Unicka eparchia przemyska. Uwagi w związku z książką Wioletty Zieleckiej-Mikołajczyk, Gdzie Wschód spotkał się z Zachodem. Dzieje i organizacja unickiej diecezji przemysko-samborskiej w latach 1596–1772, Toruń 2021

• Authors: Jacek Krochmal

Title variants

EN

On history of Przemyśl Uniate eparchy. Comments with regard to book by Wioletta Zielecka-Mikołajczyk “Where East met West”. History and organization of Przemyśl-Sambor Uniate diocese in 1596-1772, Toruń 2021.

Abstracts

PL

Artykuł recenzyjny książki Wioletty Zieleckiej-Mikołajczyk, Gdzie Wschód spotkał się z Zachodem. Dzieje i organizacja unickiej diecezji przemysko-samborskiej w latach 1596–1772, Toruń 2021

Keywords

PL

artykuł recenzyjny; diecezja przemyska greckokatolicka; eparchia przemyska; unicka diecezja przemyska; Kościół unicki; unia brzeska

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2022
• Volume: 29
• Issue: 29
• Pages: 263-305

Dates

published

2022

Contributors

author

Jacek Krochmal

• Archiwum Główne Akt Dawnych

References

• Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu, sygn. 155–189 (wizytacje).
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie: Archiwum Zamoyskich, sygn. 2978; Metryka Koronna, sygn. 136.
• Archiwum Państwowe w Przemyślu: Archiwum Biskupstwa Greckokatolickiego w Przemyślu, sygn. 65D; 16, 19, 21–22, 30, 32–39, 44 (wizytacje), sygn. 67 (Spisy dusz); Suplement, sygn. 47.
• Центральний державний історичний архів України у Львові: ф. 13, [Sąd grodzki przemyski], оп. 1, спр. 313, 319, 324; ф. 129, [Lwowskie bractwo stauropigialne], оп. 1, спр. 217.
• Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie , t. 21, Lwów 1911.
• Akta miasta Przemyśla (1356–1389) 1402–1944 (1946–1983), t. 2, oprac. J. Krochmal, Przemyśl 2000.
• Chełmski Konsystorz Greckokatolicki [1526] 1596–1875 [1905]. Inwentarz analityczny archiwum, oprac. M. Trojanowska, Warszawa 2003.
• Materjały do historji miasta Sambora 1390–1795, wyd. A. Dörflerówna, Lwów 1936.
• Monumenta Confraternitatis Stauropigianae Leopoliensis, ed. W. Milkowicz, t. 1, Leopolis 1895.
• Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe, t. 1, cz. 1, Rejestr poborowy ziemi przemyskiej z 1628 roku, wyd. Z. Budzyński, K. Przyboś, Przemyśl–Rzeszów 1997.
• Smołka J., Katalog Archiwum Aktów Dawnych miasta Jarosławia, Jarosław 1928.
• Smołka J., Katalog Archiwum Aktów Dawnych miasta Przemyśla, Przemyśl 1927.
• Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia maximam partem nondum edita ex tabularis Vaticanis deprompta collecta ac serie chronologica disposita, ed. A. Theiner, t. 3: A Sixto PP. V usque ad Innocentium PP. XII, 1585–1695, t. 3, Romae 1863.
• Акты, относящіеся къ исторіи Западной Россіи, собранные и изданные Археографическою коммиссіею, т. 4, Санктпетербургъ 1851.
• Архивъ юго-западной Россіи, издаваемый Коммиссіею для разбора древнихъ актовъ […], ч. 2, т. 1, Кіевъ 1861.
• Bendza M., Prawosławna diecezja przemyska w latach 1596–1681. Studium historyczno-kanoniczne, Warszawa 1982.
• Bendza M., Zarys dziejów prawosławnej diecezji przemyskiej do unii brzeskiej, „Rocznik Teologiczny ChAT”, t. 22, 1980, z. 2, s. 49–110.
• Bieńkowski L., Organizacja Kościoła Wschodniego w Polsce [w:] Kościół w Polsce, red. J. Kłoczowski, t. 2, Kraków 1969, s. 779–1049.
• Budzyński Z, Ludność pogranicza polsko-ruskiego w drugiej połowie XVIII wieku. Stan. Rozmieszczenie. Struktura wyznaniowa i etniczna, t. 1–2, Przemyśl-Rzeszów 1993.
• Chrześcijański Wschód a kultura Polska, red. R. Łużny, Lublin 1989.
• Dola K., Katalog arcybiskupów i biskupów rezydencjonalnych eparchii polskich obrządku grecko-unickiego od unii brzeskiej (1596) do roku 1945 [w:] Historia Kościoła w Polsce, t. 2, cz. 2, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań–Warszawa 1979, s. 304–311.
• Dzieło chrystianizacji Rusi Kijowskiej i jego konsekwencje w kulturze Europy, red. R. Łużny, Lublin 1988.
• Fenczak A.S., Ziemia przemyska a polski nurt unionizmu katolickiego w XVI wieku [w:] Polska–Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 2: Studia z dziejów chrześcijaństwa na pograniczu kulturowym i etnicznym, red. S. Stępień, Przemyśl 1994, s. 33–59.
• Gil A., chełmska diecezja unicka 1596–1810. Dzieje i organizacja, Lublin 2005.
• Grala H., W sprawie dziejów biskupstwa przemyskiego obrządku wschodniego (w związku z książką Mariana Bendzy, Prawosławna diecezja przemyska w latach 1596–1681. Studium historyczno-kanoniczne, Warszawa 1982), „Przegląd Historyczny”, t. 76, 1985, s. 139–150.
• Harasiewicz M., Annales Ecclesiae Ruthenae gratiam et communionem cum s. Sede Romana habentis, ritumque Graeco-Slavicum observantis, cum singulari respectu ad dioeceses ruthenas Leopoliensem, Premisliensem et Chelmensem, Leopoli 1862.
• Hauser L., Monografia miasta Przemyśla, Przemyśl 1991.
• Jusupović A., Stosunki Piastów z Rurykowiczami w kompilacji historiograficznej. Wspólczesna „kolekcja historyczna“, „Kwartalnik Historyczny“, t. 128, 2021, z. 4, s. 991–1010.
• Kiryk F., Tylicz. Ze studiów nad miastami i miasteczkami w rejonie osadnictwa łemkowskiego w okresie przedrozbiorowym [w:] Łemkowie w historii i kulturze Karpat, red. J. Czajkowski, cz. 1, wyd. II, Sanok 1995, s. 186–187.
• Kołbuk W., Kościoły wschodnie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej 1772–1914, Lublin 1992.
• Krochmal A., Archiwum historyczne eparchii przemyskiej i jego wartość dla badań naukowych, „Rocznik Historyczno-Archiwalny”, t. 24, 2013–2014, s. 127–142.
• Krochmal A., Archiwum historyczne eparchii przemyskiej, Warszawa-Przemyśl 2016.
• Krochmal J., Akta miasta Przemyśla, t. 1: Przewodnik po zespole archiwalnym, Przemyśl 1995.
• Krochmal J., Archiwum historyczne miasta Przemyśla (1402–1944), „Rocznik Historyczno-Archiwalny, t. 24, 2013–2014, s. 95–110.
• Krochmal J., Duchowieństwo unickie eparchii przemysko-samborskiej w latach 1596–1609, „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 20, 2013, s. 135–167.
• Krochmal J., Dwa monastery bazyliańskie w Wilczu koło Przemyśla, „Limes. Studia i materiały z dziejów Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 12, 2019, s. 28–37.
• Krochmal J., Kapłani uniccy w eparchii przemysko-samborskiej za rządów biskupa Atanazego Krupeckiego (1610–1652), „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 21, 2014, s. 137–170.
• Krochmal J., Krzyż i menora. Żydzi i chrześcijanie w Przemyślu w latach 1559–1772, Przemyśl 1996.
• Krochmal J., Prawosławny biskup przemyski Arseniusz Bryliński (1586–1590), MHA, t. 28, 2021, s. 37–74.
• Krochmal J., Prawosławny biskup przemyski Jerzy Hoszowski (1667–1674), MHA, t. 26, 2019, s. 49–83.
• Krochmal J., Przemyskie testamenty staropolskie, „Rocznik Historyczno-Archiwalny”, t. 6, 1989, s. 132–160.
• Krochmal J., Terlecki Adam, w zakonie Antoni h. Sas (1624–1669), unicki biskup przemyski, archimandryta dermański [w:] Polski słownik biograficzny, t. 53, z. 217, Warszawa–Kraków 2020, s. 227–229.
• Krochmal J., Unia kościelna w eparchii przemyskiej w latach 1596-1679, „Premislia Christiana”, t. 7, 1997, s. 75–102.
• Krochmal J., Unia kościelna w eparchii przemysko-samborskiej za czasów biskupa Prokopa Chmielewskiego (1652–1664), „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 22, 2015, s. 169–202.
• Krochmal J., Unia w eparchii przemysko-samborskiej w latach 1596–1693. Pytania i postulaty badawcze [w:] Unia Brzeska i jej konsekwencje. W 420 rocznicę synodu unijnego, red. A. Krochmal, A. Nowak, Przemyśl 2017, s. 35–56.
• Krochmal J., Unia w eparchii przemysko-samborskiej w latach 1664–1670, „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 23, 2016, s. 179–205.
• Krochmal J., Unia w eparchii przemysko-samborskiej za rządów władyki Atanazego Krupeckiego (1609–1652) [w:] Kościół. Społeczeństwo. Kultura. Prace ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Müllerowi z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej i dydaktycznej, red. J. Drob, H. Łaszkiewicz, A. Stasiak, B. Szady, C. Taracha, Lublin 2004, s. 117–131.
• Krochmal J., Wychodzenie z cienia. Wzrost znaczenia eparchii przemysko-samborskiej w latach 1596–1713 [w:] Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej, red. J. Krochmal, Warszawa 2017, s. 552–583.
• Krochmal J., Kiryk F., Stosunki wyznaniowe (1375–1500) [w:] Dzieje Przemyśla, t. 2 (1340–1772), cz. 1: U schyłku średniowiecza, red. F. Kiryk, Przemyśl 2003, s. 155–206.
• Krzemieniecki J., Kilka dokumentów do dziejów grecko-katolickich parafij w dobrach muszyńskich dawnego biskupstwa krakowskiego, Kraków 1935.
• Kumor B., Archidiakonat sądecki. Opracowanie materiałów źródłowych do atlasu historycznego Kościoła w Polsce (ciąg dalszy), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 9, 1964, s. 134.
• Lorens B., Prawosławie i unia w eparchii przemyskiej na forum sejmiku wiszeńskiego w XVII wieku [w:] Śladami unii brzeskiej, red. R. Dobrowolski, M. Zemło, Lublin–Supraśl 2010, s. 35–50.
• Łoziński W., Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, wyd. VII, oprac. J. Tazbir, Warszawa 2005.
• Mironowicz A., Prawosławie i unia za panowania Jana Kazimierza, Białystok 1997.
• Nabywaniec S., Historiografia eparchii przemyskiej do 2000 r., „Limes. Studia i Materiały z Dziejów Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 1, 2008, s. 173–199.
• Pawłowski F., Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej obrządku łacińskiego w Przemyślu, przekład Z. Trojnar, Przemyśl 2018.
• Pelesz J., Geschichte der Union der ruthenischen Kirche mit Rom von den ältesten Zeiten bis auf die Gegenwart, Bd. 1–2, Wien 1878–1881.
• Prochaska A., Władyka Krupecki w walce z dyzunią, „Przegląd Powszechny”, R. 35, 1918, t. 139–140, s. 731–752.
• Prochaska A., Z dziejów unii brzeskiej, „Kwartalnik Historyczny”, t. 10, 1896, s. 546.
• Prochaska A., Z walki o tron władyczy przemyski, „Przegląd Powszechny”, R. 37, 1920, t. 147–148, s. 20–32.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. F. Sulimierski i in., t. 12, Warszawa 1892.
• Smutok I., Szlachta ruska ziemi przemyskiej (XIV–XVII w.). Analiza historyczno-genealogiczna, przeł. K. Rzemieniecki, Przemyśl 2021.
• Sołtys W., Sanok jako miejsce kultu religijnego chrześcijan obrządku wschodniego (do 1939 r.) [w:] Łemkowie w historii i kulturze Karpat, red. J. Czajkowski, t. 2, Sanok 1994, s. 167.
• Szanter Z., Rozkwit sztuki cerkiewnej w epoce przedrozbiorowej w dekanacie bieckim eparchii przemyskiej w świetle materiałów archiwalnych [w:] Unia brzeska i jej konsekwencje. W 420 rocznice synodu unijnego, red. A. Krochmal, A. Nowak, Przemyśl 2017, s. 317.
• Śliwa T., Kościół greckokatolicki w latach 1696–1764 [w:] Historia Kościoła w Polsce, t. 1, cz. 2, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań–Warszawa 1974, s. 458–478.
• Śliwa T., Kościół unicki w Polsce w latach 1596–1696 [w:] Historia Kościoła w Polsce, t. 1, cz. 2, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań–Warszawa 1974, s. 259–309.
• Śliwa T., Okruchy z historii Kościoła obrządku greckiego, Przemyśl 2017.
• Wójcik Z., Dzikie Pola w ogniu. O Kozaczyźnie w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1968.
• Wójcik Z., Jan Sobieski 1629–1696, Warszawa 1983.
• Zielecka-Mikołajczyk W., Gdzie Wschód spotkał się z Zachodem. Dzieje i organizacja unickiej diecezji przemysko-samborskiej w latach 1596–1772, Toruń 2021.
• Zielecka-Mikołajczyk W., Między trzema językami. Pismo i pisarze w środowisku biskupów przemyskich obrządku wschodniego w latach 1679–1762, „Rocznik Przemyski”, t. 55, 2019, z. 1, s. 93-108.
• Zielecka-Mikołajczyk W., O kilku problemach unickiej diecezji przemyskiej w XVIII w. [w:] Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. 4: (Stulecia XVI–XIX). Nowa perspektywa historyczna i językowa, red. P. Borek. M. Olma, Kraków 2015, s. 229–238.
• Zielecka-Mikołajczyk W., Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku wobec życia i śmierci w świetle testamentów, Warszawa 2012.
• Zielecka-Mikołajczyk W., Próby integracji prawosławnej społeczności diecezji przemyskiej wokół obrony prawosławia w latach 1596–1610, „Klio”, t. 51, 2019, nr 4, s. 65–83.
• Żochowski S., Unia brzeska w Polsce XVII wieku. Monografia ks. Cypriana Żochowskiego metropolity całej Rusi i arcybiskupa połockiego (1635–1693), Brisbane–Londyn 1988.
• Балик Б.І., Інокентій Іван Винницький, єпископ перемиський, самбірський, сяніцький (1680–1700), Рим 1978.
• Добрянский A., Исторія епископовъ трехъ соединенныхъ епархій Перемышльской, Самборской и Саноцкой, отъ найдавнейшихъ временъ до 1794 р., ч. 1–3, Львів 1893.
• Жукович П., Сеймовая борьба православнаго западнорусскаго дворянства съ церковной уніей (до 1609 г.), С.-Петербургъ 1901.
• Купчинський О., Акти та документи Галицько-Волинського князівства XIII – першої половини XIV століть. Дослідження. Тексти, Львів 2004.
• Лакота Г., Дві престольні церкви Перемиські, Перемишль 1937.
• [Никорович Ю.], Схиматісмъ всего клира рускаго-католического Богом спасемои Епархіи Перемышльской на годь оть рожд. Хр. 1879, Перемышль 1879.
• Смуток І., Руська шляхта Перемишльської землі (XIV–XVIII ст.). Історико-генеалогічне дослідження, Київ 2017.
• Смуток Л., Новий Самбір за інвентарем Самбірського староства 1585 р., „Дрогобицький краєзнавчий збірник”, вип. 7, 2003, с. 486–487, 490, 500–501.
• Смуток Л., Руська громада Нового Самбора у XVI–XVIII ст.., „Дрогобицький краєзнавчий збірник”, вип. 13, 2009, c. 119–120.
• Старченко Н., Честь, кров і риторика. Конфлікт у шляхетському середовищі Волині. Друга половина XVI – початок XVII століття), Київ 2014.
• Тимошенко Л., Перемишльський єпископ Михайло Копистенський (життя та діяльність), „Дрогобицький краєзнавчий збірник”, вип. 6, 2002, c. 183.

Identifiers

Biblioteka Nauki

22784042