Historia, pamięć, dialog. O przeszkodach dzielących Polaków i Rusinów

• Authors: Przemysław ROTENGRUBER

Title variants

EN

History, Memory and Dialogue: On the Obstacles that Stand between the Poles and the Ukrainians

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przeanalizowanie możliwości porozumienia się Polaków z Rusinami. Uwzględnione zostają w nim dwie grupy problemów. Z jednej strony, przypomnienia wymaga historia obu wspólnot narodowych. Najczytelniejszymi symbolami niezgody utrzymującej się pomiędzy nimi są zbrodnia wołyńska (1943-1945) oraz akcja „Wisła” (1947-1950). Siedemdziesiąta rocznica drugiego wydarzenia jest dobrą okazją po temu, by porównać jego polskie i ukraińskie interpretacje. Porównanie to wiedzie do wniosku, iż główną przeszkodą na drodze do wzajemnego zrozumienia jej pamięć kulturowa Polaków i Ukraińców. Fakty historyczne nie tłumaczą się same. Przeciwnie, znaczenie nadaje im wspólnota interpretacji. Interpretuje ona wydarzenia na podstawie przekonań normatywnych jej członków (nazywanych przez Maurice’a Halbwachsa „społecznymi ramami pamięci”). Z drugiej strony, problem relacji polsko-ukraińskich pozostanie nierozwiązany, jeżeli polityczni partnerzy nie podporządkują się regułom dialogu. Niestety, owe reguły – przynajmniej deklaratywnie – akceptują wszyscy. To oznacza, że poszukiwane rozwiązanie musi uwzględniać coś więcej. Na czoło wybijają się ograniczenia wynikające z tożsamości dialogowych partnerów. Komponentem tejże tożsamości jest – monologowa w swojej strukturze – pamięć kulturowa. Z tego względu pytanie domykające niniejsze rozważania dotyczy tego, co jest ważniejsze dla zwaśnionych narodów. Tak długo, jak długo pozostawały one będą pod wpływem sentymentów, (auto)stereotypów czy mitów, nie ma szans na ich pojednanie się.

EN

The purpose of the essay is to discuss the possibility of an agreement between Polish and Ukrainian Nations. There are two autonomous problems that should be taken into consideration. On the one hand, there is the history of both nations. The most representative symbols of mutual tensions between them are the Volhynian Massacres (1943-1945) and Operation Vistula (1947-1950). The 70th anniversary of the latter event is a good opportunity to compare its Polish and Ukrainian interpretations. Such a comparison leads to the conclusion that the main obstacle preventing mutual understanding is the cultural memories of, respectively, Polish and Ukrainian people. The historical facts do not speak for themselves. Rather, they get their importance from the community of interpretation. Such an interpretation is founded on the normative convictions of the community members (called the “social frameworks of memory” by Maurice Halbwachs). On the other hand, the problem of the Polish-Ukrainian relations will remain unsolved if the political partners do not accept the rules of dialogue. However, these rules-at least declaratively-are observed by everyone. Thus it means that the solution must embrace something else, that is to say, the identity of the partners of the dialogue, which, unfortunately, is built on their respective cultural memories, monologic in their structure. Therefore, the final question is: What is most important to them? As long as they are under the influence of sentiments, (self-)stereotypes and myths, there is no chance of reconciliation.

Keywords

PL

akcja „Wisła”, historia, pamięć kulturowa, dialog, pojednanie

EN

Operation Vistula, history, cultural memory, dialogue, reconciliation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2017
• Volume: 30
• Issue: 2 (118)

Dates

published

2020-01-12

Contributors

author

Przemysław ROTENGRUBER