Złagodzić ból niepełnosprawności. O sytuacji zawodowej osób niepełnosprawnych ruchowo w Polsce latach 1944-1970

• Authors: Natalia BARTNIK

Title variants

EN

Alleviating the Pain of Disability: On the Vocational Situation of Physically Disabled Persons in Poland between 1944 and 1970

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówiona została sytuacja prawna i zawodowa osób niepełnosprawnych ruchowo w powojennej Polsce do roku 1970. Wzrost liczby inwalidów – w tym również inwalidów cywilnych – sprawił, że władza państwowa stanęła w tamtym okresie przed problemem zapewnienia tak dużej liczbie obywateli odpowiednich warunków rehabilitacji. Konieczne okazało się wprowadzanie bądź nowelizowanie (na przestrzeni lat) ustawodawstwa dotyczącego osób niepełnosprawnych, a w konsekwencji zapewnienie im odpowiedniego miejsca w społeczeństwie. Jak wskazują dostępne źródła, władza państwowa dążyła do tego, by przez tak zwaną produktywizację umożliwić inwalidom podjęcie pracy. Pojęcie produktywizacji odnoszące się do osób niepełnosprawnych ruchowo zostało bardzo szybko zastąpione terminem rehabilitacji zawodowej. Rehabilitacja ta obejmowała proces przebiegający od udzielenia porady zawodowej, aż po zatrudnienie i ochronę zdrowia w czasie wykonywanej pracy. Wszystkie te elementy były nadzorowane przez władzę komunistyczną i na przestrzeni opisywanego okresu ewoluowały. Obok zakładów pracy w opisywanym czasie istniały także spółdzielnie inwalidów. Powstawały one z inicjatywy społecznej i były zrzeszone w ogólnopolskiej organizacji, której nazwa ulegała zmianie na przestrzeni lat. Spółdzielnie inwalidów organizowano w taki sposób, by zapewniać ich pracownikom odpowiednią formę i warunki pracy oraz specjalne zaplecze socjalno-bytowe. Umożliwiały im one również korzystanie z poradni lekarskich oraz rehabilitacji. W artykule wspomniano także o utworzeniu w roku 1960 Towarzystwa ds. Walki z Kalectwem. Wszystkie te elementy przyczyniły się do powstania tak zwanego polskiego modelu rehabilitacji, który w roku 1970 został uznany przez Światową Organizację Zdrowia za godny polecenia innym krajom.

EN

The article discusses the legal and occupational issues of physically disabled people in the post-war period in Poland, up till 1970. The increase in the number of disabled people-including civilians-caused the state authority to provide the citizens with appropriate rehabilitation conditions. It was necessary to either introduce or amend the legislation concerning people with disabilities and, as a result, to provide them with an appropriate place in the society. The available sources show that the state government was trying to employ the concept of productivization to make it possible for disabled people to work. The term ‘productivization,’ referring to physically disabled people, was quickly replaced by the phrase ‘vocational rehabilitation.’ It referred to the entire process of offering vocational advice to the disabled and providing them with employment, as well as with health care during the work. All those elements were controlled by the communist authorities and they evolved over the described period. Apart from special workplaces for the disabled there were also their cooperatives functioning at that time. They were affiliated with a nationwide organization whose name changed over the years. Cooperatives of the disabled were organized so as to provide their employees with the appropriate form and conditions of labor, as well as with special social and living facilities. Cooperatives also enabled easy access of the disabled to medical centers and provided rehabilitation opportunities. The article also mentions the establishment of the Association for Fighting against Disability (Towarzystwo do Spraw Walki z Kalectwem) in 1960. All those elements contributed to the creation of the Polish Model of Rehabilitation, which, in 1970, was recognized by the World Health Organization as worthy of recommendation.

Keywords

PL

rehabilitacja zawodowa, spółdzielnia inwalidów, polski model rehabilitacji, niepełnosprawność ruchowa, orzecznictwo inwalidzkie

EN

vocational rehabilitation, Cooperative of the Disabled, Polish Model of Rehabilitation, physical disability, the process of stating disabilities

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2017
• Volume: 30
• Issue: 4 (120)

Dates

published

2020-01-12

Contributors

author

Natalia BARTNIK