Artura Pałygi dramaturgia niepokojących pytań

• Authors: Joanna MICHALCZUK

Title variants

EN

Disturbing Questions as the Axis of Plays by Artur Pałyga

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy twórczości Artura Pałygi, jednego z bardziej znanych, docenianych i nagradzanych współczesnych polskich dramaturgów, w szczególności jego zróżnicowanych formalnie tekstów dramatycznych: Nieskończonej historii na trzydzieści postaci, chór i orkiestrę dętą, W środku słońca gromadzi się popiół, Powrotu bogów i Znaku Jonasza, które łączy – ukazane jednak z odmiennych perspektyw – graniczne doświadczenie cierpienia i bliskości śmierci. Autorka odsłania znaczenie kwestii egzystencjalnych i metafizycznych w dramatach Pałygi oraz prowokowane przez tę twórczość pytania o obecność bądź nieobecność Boga, teleologiczną bądź deterministyczną koncepcję ludzkiego istnienia, o jego rzeczywisty sens. Szczególne miejsce w artykule zajmuje refleksja nad dramatem Znak Jonasza, który nawiązuje do biblijnego źródła i reaktywuje pochodzące z najstarszego znanego z polskiego terenu dramatu liturgicznego Visitatio SepulchriNawiedzenie Grobu pytanie „Kogo szukacie?”, uchylając jednocześnie perspektywę czytania tekstów biblijnych jako natchnionych i świętych i obnażając zderzenie biblijnej rzeczywistości z rzeczywistością ludzkiego doświadczenia. Charakterystyczne dla wszystkich analizowanych przez autorkę tekstów dramatycznych Pałygi okazują się: niepokój towarzyszący ludzkiej egzystencji i naznaczenie brakiem, którego nie da się wypełnić ani unieważnić, przy jednoczesnym pragnieniu, by pojąć to, co wymyka się rozumowi, i usłyszeć to, co usłyszeć się nie daje.

EN

The article examines the literary output of Artur Pałyga, one of well-known and respected Polish playwrights. Although his plays (Nieskończona historia [“An Endless Story”], W środku słońca gromadzi się popiół [“In the Core of of the Sun, Ash Accumulates”], Powrót bogów [“Return of the Gods”], and Znak Jonasza [“The Sign of Jonah”], have each a substantially different plot construction, they express a similar and complex borderline experience, namely, one of suffering and death. The article addresses the emphasis given to existential and metaphysical issues by Pałyga, among them to those of the presence, or absence, of God, the theological view of a human life as opposed to its deterministic concept, and the true meaning of life. A special focus of the paper is the play entitled Znak Jonasza, in which Pałyga freely refers to the biblical tradition, invalidating the perspective of reading biblical texts as divinely inspired or sacred and exposing the incompatibility of the biblical reality with that of the human experience. Drawing on the liturgical play Visitatio Sepulchri, Pałyga ‘reactivates’ the question, “Who are you looking for?,” which the women on their way to the tomb of Jesus were asked. In this context, the author analyzes other motifs characteristic of Pałyga’s works, such as existential anxiety and the ineradicable experience of the incompleteness of being accompanied by the desire to understand what cannot be understood and to hear what cannot be heard.

Keywords

PL

Artur Pałyga, polski dramat po 1989, doświadczenie graniczne w literaturze, zagadnienia metafizyczne i egzystencjalne w najnowszym dramatopisarstwie

EN

Artur Pałyga, Polish plays after 1989, borderline experience in literature, metaphysical and existential issues in contemporary plays

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 2 (126)

Dates

published

2020-01-10

Contributors

author

Joanna MICHALCZUK