List o Psiogłowych Ratramnusa z Korbei (zm. ok. 870)

• Authors: Małgorzata Chudzikowska-Wołoszyn

Title variants

EN

The letter on the Dog-Headed Creatures Ratramnus's of Corbie (died c. 870)

Abstracts

PL

Prezentowany artykuł przytacza treść karolińskiej korespondencji poświęconej żyjącym – według pradawnych podań – na peryferiach ekumeny psiogłowcom. Dokument zredagowany został w połowie IX w. w jednym z wiodących wówczas centrów kultury piśmienniczej – w opactwie w Corbie. Autorem wspomnianego listu był ceniony benedyktyński teolog – Ratramnus, który aktywnie brał udział we wszystkich polemikach religijnych swoich czasów. W IX stuleciu Kościół zachodni, po okresie względnej ciszy teologicznej, doczekał momentu niezwykle dyskusyjnego. Rozwój kultury kościelnej i postęp nauk teologicznych wywołał wewnętrzne poruszenia w sferze refleksji chrześcijańskiej. Uczeni reprezentujący różne ośrodki kultury karolińskiej sukcesywnie zaczęli zabierać głos w odniesieniu do kwestii liturgicznych i wreszcie także teologicznych. Okazuje się, że tematem ich sporów, dywagacji i polemik był nie tylko problem wokół kultu obrazów, adopcjanizmu, pochodzenia Ducha Świętego, eucharystii i predestynacji. Ratramnus z Corbei, redagując swój list o kuriozalnej nacji ludzi z psimi głowami, poruszył temat związany z definicją człowieczeństwa, a także jego granicą.

EN

The presented article quotes the content of the Carolingian correspondence devoted to the living – according to applications – somewhere on the periphery of the ecumene of dog-headed. The document was edited in the middle of the 9th century in one of the leading literary culture centers at that time – in the Abbey of Corbie. The author of the letter was a valued Benedictine theologian – Ratramnus, who undeterred participated in all religious polemics of his time. In the 9th century, the western church, after a period of relative theological silence, lived to see an unusually debatable moment. The development of ecclesiastical culture and the advancement of theological teachings have caused internal movements in the sphere of Christian reflection. Scholars representing various centers of Carolingian culture gradually began to speak on liturgical matters and, finally, theological matters as well. It turns out that the subject of their disputes, divagations and polemics was not only the problem around the cult of images, adoptionism, the origin of the Holy Spirit, the Eucharist and predestination. Ratramnus from Corbei, editing an extraordinary letter about a curious nation of people with dogs' heads, touched the topic related to the definition of humanity and its border. The letter about dogheaded presents to the reader a rare attempt an early medieval conceptualization of rationality.

Keywords

EN

Early Middle Ages; Carolingian Latin literature; Ratramnus of Corbie; Cynocephaly; Saint Christopher

PL

wczesne średniowiecze; piśmiennictwo karolińskie; cynocefal; św. Krzysztof; Ratramnus z Korbei

• Publisher: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika
• Journal: Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
• Year: 2018
• Volume: Zeszyt
• Issue: XXXII
• Pages: 293-310

Dates

published

2018

Contributors

author

Małgorzata Chudzikowska-Wołoszyn

References

• Adam Bremensis 1917. Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum, [w:] MGH, SS rer. Germ., 2, red. B. Schmeidler Hannover, s. 1–283.
• Ahrens E.A.I., (red.) 1846. Aeschyli et Sophoclis tragoediae et fragmenta. Paryż 1846.
• Alcuinus 1863. De ratione anima, [w:] J.P. Migne (red.), PL 101. Paryż, kol. 639– 650.
• Aristotle 1991. History of Animals, vol. III: books 7–10, D.M. Balme (ed.), Loeb 439. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Aristophanes 1998. Acharnians. Knights. J. Henderson (ed.), Loeb 178. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Arystofanes 2001. Komedie, t. 1, tłum. J. Ławińska-Tyszkowska. Warszawa.
• Arystoteles 1992. Dzieła wszystkie, t. 3, tłum. P. Siwek. Warszawa.
• Augustyn 1998. O państwie Bożym XVI, 8, tłum. W. Kubicki. Kęty.
• Cyceron M. T. 1994. Sen Scypiona, tłum. I. Wieniawski. Łódź.
• Diodorus Sicilus 1888–1890. Diodori Bibliotheca Historica, Bekker I., L, Dindorf L., Vogel F. (ed.), vol 1–2, D, in aedibus B. G. Teubneri. Leipzig.
• Flawiusz Filostratos 2012. Żywot Apolloniosa z Tyany, tłum. M. Szarmach. Toruń.
• Herodotus 1920. The Histories, transl. A.D. Godley, Loeb. Cambridge, Harvard University Press.
• Isidorus Hispalensis 1966. Isidori Hispalensis episcopi Etymologiarum sive Originum libri XX, vol. II, W.M. Lindsay (ed.). Oxford.
• Klaudiusz Elian 2005. O właściwościach zwierząt, tłum. A.M. Komornicka. Warszawa.
• Paweł Diakon 1995. Historia Longobardów, tłum. I. Lewandowski. Warszawa.
• Pertz, G.H. (red.) 1829. Monachi Sangallensis de gestis Karoli Magni, [w:] MGH, SS, 2, s. 723–763. Hannover.
• Philostratus 2005. Apollonius of Tyana, vol. I: Life of Apollonius of Tyana, books 1–4, ed. Ch.P. Jones, Loeb 16. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Plato 1921, Theaetetus. Sophist, transl. H.N. Fowler, Loeb 123. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Pliniusz Starszy 1845. Historyi naturalnej ksiąg XXXVII, t. 3 (ks. VII–IX), tłum. J. Łukaszewicz. Poznań.
• Pliny 1942. Natural History, vol. II, books 3–7, transl. H. Rackham, Loeb 352. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Platon 2002. Parmenides, Teajtet, tłum. W. Witwicki. Kęty.
• Pseudo-Kallistenes 2014. Romans o Aleksandrze, tłum. K. Nowotka. Poznań.
• Ratramnus 1852. Contra Graecorum opposita, [w:] J.P. Migne (red.), PL 121, kol. 223–346. Paryż.
• Ratramnus 1852. De corpore et sanguine Domini, [w:] J.P. Migne (red.), PL 121, kol. 103–170. Paryż.
• Ratramnus 1982. De infantibus incaute oppressis, [w:] G. Schmitz, Eine unbekannte Stellungnahme des Rathramnus von Corbie zur Kindestötung, „Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters”, nr 38, s. 363–387.
• Ratramnus 1852. De praedestinatione Dei, [w:] J.P. Migne (red.), PL 121, kol. 11–80. Paryż.
• Ratramnus 1852. Epistola de cynocephalis [w:] J.P. Migne (red.), PL 121, kol 1153–1156. Paryż.
• Ratramnus 1925. Epistola de cynocephalis [w:] E. Dümmler (red.), MGH, Epp., 6, s. 155–157. Berlin.
• Ratramnus 1925. Epistola de propinquorum coniugiis, [w:] E. Dümmler (red.), MGH, Epp., 6, s. 157–158. Berlin.
• Rimbertus 1884. Vita Anskarii, [w:] G. Waitz (red.), MGH, SS rer. Germ., 55, s. 13–79. Hannover.
• Strabo 1877. Strabonis Geographica, A. Meineke (red.), vol. I–III. Leipzig.
• Bouhot J.P. 1976. Ratramne de Corbie: histoire littéraire et controverses doctrinales. Paryż.
• Fritzsche O.F. 1881. Der Brief des Ratramnus über die Hundsköpfe, „Zeitschrift für wissenchaftlische Theologie”, nr 24, s. 56–67.
• Głombiowski K. 1981. Ktezjasz z Knidos grecki historyk perskiej monarchii Achmenidów. Gdańsk.
• Hödl L. 1995. Ratramnus von Corbie, [w:] L. Lutz (red.), Lexicon des Mittelalters, t. 7, kol. 462–463. Munich– Zürich.
• Lisowski F. 1913. Przeistoczenie. Studium spekulatywno-teologiczne z uwzględnieniem dogmatu. Lwów.
• Malinowski G. 2004. Kynokefalos (Ar. Eq. 416). „Acta Universitatis Wratislaviensis. Classica Wratislaviensia”, nr 24, s. 41–48.
• Marszalska J.M. 2012. Ratramn, [w:] E. Gigilewicz (red.), Encyklopedia Katolicka, t. 16, kol. 1230. Lublin.
• Matter A. 2006. The Soul of the Dog-Man: Ratramnus of Corbie between Theology and Philosophy, „Rivista di storia della filosofia”, nr 1, s. 43–53.
• Nowakowski P. 2012. Psiogłowi (i) święci. Topos i przyczyny jego występowania. „Studia źródłoznawcze. U schyłku starożytności”, nr 11, s. 83–106.
• Phelman O.M. 2010. Catechising the Wild: The Continuity and Innovation of Missionary Catechesis under the Carolingians. „Journal of Ecclesiastical History” t. 61, nr 3, s. 455–474.
• Strzelczyk J. 2003. Klucz do poznania nieba. Z dziejów myśli racjonalistycznej w średniowieczu. Gdańsk.
• Vielhaber K. 1963. Rathramnus, [w:] W. Kasper (red.), Lexicon für Theologie und Kirche, t. 8, kol. 1001–1002.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2167957