Фундаментальныe идеи poссийckoй историческoй пoлoниcтuкu u ux пpeлoмлeнue в творчестве П. Н. Жуковичa

• Authors: Kruczkowski Tadeusz , Ekaterina Ircha

Abstracts

PL

W tekście ukazane zostały główne, fundamentalne, idee rosyjskiej polonistyki historycznej. Zauważa się, że miały one charakter antyzachodni i konserwatywno- narodowy: odwieczna konfrontacja między Rosją a Polską; zachodni szlak cywilizacyjny Polski, który przynosi kłopoty słowiańskiemu światu; postrzeganie Polski jako wyrzutka świata słowiańskiego; Rzeczypospolita jako unikalne w planie społeczno-politycznym, ale nieopłacalne, "brzydkie" (w świetle historiografii konserwatywno- nacjonalistycznej) zjawisko. Zdecydowanie odrzucono pomysł federacyjnego wejścia tych ziem do Rzeczypospolitej lub ich samodzielnego zagospodarowania (Białoruś i Ukraina). Podkreśla się dwa główne podejścia ewaluacyjne rosyjskiej polonistyki historycznej: liberalne, zorientowane na Zachód, i konserwatywne, z przewagą słowianofilskiej orientacji. Jednak w przypadku spraw polskich zacierały się wyraźne granice między rosyjskimi liberałami a konserwatystami, między okcydentalami a słowianofilami. W artykule te fundamentalne idee rosyjskiej polonistyki historycznej zostały przed- stawione w twórczym dziedzictwie P.N. Żukowicza, jednego z teoretyków i praktyków «zapadnorusizma» (regionalnej odmiany rosyjskiego konserwatywnego słowianofilstwa o białoruskim posmaku). Jednocześnie P.N. Żukowicz, jak pokazuje historiograficzne studium jego historycznej polonistyki, reprezentował szereg idei, które nie są charakterystyczne dla rosyjskiej konserwatywnej historiografii. Wspólne dla P.N. Żukowicza, liberałów i konserwatystów, oraz utrzymane w duchu konserwatywnych idei fundamentalnych, jest przekonanie o odwiecznej konfrontacji cywilizacyjnej między Polską a Rosją, о katolickiej reakcji i ekspansji na prawo- sławne ziemie ruskie Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku. P.N. Żukowicz w swych wartościujących podejściach do reformacji w Polsce, w swoich ocenach szlacheckiej struktury społecznej i państwowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, potrafił w znacznym stopniu odejść od fundamentalnych idei rosyjskiej polonistyki historycznej. W związku z tym można stwierdzić, że dziedzictwo twórcze naukowca wymaga dalszych badań, w tym historiografii.

Keywords

PL

rosyjska polonistyka historyczna; Polska; Litwa; podstawowe idee; P.N. Żukowicz; prawosławne ziemie litewskie

• Publisher: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika
• Journal: Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
• Year: 2021
• Issue: XXXV
• Pages: 41-72

Dates

published

2021

Contributors

author

Kruczkowski Tadeusz

author

Ekaterina Ircha

References

• Szujski J., Odrodzenie i reformacja w Polsce, Kraków 1881. Zakrzewski W., Powstanie i wzrost reformacji w Polsce (1520–1572), Fr. Wagner, Lipsk 1870.Жукович П.Н., Кардинал Гозий и польская церковь его времени, СПб 1882.
• Жукович П.Н., О русском землевладении в Северо-Западном крае со времен присоединения его к России, СПб 1895. Жукович П.Н., Сеймовая борьба православного западнорусскогодворянства с церковной унией. СПб 1901.
• Кареев Н.И., Очерк истории реформационного движения и католической реакции в Польше. Тип. А.И. Мамонтова и Ко, Москва 1886.
• Коялович М.О., Лекции по истории Западной России, Тип. Бахметева Москва1864.
• Любович Н.Н., К истории иезуитов в литовско-русских землях в ХVI веке. Тип. К. Ковалевского, Варшава 1888. Любович Н.Н., Начало
• католической реакции и упадок реформации в Польше. Тип К. Ковалевского, Варшава 1890. Самарин Ю.Ф., Современный объем польского вопроса. Сочинения : в 5 т. Москва 1877.
• Трачевский А.С., Польское бескоролевье по прекращению династииЯгеллонов. М.: Тип. Грачева и комп 1869. Уманец Ф.М., Вырождение Польши. СПб 1872.
• Аржакова Л.М., Российская историческая полонистика и польский вопрос в XIX, СПб 2010. Аржакова Л.М., Польский вопрос и его преломление в российской исторической полонистике XIX века, СПб 2014.
• Кручковский Т.Т., Реформация в Польше в оценке русской историографии второй половины ХІХ в. Депонировано в ИНИОН АН СССР 26.11.1992, No 48256. Кручковский Т.Т., Польская проблематика в русской историографии II пол. ХІХ века, Гроднo 1994. Кручковский Т.Т., Проблема цивилизационного выбора Польши и его последствия в оценке русской историографии ХIХ–начала ХХ вв. [w:] История Польши в историографической традиции ХIХ – начала ХХI вв., Гродно 2011.
• Кручковский Т.Т., История Польши в основных концепциях русской историографии XIX–начала XX века, Гродно 2016.
• Кручковский Т.Т., Фундаментальные идеи и специфические черты русской исторической полонистики XIX – начала XX веков: историографический обзор, Минск 2016.
• Кручковский Т.Т., История Польши в концепциях российской историографии ХІХ - начала XX века. Диссертация на соискание ученой степени
• доктора исторических наук по специальности 07.00.09 – историография, источниковедение и методы исторического исследования, Минск 2017. Кутявин В.В., Первая мировая война и повороты российской исторической полонистики, Самара 2004.
• Кутявин В.В., Польское восстание 1830–1831 гг. и проблема взаимного восприятия русских и поляков, Москва 2003.
• Якубский В.А., Фундаментальные идеи российской полонистики XIX в., СПб 2000.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2097337