Resilience a edukacja. Rola fenomenu skutecznej adaptacji w osiągnięciach szkolnych

• Authors: Marek Smulczyk

Title variants

EN

Resilience and Education. The Role of the Phenomenon of Effective Adaptation in School Achievements

Abstracts

EN

In the educational context, resilience is recognized as an increased probability of school success, despite experiencing adversity caused by the individual characteristics as well as living conditions or experiences. The article presents the concept of resilience taking into account the etymology of the term, the mechanisms underlying this phenomenon, trends of the research and its relationship to the school functioning. They presented arguments that academic resilience can be an important phenomenon for all students participating in the learning process.

PL

W kontekście edukacyjnym resilience jest ujmowana jako zwiększone prawdopodobieństwo sukcesu w nauce, mimo doświadczania przeciwności spowodowanych przez wrodzone cechy jednostki, warunki życiowe, czy doświadczenia. W artykule przedstawiono koncepcję resilience, uwzględniając etymologię nazwy, mechanizmy leżące u podstaw tego zjawiska, nurty badawcze oraz związki tej koncepcji z funkcjonowaniem szkolnym. Zaprezentowano argumenty, że academic resilience może być istotnym fenomenem dla wszystkich uczniów uczestniczących w procesie nauki.

Keywords

PL

resilience; academic resilience; osiągnięcia szkolne; czynniki chroniące; czynniki ryzyka; status społeczno-ekonomiczny

EN

resilience; academic resilience; school achievements; protective factors; risk factors; socioeconomic status

• Publisher: Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
• Journal: Forum Oświatowe
• Year: 2016
• Volume: 28
• Issue: 2(56)
• Pages: 203-222

Dates

published

2016

Contributors

author

Marek Smulczyk

• Evidence Institute, Polska Evaluation Education Commission, Arabia Saudyjska

References

• Ainscow, M., Chapman, Ch., Dyson, A., Gunter, H., Hall, D., Kerr, K., ... C., West, M. (2010). Insight 2 social inequality: can schools narrow the gap? Chestergate: British Educational Research Association.
• Alva, S. A. (1991). Academic invulnerability among Mexican-American students. The importance of protective resources and appraisals. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 13, 18–34.
• Alvord, M. K., Grados, J. J. (2005). Enhancing resilience in children: A proactive approach. Professional Psychology: Research and Practice, 36(3), 238–245.
• Baker, D. P., LeTendre, G. K. (2005). National differences, global similarities: world culture and the future of schooling. Stanford: Stanford University Press.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: the exercise of control. New York, NY: Freeman.
• Borman, G., Overman, L. (2004). Academic resilience in mathematics among poor and minority students. Elementary School Journal, 104, 177–195.
• Borucka, A. (2011). Koncepcja resilience: podstawowe założenia i nurty badań. W: W. Junik (red.), Resilience (s. 11–28). Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.
• Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience: kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2), 587–597.
• Brooks, J. E. (2006). Strengthening resilience in children and youths: Maximizing opportunities in the schools. Children and Schools, 28(2), 69–76.
• Catterall, J. S. (1998). Risk and resilience in student transitions to high school. American Journal of Education, 106, 302–333.
• Covington, M. V., Omelich, C. L. (1979). Effort the double-edged sword in school achievement. Journal of Educational Psychology, 71(2), 169–182.
• Doll, B., Lyon, M. A. (1998). Risk and resilience: implications for the delivery of educational and mental health services in schools. School Psychology Review, 27(3), 348–363.
• Dweck, C. S., Wortman, C. B. (1982). Learned helplessness, anxiety, and achievement motivation: Neglected parallels in cognitive, affective, and coping responses. Series in Clinical and Community Psychology: Achievement, Stress and Anxiety, 93–125.
• Fergus, S., Zimmerman, M. A. (2005). Adolescent resilience: A framework for understanding healthy development in the face of risk. Annual Review of Public Health, 26, 399–419. http://dx.doi.org/10.1146/annurev.publichealth.26.021304.144357
• Finn, J. D., Rock, D. A. (1997). Academic success among students at risk for school failure. Journal of Applied Psychology, 82(2), 221–234.
• Garmezy, N. (1991). Resilience in children’s adaptation to negative life events and stressed environments. Pediatrics, 20, 459–466.
• Garmezy, N., Masten, A., Tellegen, A. (1984). The study of stress and competence in children: a building block for developmental psychopathology. Child Development, 55(1), 97–111.
• Gonzalez, R., Padilla, A. M. (1997). The academic resilience of Mexican American high school students. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 19, 301–317.
• Greenberg, M. T. (2006). Promoting resilience in children and youth. Annals of the New York Academy of Sciences, 1094, 139–150.
• Henderson, N., Milstein, M. (2003). Resiliency in schools: making it happen for students and educators. Thousand Oaks: Corwin Press.
• Kołodziejczyk, A., Czemierowska, E., Kołodziejczyk, T. (2010). Spójrz inaczej. Starachowice: Educatio.
• Król-Fijewska, M., Fijewski, P. (1994). Przewodnik do realizacji zajęć psychologicznych „Nasze spotkania”. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Leventhal, T., Brooks-Gunn, J. (2000). The neighborhoods they live in. The effects of neighborhood resilience on child and adolescent outcomes. Psychological Bulletin, 126(2), 309–337.
• Locke, E. A., Latham, G. P. (2002). Building practically useful theory of goal setting and task motivation. American Psychologist, 57(9), 705–717.
• Luthar, S. S., Zigler, E. (1991). Vulnerability and competence: A review of research on resilience in childhood. American Journal of Orthopsychiatry, 61, 6–22.
• Luthar, S.S., Cicchetti, D. (2000). The construct of resilience: Implications for interventions and social policies. Development and Psychopathology, 12(4), 857–885.
• Margalit, M. (2004). Second-generation research on resilience: Social-emotional aspects of children with learning disabilities. Learning Disabilities: Research and Practice, 19, 45–48.
• Marks, G. N. (2014). Education, Social Background and Cognitive Ability: The Decline of the Social. London: Routledge.
• Martin A. J., Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: a construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267–281.
• Masten, A. S. (1994). Resilience in individual development: Successful adaptation despite risk and adversity. W: M. Wang, E. Gordon (red.), Risk and Resilience in Inner-City America: Challenges and Prospects (s. 3–25). Erlbaum, Hillsdale, NJ.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227–238.
• Masten, A. S. (2007). Resilience in developing system: Progress and promise as the fourth waves rises. Development and Psychopathology, 19, 921–930.
• Masten, A. S. (2011). Resilience in children threatened by extreme adversity: Frameworkfor research, practice, and translational synergy. Development and Psychopathology, 23, 493–506.
• Masten, A. S., Coatsworth, J. D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on successful children. American Psychologist, 53(2), 205–220.
• Mazur, J., Tabak, I. (2008). Koncepcja resilience od teorii do badań empirycznych. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2), 599–605.
• Meltzer, L. (2004). Resilience and learning disabilities: Research on internal and external protective dynamics. Learning Disabilities: Research and Practice, 19, 1–2.
• Michel, M. (2014). Wzmacnianie czynników chroniących w tworzeniu bezpiecznej przestrzeni szkoły w programach liderów rówieśniczych w kontekście koncepcji resilience. Resocjalizacja Polska, 6, 101–120.
• Miller, M. (2002). Resilience elements in students with learning disabilities. Journal of Clinical Psychology, 58, 291–298.
• O’Dougherty Wright, M., Masten, A. S. (2005). Resilience processes in development: Fostering positive adaptation in the context of adversity. W: S. Goldstein, R. B. Brooks (red.). Handbook of Resilience in Children (s. 17–38). London: Springer.
• Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
• Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2011). Prężność u dzieci i młodzieży: charakterystyka i pomiar – polska skala SPP-18. Polskie Forum Psychologiczne, 16, 7–28.
• Organization for Economic Co-operation and Development. (2010a). PISA 2009 results: overcoming social background – equity in learning opportunities and outcomes (tom 2). http://dx.doi.org/10.1787/9789264091504-en
• Organization for Economic Co-operation and Development. (2011). Against the Odds: Disadvantaged Students Who Succeed in School. Paris: OECD Publishing.
• Ostaszewski, K. (2005). Druga strona ryzyka. Remedium, 2, 1–3.
• Ostaszewski, K. (2006). Pozytywna profilaktyka. Świat Problemów, 3(158), 6–10.
• Ostaszewski, K. (2008). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieży. W: J. Mazur (red.), Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBSC, 2006 (s. 19–45). Warszawa: Wydawnictwo IPiN.
• Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Wydawnictwo IPiN.
• Overstreet, S., Braun, S. (1999). A preliminary examination of the relationship between exposure to community violence and academic functioning. School Psychology Quarterly, 14, 380–396.
• Pilch, T. (2000). Reforma edukacji a moralne niepokoje współczesności. W: B. Pawlica, M. Szczepański, I. Wagner (red.), Polska szkoła: szkoła i system edukacyjny w procesie przemian (s. 24–32). Częstochowa–Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Qin, Z., Johnson, D. W., Johnson, R. T. (1995). Cooperative versus competitive efforts and problem solving. Review of Educational Research, 65(2), 129–143.
• Rak, C. F., Patterson, L. E. (1996). Promoting resilience in at-risk children. Journal of Counseling and Development, 74, 368–373.
• Resnick, M. D. (2000). Protective factors, resiliency, and healthy development. Adolescent Medicine: State of the Art Reviews, 11(1), 157–164.
• Rutter, M. (2000). Resilience Reconsidered: Conceptual Considerations, Empirical Findings, and Policy Implications. W: J. P. Shonkoff, S. J. Meisels, E. F. Zigler (red.), Handbook of Early Childhood Intervention (s. 651–682). Cambridge: Cambridge University Press.
• Schunk, D. H., Miller, S. D. (2002). Self-efficacy and adolescents’ motivation. W: F. Pajares, T. Urdan (red.), Academic motivation of adolescents (s. 29–52). Greenwich: Information Age.
• Shavit, Y., Blossfeld, H. P. (1993). Persistent inequality. changing educational attainment in thirteen countries. Boulder: Westview Press.
• Silas Casillas, J. C. (2008). Por qué Miriam sí va a la escuela? Revista Mexicana de Investigación Educativa, 13(39), 1255–1279.
• Skuza, A., Pierścińska-Maruszewska, A. (2014). Klimat społeczny szkoły jako jeden z czynników chroniących – wzmacniających oddziaływania profilaktyczne (w kontekście koncepcji resilience). Resocjalizacja Polska, 6, 89–100.
• Smulczyk, M. (2016). Magia w polskiej szkole. Głos Nauczycielski, 12, 44–45.
• Turkiewicz-Maligranda, A. (2014). Prężność osobowa jako osobowościowy zasób zdrowotny. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 4(2), 173–176.
• Wang, M. C., Haertal, G. D., Walberg, H. J. (1994). Educational resilience in inner cities. W: M. C. Wang, E. W. Gordon (red.). Educational resilience in inner-city America: Challenges and prospects (s. 45–72). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Werner, E. E. (1994). Overcoming the odds. Developmental and Behavioral Pediatrics, 15(2), 131–136.
• Zimmerman, M. A. (2000). Adolescent resilience: a framework for understanding healthy development in the face of risk. Annual Review of Public Health, 26, 399–419.
• Zolkoski, S. M., Bullock, L. M. (2012). Resilience in children and youth: a review. Children and Youth Services Review, 34(12), 2295–2303.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2138695