Landscape changes based on sedimentological and geochemical studies in the region of Brudzeń Duży

• Authors: Ewa Smolska , Piotr Szwarczewski

Abstracts

EN

Sedimentological and geochemical research carried out in North- West Mazovia, central Poland, allowed the determination of landscape transformation in relation to the history of human settlement. The types of sediments subject to analysis included palaeochannel filling, accumulation on the river floodplain and colluvial deposits. The absolute ages of sediments and their sedimentological features allow the conclusion that the first response to human activity in the area is recorded in the overbank deposits in the Skrwa River valley as a result of the Wielbarska Culture in 200-300 AD. Subsequently, fan accumulation at the mouths of gullies started around the 12th-13th centuries AD. Frequent changes of sediment properties have been observed since the early Middle Ages. The subsequent anthropogenic impact on homogenous deposits is recorded in increased heavy metal concentration in vertical geological profiles.

Keywords

EN

Geomorphology; alluvium; colluvium; human impact; gully formation; sedimentation rates; Northern Poland

• Publisher: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development
• Year: 2014
• Volume: 18
• Issue: 1
• Pages: 52-60

Dates

published

2014

Contributors

author

Ewa Smolska

• Department of Geomorfology, Institute of Physical Geography, Faculty of Geography and Regional Studies, University of Warsaw

author

Piotr Szwarczewski

• Department of Geomorfology, Institute of Physical Geography, Faculty of Geography and Regional Studies, University of Warsaw

References

• Bork, HR 1989, ‘Soil erosion during the past millennium in central Europe and its significance within the geomorphodynamics of the Holocene’, Catena, Suppl., vol.15, pp. 121-131.
• Buko, A 2005, Archeologia Polski Wczesnośredniowiecznej [Archaeology of Poland during early Middle Ages], Trio Press.
• Dotterweich, M, Schmitt, A, Schmidtchen, U & Bork, HR 2003, ‘Quantifying historical gully erosion in Northern Bavaria’, Catena, vol. 50, pp.135-150.
• Górska, I, Paderewska, L, Pyrgała, J, Szymański, W, Gajewski, L & Okulicz, Ł 1976, Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego) [Strongholds in Mazovia and Podlasie], IHiKM PAN, Warszawa.
• Farkasa, A, Erraticob C & Viganob L 2007, ‛Assessment of the environmental significance of heavy metal pollution in surficial sediments of the River Po’, Chemosphere, vol. 68, no. 4, pp. 761-768.[WoS]
• Folk, RL & Ward, W 1957, ‘Brazos Fiver bar: astudy in significance of grain size parameters’, Journal Sed. Petrol., vol. 27, pp. 3-26.
• Hildebrandt-Radke, I 2010, ‘Pradziejowa antropopresja w dorzeczu środkowej Obry w okresie od V w.p.n.e. do VII w. n.e. i jej zapis w środowisku przyrodniczym w skali regionalnej i lokalnej, [Prehistory antropopressure in the catchment of middle Odra river from 5th century BC to 7th century AD and their record in environment in regional and local scale], Środowisko i kultura, vol. 8, pp. 51-55.
• Kaczanowski, P & Kozłowski, JK 1998, ‘Wielka Historia Polski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.). Tom 1’. [Great History of Poland. The earliest history of the Polish Land (to the 700AD). Vol.1], Fogra Press, Kraków..
• Kalicki, T 2006, Zapis zmian klimatu oraz działalności człowieka i ich rola w holoceńskiej ewolucji dolin środkowoeuropejskich [Reflection of climate changes and human activity and their role in the holocene evolution of central European valleys], PAN IGiPZ, Warsaw.
• Kittel, P, Forysiak, J, Błaszczyk, J, Cywa, K, Wacnik, A, Tomczyńska, Z, Muzolf, B & Obremska M 2008, ‘Przykłady oddziaływań społeczności pradziejowych na środowisko naturalne w rejonie Bechcic i Wierzbowej (Polska Środkowa)’ [Examples of impact of prehistopric communities on the environment in the Bechcic and Wierzbowa area (central Poland)], Landform Analysis, vol.9, pp. 289-292.
• Klimek, K 2003, ‛Sediment transfer and storage linked to Neolithic and Early Medieval soil erosion in the upper Odra Basin, southern Poland’ in Alluvial archaeology in Europe, eds AJ Howard, MG Macklin & DG Passmore, Balkema, Rotterdam, pp.251-259.
• Lang, A 2003, ‘Phases of soil erosion derived colluviation in loess hills of South Germany’, Catena, vol. 51, no 3-4, pp. 191-206.
• Matusiak, K 2008, ‛Pradzieje gminy Gozdowo’ [Prehistory of Gozdowo community], in Śladami Franciszka Tarczyńskiego. Przeszłość gminy Gozdowo w świetle odkryć archeologicznych [Traces of Franciszek Tarczyński.
• Past community Gozdowo in the light of archaeological discoveries], ed T Kordala, Mazovian Museum in Płock, pp.17-26.
• Niewiarowski, W 1995, Zarys zmian środowiska geograficznego na przykładzie okolic Biskupina [Outline of environmental changes on example of Biskupin area], Turpress, Toruń.
• Ramsey, CB, Scott, M, van der Plicht, H 2013, ‘Calibration for archaeological and environmental terrestrial samples in the time range 26-50 ka cal BP’, Radiocarbon, vol. 55, no 4, pp. 2029-2034.
• Reimer, PJ, Bayliss, EBA, Beck, JW, Blackwell, PG, Ramsey, CB, Buck, CE, Cheng, H, Edwards, RL, Friedrich, M, Grootes, PM, Guilderson, TP, Haflidason, H, Hajdas, I, Hatté, C, Heaton, TJ, Hoffmann, DL, Hogg, AG, Hughen, KA, Kaiser, KF, Kromer, B, Manning, SW, Niu, M, Reimer, RW, Richards, DA, Scott, EM, Southon, JR, Staff, RA, Turney, CSM, van der Plicht, J 2013, ‘IntCal13 and Marine13 Radiocarbon Age Calibration Curves 0-50,000
• Years cal BP’, Radiocarbon, vol. 55, no 4, pp. 1869-1887.
• Reiß, S, Dreibrodt, S, Lubos, CCM & Bork, HR 2009, ‘Land use history and historical soil erosion at Albersdoft (northern Germany) - ceased agricultural land use after the prehistorical period, Catena, vol. 77, pp.107-118.[WoS]
• Sinkiewicz, M & W Niewierowski (ed.) 1998, Rozwój denudacji antropogenicznej w środkowej części Polski północnej [Development of anthropogenic denudation in the central part of Northern Poland], Mikołaj Kopernik University Press, Toruń.
• Smolska, E 2007, ‘Development of gullies and sediment fans in last-glacial areas on the example of the Suwałki Lakeland (NE Poland)’, Catena, vol. 71, pp. 122-131.[WoS]
• Smolska, E & Szwarczewski, P 2012, ‘Funkcjonowanie krajobrazu w świetle badań sedymentologiczno-geochemicznych na przykładzie wybranych obszarów NW Mazowsza’ [Functioning of the landscape in the light of sedimentological and geochemical research - examples from NW Mazovia], in Model funkcjonalny systemu krajobrazowego [Functional model of the landscape system], eds A Richling & J Lechnio, WGSR UW, Warsaw, pp. 117-148.
• Stankoviansky, M 2003, ‘Historical evolution of permanent gullies in the Myjava Hill Land, Slovakia’, Catena, vol. 51, pp. 223-239.
• Starkel, L 2005, ‘Antrophogenic soil erosion since the Neolithic in Poland’, Z. Geomorph. N.E., Suppl. vol. 139, pp. 189-201.
• Starkel, L 1989, ‘Antropogeniczne zmiany denudacji i sedymentacji w holocenie na obszarze Europy Środkowej’ [Anthropogenic changes of denudation and sedimentation during Holocene in the middle Europe], Przegląd Geogr., vol. 61, pp. 33-49.
• Szpikowski, J 2010, ‘Antropogeniczne przekształcenia rzeźby zlewni Perznicy w neoholocenie (Pojezierze Drawskie, dorzecze Parsęty)’ [Anthropogenic transformation of relief in Perznica catchment during Neoholocene], Seria Geografia, vol. 91, Adam Mickiewicz University Press.
• Szwarczewski, P 2005, ‘Geochemiczny i paleogeograficzny zapis dynamiki procesów rzeźbotwórczych w holocenie na przykładzie stoków w okolicach Płocka’ [Geochemical and palaeogeographical record of relief transformation processes and their dynamics in the Płock area], in Z problematyki funkcjonowania krajobrazów nizinnych [On the issue of the functioning of lowland landscapes], eds A Richling & J Lechnio, WGSR UW Press, pp.77-89.
• Szwarczewski, P 2009, ‘Wpływ zasiedlenia Mazowsza (od średniowiecza po czasy współczesne) na formy i procesy geomorfologiczne na przykładzie doliny dolnego Świdra’ [Geomorphological responese to the historical settlemnet of Mazivia from Medieval till today (on example of Lower Świder area], in ‛Środowiskowe uwarunkowania lokalizacji osadnictwa’ [Enviromnetal conditions of settlements], eds L Domańska, P Kittel & J Forysiak, Środowisko-Człowiek- Cywilizacja, vol. 2, pp. 347-353.
• Twardy, J 1995, ‘Dynamika denudacji holoceńskiej w strefie krawędziowej Wyżyny Łódzkiej’ [The Dynamics of Holocene denudation in the Łódź Region], Acta Geogr. Lodz., vol. 29.
• Tyszkiewicz, J 2003, ‘Krajobrazy Mazowsza w ostatnim tysiącleciu” [Landscapes of Mazovia in the last milennium], in Przyroda Mazowsza i jej antropogeniczne przekształcenia [Landscape of Mazovia and its anthropogenic transformations], ed A Richling, WSH Pres, Pułtusk, pp. 211-230.
• Zolitschka, B, Behre, KE & Schneider, J 2003, ‛Human and climate impact on environment as derived from colluvial, fluvial and lacustrine archives - examples from the Bronze Age to the migration period, Germany’, Quaternary Science Reviews, vol. 22, pp. 81-100.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2036866