Instytucjonalne warunki działania szkół wyższych

• Authors: Janusz Beksiak , Ewa Chmielecka , Aleksander Sulejewicz

Title variants

EN

Structural Determinants of Institutions of Higher Education Activities

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorzy poddają krytycznej analizie obowiązującą obecnie Ustawę o szkolnictwie wyższym i towarzyszące jej regulacje prawne. Sądzą, że należy sformułować zasady ustrojowe, na których środowisko akademickie pragnęłoby oprzeć przyszłe rozwiązania instytucjonalne. Skupiają się m.in. na kwestiach zarządu szkołami, samorządu akademickiego, zatrudnienia i karier nauczycieli akademickich, programów nauczania i gospodarki szkół. Obecny system sprawowania kontroli nad uczelniami jest z gruntu błędny. Publicznej kontroli i ocenie powinny być poddawane wyniki działalności uczelni, np. poziom wykształcenia absolwentów. Zamiast tego programuje się i poddaje drobiazgowym analizom funkcjonowanie szkół. Regulacje prawne nie rozdzielają kompetencji organów zarządu i samorządu akademickiego, co dodatkowo komplikuje system kontroli. Nie jest też jasno określony status nauczycieli akademickich (pracownicy uczelniani czy urzędnicy państwowi?) oraz ich pracodawców. Promowanie do kolejnych stopni naukowych i nadawanie tytułów naukowych odbywa się poprzez procedurę „scentralizowaną” , określoną ogólnokrajowymi przepisami. Autorzy przedkładają nad nią wariant „korporacyjny”, w którym istnieje zróżnicowanie norm stosownie do wielocentrowego układu różnorodnych, autonomicznych korporacji akademickich i zawodowych. Model korporacyjny wydaje się korzystny dla tworzenia programów nauczania, zamiast obecnie istniejącego systemu projektowania ich przez MEN. Warunkiem bezwzględnym autonomii szkoły wyższej jest jej wyodrębnienie ekonomiczne: wydzielenie zasobów, którymi może ona samodzielnie gospodarować. Najbardziej konsekwentną formą takiej gospodarczej autonomii jest prywatyzacja szkoły i przyjęcie zasady odpłatności za jej usługi z zapewnieniem, co oczywiste, systemu pomocy finansowej dla tych studentów, którzy jej potrzebują.

EN

The Authors examine current law on higher education institutions and accompanying regulations. The postulate to draft new rules regarding new structural solutions that would satisfy academic circles, is formulated. The Authors focus, first, on the issues of management, academic self-government, employment and careers of academic staff, curricula and resources. The current system of supervision over institutions of higher education is inappropriate to the core. The outcomes of the institutions of higher education activities, i.e., the educational standing of postgraduate students, should be subject to public control and assessment. Instead the schools are subject to detailed programming and surveillance. The up-to-date legal regulations do not distinguish management bodies from organs of academic self-governance, which additionally complicates control procedures. The vocational standing of university teachers is defined in a vague way (employees or civil servants?). In this respect, the status of their employer is unclear, as well. Commencement to following academic degrees and conferment of academic titles is subject to centrally regulated procedures, delineated by nation wide regulations. The corporation” model of organization, permitting differentiation of mles according to polycentric structure of differentiated, autonomic academic and professional corporations, is preferred by the Authors over the centralized” one. The corporation” model seems to be particularly advantageous for curricula design purposes, as compared to the present system of curricula design performed by the Ministry of Education. The indispensable condition of the autonomy of institutions of higher education is the economic individuation, namely separation of resources they are entitled to use freely. The most consecutive form of economic autonomy is privatization of an institution of higher education. This involves introducing of tuition fees and, which is evident, assurance of financial assistance to students.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 1993
• Issue: 2
• Pages: 10-21

Dates

published

2016-01-17

Contributors

author

Janusz Beksiak

• Uniwersytet Jagielloński

author

Ewa Chmielecka

• Szkoła Główa Handlowa

author

Aleksander Sulejewicz

• Szkoła Główa Handlowa