PL
Artykuł zawiera omówienie kilku wybranych aspektów związanych z posługiwaniem się kategorią „zawodu” w analizach zjawisk społecznych prowadzonych w socjologii. Na wstępie autor przedstawia genezę zainteresowań tą zmienną. Następnie wskazuje konteksty, w jakich znajduje ona zastosowanie - że jest ona mianowicie: 1) przedmiotem zainteresowania sama w sobie, jako kategoria identyfikacji i opisu różnych środowisk społecznych, 2) obiektem refleksji teoretycznej i metodologicznej, jako narzędzie konceptualizacji i operacjonalizacji innych zjawisk, 3) „zmienną wyjaśniającą” w analizach, w których zjawiskami wyjaśnianymi są rozmaite atrybuty społeczne jednostek. Autor przedstawia także główne nurty refleksji związanej z problematyką zawodu we współczesnej socjologii, a na koniec sygnalizuje teoretyczne problemy i praktyczne trudności w posługiwaniu się wskaźnikami konstruowanymi na podstawie informacji o sytuacji zawodowej w badaniach socjologicznych
EN
The article discusses several selected aspects connected with use of the concept of „occupation” in sociology. The author starts from pointing up the genesis of the interest in this variable. Then he shows the contexts in which it is applied -that is: 1) an object of interest in itself as a category for identifying and describing various social circles, 2) an object of rhetorical and methodological reflection, as a tool for conceptualisation and operationalization other phenomena, 3) an „explanatory variable” in analyses in which the phenomena explained are the various social attributes of individuals. Next author describes the main currents of reflection about occupation in contemporary sociology, and in conclusion he indicates theoretical problems and practical difficulties in using indicators constructed on the basis of information about the occupational situation in sociological research.