Merytokracja, hierarchia dochodów i dynamika mobilności. Polska na tle państw postkomunistycznych

• Authors: Henryk Domański

Title variants

EN

Meritocracy. Hierarchy of Incomes and Dynamics of Mobility. Poland againstthe Background of the East-European Countries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Analizując dane z sześciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej autor próbuje ustalić, w którym z nich stratyfikacja społeczna stosunkowo najbardziej zbliża się do wzorów typowych dla rozwiniętych systemów kapitalistycznych. Wybrane zostały cztery wskaźniki zaawansowania tych krajów na drodze do rozwiniętego kapitalizmu: 1) stopień merytokracji w zasadach wynagradzania, 2) kształt hierarchii podstawowych warstw społeczno-zawodowych, 3) dynamika mobilności społeczno-zawodowej w latach dziewięćdziesiątych oraz 4) poziom dochodów. Podstawę rozstrzygnięć stanowią wyniki badań przeprowadzonych w ramach międzynarodowego projektu w latach 1993-1994 w Bułgarii, Czechach, Polsce, Rosji, Słowacji i na Węgrzech. Dane pochodzą z kilkutysięcznych, reprezentatywnych prób dorosłej ludności tych krajów. Z analiz wynika, że zarysowuje się pewien wzór: z Rosją, na biegunie stosunkowo najsłabszej dynamiki przekształceń strukturalnych i procesów mobilności, gdzie zasada wynagradzania za kwalifikacje występuje najsłabiej, oraz Węgrami, Czechami i Polską - na przeciwległym krańcu.

EN

The analysis aims to determine which of the six East-European nations, most closely fit the typical patterns of social stratification in Western societies. The comparison is made with respect to four criteria: 1) rules of distributive meritocracy; 2) shape of socio-occupational ladder; 3) dynamics of occupational mobility in the 1990s; 4) level of incomes. In order to answer these questions the author refers to data based on national 1993-1994 samples coming from: Bulgaria, the Czech Republic, Hungary, Poland, Russia and Slovakia. The analyses show that some regularities emerge with the Czech Republic, Hungary and Poland being most highly advanced on the road to the market society and Russia located on the opposite pole.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 1997
• Issue: 2(10)
• Pages: 37-50

Dates

published

2016-01-22

Contributors

author

Henryk Domański

• Polska Akademia Nauk

References

• Andorka R. 1990 Half a Centuty of Trends in Social Mobilityin Hungary. W: J.L. Peschar (ed.): Social Reproduction in Eastern and Western Europę, Nijmegen: Institute for Applied Social Sciences.
• Blau P.M., Duncan O.D. 1967 The American Occupational Structure. New York: Academic Press.
• Block F. 1990 Postindustrial Possibilities. Berkeley: University of California Press.
• Boguszak M. 1990 Transition to Socialism and Intergenerational Class Mobility. The Model of Core Social Fluidity Applied to Czechoslovakia. W: M. Haller (ed.): Class Structure in Europe. New York, Armonk: Sharpe.
• Cichomski B, Morawski P. 1996 Polski Generalny Sondaż Społeczny. Skumulowany komputerowy zbiór danych 1992-1993. Warszawa: Instytut Studiów Społecznych, Uniwersytet Warszawski.
• Davis K., Moore W E. 1945 Some Principles of Social Stratification. „American Sociological Review”, vol. 10, s. 242-249.
• Domański H. 1994 Społeczeństwa klasy średniej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Domański H. 1996 Na progu konwergencji. Stratyfikacja społeczna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Domański H. 1997 Constant Fluidity - with Rise in Total Rates. Social Mobility in Six East-European Nations. „Polish Sociological Review”, nr 3 (119), s. 267-283.
• Erikson R., Goldthorpe J.H. 1992 The Constant Flux. A Study of Class Mobility in Industrial Societies. Oxford: Clarendon Press.
• Featherman D.L., Flauser R.M. 1978 Opportunity and Change. New York: Academic Press.
• Ganzeboom H., De Graaf P M. 1984 Intergenerational Occupational Mobility in The Netherlands in 1954 and 1977. A Long linear Analysis. W: B.E.M. Bakker i in. (eds.): Social Stratification and Mobility in the Netherlands. Amsterdam: SISWO.
• Haller M., Mach B.W. 1984 Structural Changes and Mobility in Capitalist and Socialist Society; Comparison of Men in Austria and Poland. W: M. Niessen i in. (eds.): Institutional Comparative Research. Social Structure and Public Institutions in Eastern and Western Europę. Oxford: Pergamon Press.
• Jones F.L., Kojima H., Marks G. 1994 Comparatm Social Fluidity: Trends over Time in Father-to-son Mobility in Japan and Australia, 1965-1985. „Social Forces”, vol. 72, s. 775-798.
• Mateju P., Lim N. 1996 Who Has Gotten Ahead after a Fali of Communism. „Czech Sociological Review”, vol. 3, s. 117-136.
• Rutkowski J. 1996 Wykształcenie a perspektywy rynku pracy. „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 7, s. 81-97.
• Savage M, Barlow J., Dickens P, Fielding T. 1992 Property, Bureaucracy, and Culture. Middle-class Formation in Contemporary Britain. London: Routledge & Kegan Paul.
• Szafran R.F. 1992 Measuring Occupational Change over Four Decennial Censuses, 1950-1980. „Work and Occupations”, vol. 19, s. 293-327.