Pracownicy sfery badawczo-rozwojowej w Polsce - zatrudnienie i zakres działalności

• Authors: Elżbieta Drogosz-Zabłocka

Title variants

EN

Employees in the Field of Research and Development-the Employment Process and the Area of Activity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pracownicy zatrudnieni w sferze badawczo-rozwojowej nie stanowią homogenicznej grupy zawodowej. Różnią się m.in. formacją naukową, podstawowymi zadaniami zawodowymi (praca badawcza, kształcenie czy też oba te działania jednocześnie), poziomem wykształcenia, zajmowanym stanowiskiem, a wreszcie dziedziną wiedzy, którą się zajmują. Według rekomendowanego przez podręcznik Frascati ujęcia zatrudnienia w sferze B+R wyróżniamy trzy grupy pracowników: naukowo-badawczych, grupę drugą stanowią technicy i pracownicy równorzędni, trzecią - pozostały personel pomocniczy związany z działalnością B+R. W latach 1995-1998 zaszły istotne zmiany w strukturze zatrudnienia. Wzrosła liczba badaczy, zmniejszył się natomiast udział techników i pozostałego personelu. Według oceny KBN zmiany te uważane są za pozytywne, nie ma jednak wyników badań potwierdzających tę tezę. Interesujące byłoby wskazanie kierunków działalności lub dziedzin nauki, w których opisane zmiany zatrudnienia przyniosły korzyści oraz te, dla których ograniczenie personelu pomocniczego wiązało się z dodatkowym obciążeniem badaczy, a w konsekwencji - z mniejszą efektywnością ich pracy. Interesującym zagadnieniem jest sytuacja kobiet zatrudnionych w sferze B+R. Najlepiej udokumentowana statystycznie jest praca kobiet zatrudnionych na stanowiskach naukowo-badawczych w szkołach wyższych i jednostkach badawczo-rozwojowych oraz zdobywane przez nie stopnie i tytuły naukowe. Z danych GUS wynika, że maleje udział kobiet w zdobywaniu kolejnych stopni i tytułów naukowych. Najwięcej kobiet zatrudnionych jest na stanowiskach asystentów, starszych asystentów i adiunktów ze stopniem doktora, najmniej - wśród profesorów. Udział kobiet w uzyskiwaniu stopni i tytułu naukowego jest jednak zróżnicowany według dziedzin nauki. W 1998 r. najwięcej stopni naukowych doktora uzyskały kobiety w dziedzinie farmacji, nauk biologicznych i humanistycznych, najmniej - w naukach teologicznych i technicznych. Malejący udział kobiet w zdobywaniu kolejnych szczebli kariery naukowej jest zjawiskiem charakterystycznym także dla innych krajów Europy.

EN

Persons employed in the field of research and development (R&D) are not a homogenous occupational group. They differ in the structure of their institution, the hierarchy of the positions, fundamental occupational tasks (research, teaching, or both), level of education, position, and finally in their specializations. According to the concept of employment in the field of research and development recommended in the Frascati textbook there are three groups of employees: scientific researchers; technical staff and their assistants; and finally, the rest of the auxiliary personnel dealing with R&D. From 1995 to 1998 significant changes took place in the employment structure. The number of researchers increased, whereas the number of the rest of the personnel decreased. According to The State Committee for Scientific Research (Komitet Badań Naukowych) these changes are seen as positive, however, no survey findings exist that would confirm this hypothesis. It would be interesting to see the directions of the activities or academic areas in which the described changes in personnel have brought positive results and those for whom the limiting of the auxiliary personnel resulted in an additional burden for the researchers, ultimately decreasing the effectiveness of their work. The situation of women employed in the field of R&D is an interesting issue. The work of women employed as academic researchers in institutions of higher learning and in research and development units, along with the academic positions and titles that they hold and has been statistically documented. According to data gathered by The Main Office of Statistics (Główny Urząd Statystyczny) the number of women attaining higher academic titles and positions has decreased. At the time of the survey, the greatest number of women were employed as assistants (Master’s degree required for this position), senior assistants and associate professors (with Ph.D.). The fewest women were found at the level of professor. The academic positions and titles held by women greatly differ according to the field. In 1998, the highest number of women with a doctorate were in the fields of pharmacy, biological Sciences and humanities, whereas the fewest women were in the theological and technical studies. The decreasing number of women moving up on the academic ladder is also present in other European countries.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2000
• Issue: 1(15)
• Pages: 80-91

Dates

published

2016-02-06

Contributors

author

Elżbieta Drogosz-Zabłocka

• Uniwersytet Warszawski

References

• Chojnicki Z. 1995 Nauka w ujęciu globalnym i regionalnym, w: Nauka - technologia - gospodarka, Komitet Badań Naukowych, Warszawa.
• Cusin M. 1991 Perception et promotion de la qualité dans les universités français. „CRE-Action”, nr 4.
• Definicje pojęć... 1999 Definicje pojęć z zakresu statystyki nauki i techniki, „Zeszyty Metodyczne i Klasyfikacje”, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Dąbrowa-Szefler M. 1998 Mobilność pracowników naukowych w Polsce - problem dla polityki naukowej?, „Nauka Polska”, nr VII.
• Dąbrowa-Szefler M, Gulczyńska H., Jabłecka J., Świerzbowska-Kowalik E 1998 Mobilność pracowników naukowych w Polsce, Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Domański H. 1996 Problematyka zawodu w socjologii, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 7.
• Forowicz K. 1999 Naukowcy są-gdzie jest nauka?, „Rzeczpospolita”, nr 152.
• Frascati... 1994 Frascati Manual 1993. Proposed Standard Practice for Surveys of Research and Experiment Developments, OECD, Paris.
• Grzelak J., Kochanowicz J. 2000 Uniwersytet Warszawski: dziś i trochę jutra w oczach dziekanów. Raport z rozmów z dziekanami grudzień 1999 - luty 2000, Warszawa, marzec, maszynopis.
• Kochanowicz J. 1999 W centrum uwagi, „Forum Akademickie”, nr 10.
• Kowalska A. (red.) 1996 Aktywność ekonomiczna kobiet i ich pozycja na rynku pracy, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Kozłowski J. 1999 Nauka w Polsce: konieczna metamorfoza, „Nauka”, nr 4.
• Krull W. 1994 European Science and Technology in Transition: Opportunities and Limitations for Changing Research Policy Structures at European Level, „European Research Structures - Changes and Challenges", nr 1.
• Latour B. 1995 Le métier de chercheur regard d’un anthropologue, Une conference-debat a l‘INRA (Institut National de ia Recherche Agronomique), Paris, 22 septembre 1994, INRA, Paris.
• Najduchowska H., Wnuk-Lipińska E. 1993 Konserwatyzm a innowacyjność, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2.
• Najduchowska H., Strzałecki A. 1994 Motywacje wyboru kariery naukowej w Polsce, Komitet Naukoznawstwa PAN, Warszawa.
• Pawłowski K. 1999 Za dużo badaczy, za mało sukcesów, „Rzeczpospolita”, nr 299.
• Bocznik... 1999 Rocznik statystyczny 1999, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Stan nauki... 1999 Stan nauki i techniki w Polsce, Komitet Badań Naukowych, Warszawa.
• Statistical... 1999 Statistical Yearbook 1999, UNESCO Publishing and Bernan Press, Paris.
• Szkoły wyższe... 1996; 1997; 1998; 1999 Szkoły wyższe i ich finanse, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Teichler U 1996 The Condition of the Academic Profession. An International Comparative Analysis of the Academic Profession in Western Europe, Japan and the USA, w: P.A.M. Maassen, F.A. van Vught (eds.): Inside Academia, CHEPS, Utrecht.
• University Research... 1998 University Research in Transition. Science Technology Industry, OECD, Paris.
• Whiston T.G. 1994 Science and Technology Careers: Individual and Societal Factors Determining Choice, w: Trends in Science and Technology Careers. An International Conference, March 28-30, 1993, Brussels.
• Wnuk-Lipińska E. 1995 Zawód - pracownik akademicki, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 6.
• Wnuk-Lipińska E. 1996 Innowacyjność a konserwatyzm. Uczelnie polskie w procesie przemian społecznych, Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Wrembei H. 1993 Kształcenie i rozwój naukowy fizyków w Polsce, „Edukacja”, nr 3.
• Wróblewski A K. 1998 Kto nas zastąpi?, „Sprawy Nauki”, listopad.
• Żernicki B. 2000 Zło dyletantyzmu, „Rzeczpospolita”, nr 16.