Debata publiczna nad ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym - sprawozdanie i próba analizy

• Authors: Małgorzata Góral , Dominika Walczak

Title variants

EN

Public Debate on the Higher Education Act: An Account and Attempt at Analysis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Transformacja ustrojowa po 1989 r. oraz postępujący proces integracji europejskiej stworzyły w Polsce zupełnie nowy kontekst funkcjonowania szkolnictwa wyższego. W wyniku działania takich procesów jak umasowienie, umiędzynarodowienie i urynkowienie w krótkim czasie pojawiły się problemy, z którymi polskie uczelnie radziły sobie na ogół z dużymi trudnościami. Stało się jasne, że niezbędne są reformy strategiczne, a przede wszystkim - zmiana obowiązującej od 1990 r. Ustawy o szkolnictwie wyższym, której regulacje w coraz mniejszym stopniu przystawały do realiów funkcjonowania uczelni. Prace nad projektem nowej ustawy rozpoczęły się 10 grudnia 2002 r,, wraz z powołaniem przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego zespołu ekspertów, a zakończyły 22 stycznia 2005 r. przyjęciem projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Równolegle toczyła się publiczna debata, która rozgorzała z nową siłą po ogłoszeniu projektu ustawy. Niniejszy artykuł jest relacją z tej debaty: próbie analizy poddano wypowiedzi różnych osób, publikowane na łamach czołowych polskich dzienników i tygodników oraz na niektórych stronach internetowych. Autorki odnoszą się do kilku najszerzej dyskutowanych problemów, tj. uwzględnienia w projekcie nowej ustawy założeń procesu bolońskiego, form zatrudnienia pracowników naukowych, ich wieloetatowości, ścieżek kariery akademickiej (habilitacja i belwederskie tytuły profesorskie), kwestii odpłatności za studia oraz zagadnienia autonomii uczelni.

EN

The systemic transformation after 1989 and the progressing European integration opened a completely new context for higher education in Poland. As a result, massification, internationalisation and marketization soon brought about problems that Polish universities had to struggle with. The need for strategic reforms became clear, in particular an amendment to the Higher Education Act, in force since 1990, whose regulations were increasingly incompatible with the reality of university life. Work on the new law began on 10 December 2002, when president Aleksander Kwaśniewski appointed an expert team, and closed on 22 January 2005, when the draft Higher Education Act was adopted. In parallel, a public debate was going on and it flared up again after the draft law was announced. The article is designed as an account of that debate. An attempt has been made to analyse various statements published in leading Polish dailies and weeklies and on some Internet sites. The article refers to a few most discussed issues i.e. incorporation of the Bologna process in the new draft law, employment status available for researchers, the phenomenon of polyemployment, academic career paths (habilitation and professor titles bestowed upon by the president of the Republic of Poland), tuition for higher education and autonomy of universities.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2005
• Issue: 2(26)
• Pages: 71-97

Dates

published

2016-02-11

Contributors

author

Małgorzata Góral

• Uniwersytet Warszawski

author

Dominika Walczak

• Uniwersytet Warszawski

References

• Achmatowicz O. 2003 Socjalny profesor. Rozmowa z prof. Osmanem Achmatowiczem, „Forum Akademickie”, nr 5.
• AS 2004 Prawo o szkolnictwie wyższym. Profesor doktor niehabilitowany, „Forum Akademickie”, nr 12.
• Białecki I. 2000 OP - byt zmienny i wymyślony, „Res Publica Nowa”, nr 7.
• Dembczyński J. 2003 Musimy dbać o poziom kształcenia, „Forum Akademickie”, nr 7/8
• Dybalska W. 2005 Ważą się losy profesorów wyższych uczelni, zatrudnionych na wielu etatach, „Gazeta Wyborcza”, 22 lutego.
• Filip G. 2004 Uczelnie i media, „Forum Akademickie”, nr 3.
• Góra J. 2005a Sejm. Prawo o szkolnictwie wyższym w komisji. Rodzime bagno z tytułem w tle, „Gazeta Prawna”, nr 49.
• Góra J. 2005b W komisjach sejmowych. Szkolnictwo wyższe. Równe prawa dla wszystkich uczelni, „Gazeta Prawna”, nr 100.
• Grzelak J. (b.r.w.) Ile państwa w szkołach wyższych?, (www.ii.uni.wroc.pl/~psw/index.php/psw/content/download/201/1116/file/panstwo-w-szkolach.pdf).
• Jackowski S. 2004 Uczelnie na zakręcie, „Forum Akademickie”, nr 3.
• Jałowiecki B. 2002 Reguły działania w społeczeństwie i w nauce, Warszawa.
• Jałowiecki B. 2004 O projekcie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, „Forum Akademickie”, nr 1.
• Kalisz J. 2004 Habilitację zlikwidować czy zostawić?, „Rzeczpospolita”, nr 279.
• Kołaczek B. 2004 Dostęp młodzieży do edukacji. Zróżnicowania, uwarunkowania, wyrównywanie szans, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Kalisz J. 2005 Polska nauka i szkolnictwo wyższe potrzebują reform, Niezależne Forum Akademickie (www.nfa.pl/articles.php?id=56).
• Khmara 2005 Mury Jerycha a Europa, czyli niebezpieczeństwa wynikające z integracji europejskiej Niezależne Forum Akademickie (www.nfa.pl/articles.php?id=53).
• Koteja R, Hoffmann M. 2003 Propozycje zmian w projekcie, „Forum Akademickie”, nr 7/8.
• Osiowski J. 2003 A może jednak inaczej?, „Forum Akademickie”, nr 11/12.
• Pacholski L. (b.r.w.) Jakie uniwersytety? (http://www.ii.uni.wroc.pl/~pacholsk).
• Pawłowski K. 2004 Społeczeństwo wiedzy. Szansa dla Polski, rozdział Amerykańska konkurencja dla europejskich uczelni, Kraków.
• Projekt... 2004 Projekt Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym - uzasadnienie Fundacji Rektorów Polskich (http://www.frp.org.pl/uzasadnienie.htm).
• Sadlak J. 2002 Atrakcja czy konieczność?, „Forum Akademickie”, nr 12.
• Sobczak R. 2003 Badania, dydaktyka, habilitacja, „Forum Akademickie”, nr 10.
• Sosnowska H. 2003 O prezydenckim projekcie ustawy o szkolnictwie wyższym. Opracowanie własne, publikowane na forach internetowych.
• Stanowisko Stowarzyszenia... 2004 Stanowisko Stowarzyszenia „Młodzi Demokraci” w sprawie projektów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (http://www.smd.org./pl/doki/uchwalaJ 1_2004.doc)
• Stanowisko... 2005 Stanowisko w sprawie projektów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (Niezależne Forum Akademickie)(http://www.nauka-edukacja.p4u,pl).
• Turski Ł. 2004 Cholera w Sejmie „Wprost”, nr 1132.
• Urbańczyk R 2004 Czy w Polsce można zrobić karierę naukową - dziś glos prof. Przemysława Urbańczyka, „Gazeta Wyborcza”, 26 lutego.
• Wieczorek J. 2004 Czy nowa ustawa o szkolnictwie wyższym da nam szanse na wyjście z czwartej ligi?, „Polityka”, nr 44.
• Wieczorek J., Wójcik C. 2004 Nomadyzm niemobilnych, „Forum Akademickie”, nr 12.
• Woźnicki J. 2003 Uwarunkowania i treści projektu, „Forum Akademickie”, nr 11/12.
• Zagrodzka D. 2004 Czy w Polsce można zrobić karierę naukową? Ciąg dalszy dyskusji, „Gazeta Wyborcza”, 18 lutego.
• Zdolińska A. 2005 Niezależne Forum Akademickie krytyczne wobec Prawa o szkolnictwie wyższym, Polska Agencja Prasowa, Nauka w Polsce, 9 marca (http://www.naukawpolsce.pap.pl/cgi-bin/index.pl?id_depeszy=PAP20050309W05517&polecenie=info&k=0).
• Ziejka F. 2004 Dwie propozycje, „Dziennik Polski”, 14 września.