O behawioralnym podejściu do badania prawa, paradoksie, do którego prowadzi i sposobie jego przezwyciężenia

• Authors: Magdalena Małecka

Title variants

EN

On the behavioural approach in jurisprudence, the paradox it causes and the way to overcome it

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiam podstawowe założenia behawioralnego podejścia do analiz prawa i wykazuję, że akceptacja twierdzeń dotyczących zastosowania nauk behawioralnych do analiz prawa, formułowanych przez zwolenników tego podejścia, prowadzi do paradoksu. We współczesnej refleksji nad prawem, prowadzonej zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, twierdzi się, że wyniki badań nauk behawioralnych mogą znaleźć zastosowanie w kontekstach prawnych. Odwołania do wiedzy o działaniu mają umożliwić z jednej strony adekwatne wyjaśnienie (przez teoretyków) wpływu prawa na działania, z drugiej zaś – skuteczne wpływanie (przez prawodawców) na zachowania i decyzje adresatów norm prawnych. Analizuję, czy aktualne badania i ustalenia nauk behawioralnych pozwalają na formułowanie tak daleko idących wniosków i rekomendacji dotyczących treści norm prawnych oraz ich oddziaływania na decyzje adresatów norm, jak te spotykane w omawianych i krytykowanych pracach. Pokazuję, w jaki sposób paradoksów można uniknąć, nawiązując do koncepcji teoretycznych Leona Petrażyckiego, a w szczególności metodologicznych aspektów jego rozważań.

EN

The claim of the paper is that postulates of law making, as well as of analyzing law on the basis of thescientific knowledge on the behavioral regularities lead to paradoxical consequences. I present basic assumptions of the behavioral approach to analysis of law and the reasoning which results in the paradox. In the contemporary research on law, one may observe an increasing interest, especially in the United States and Western Europe, in the development and outcomes of behavioral sciences. References to these sciences are justified from the theoretical perspective (behavioral theories and methods should enable better understanding of the behavioral impact of law), as well as from the policy perspective (they should make possible more effective influences on people’s behavior). In the paper I analyze whether current findings of behavioral sciences allow for formulating such far-reaching conclusions concerning the content of legal norms and their behavioral impact. It will be demonstrated how paradoxes could be avoided, when taking into account concepts and analyses of Leon Petrażycki, especially methodological aspects of his work.

Keywords

PL

filozofia prawa; teoria prawa; teoria podejmowania decyzji; ekonomiczna analiza prawa; metodologia nauk prawnych; Petrażycki

EN

philosophy of law; legal theory; decision theory; economic analysis of law; general methodology of legal sciences; Petrażycki; philosophy of law; legal theory; decision theory; economic analysis of law; general methodology of legal sciences; Petrażycki

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2013
• Issue: 1(41)
• Pages: 19-42

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Magdalena Małecka

• European University Institute

References

• Arlen J., Talley E. 2008, Experimental law and economics, Cheltenham: Edward Elgar Publishing
• Calabresi G. 1975, Concerning cause and the law of torts. An essay for Harry Kalven, ”The University of Chicago Law Review” (43)
• Cartwright N. 2007, Hunting causes and using them, Cambridge University Press
• Cooter R., Ulen T. 2009, Ekonomiczna analiza prawa, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck
• Eells E. 1991, Probabilistic causality, Cambridge University Press
• Ellickson R. 1994, Order without law: how neighbors settle disputes, Cambridge, Mass: Harvard University Press
• Faralli C. 2005, The legacy of American legal realism, ”Scandinavian Studies in Law” 48
• Fittipaldi E. 2012, Everyday legal ontology. A psychological and linguistic investigation within the frame of Leon Petrazycki’s theory of law, Milan: LED Edizioni Univeritarie
• Galbiati R., Vertova P. 2008, Obligations and cooperative behavior in public good games, ”Games and Economic Behavior”, Elsevier 64(1)
• Gneezy U., Rustichini A. 2000, A fine is a price, ”The Journal of Legal Studies” 29(1)
• Guthrie Ch., 2003, Prospect theory, risk preference, and the law, ”Northwestern University Law Review” 97
• Hausman D. 1992, Essays on philosophy and economic methodology, Cambridge University Press
• Hume D. 2005, Traktat o naturze ludzkiej, Warszawa: Fundacja Aletheia Jolls Ch., Sunstein C., Thaler R. 1998, A behavioral approach to law and economics, “Stanford Law Review” 5(50)
• Kahneman D., Tversky A. 1979, Prospect theory: an analysis of decision under risk, ”Econometrica” 47
• Kant I. 2001, Krytyka czystego rozumu, Kęty: Wydawnictwo Antyk
• Korobkin R., Ulen T. 2000, Law and behavioral science: removing rationality assumption from law and economics, ”California Law Review” (88), str. 1051-1144
• Kotarbiński T., 1969, Petrażyckiego koncepcja twierdzenia adekwatnego na tle dawniejszych doktryn pokrewnych, [w:] Z zagadnień teorii prawa i teorii nauki Leona Petrażyckiego, K. Opałek (red.), Warszawa: PWN
• Kurczewski J. 1975, Pojęcia i teorie, [w:] Prawo w społeczeństwie, J. Kurczewski (red.), Warszawa: PWN
• Kurczewski J. 1977, O badaniu prawa w naukach społecznych, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Lande J. 1959, Studia z filozofii prawa, Warszawa: PWN
• Landes W.M, Posner R. 1983, Causation in tort law: an economic approach, ”Journal of Legal Studies” 12
• Leśniewski S. 1911, Przyczynek do analizy zdań egzystencjalnych, ”Przegląd Filozoficzny” 3(14)
• Małecka M. 2012, Czy zastosowanie teorii decyzji do analiz prawa prowadzi do paradoksu?, „Przegląd Filozoficzny Nowa Seria” 2(82)
• Neumann von. J, Morgenstern O. 1947, Theory of games and economic behavior, Princeton University Press
• Pearl J. 2000, Causality: models, reasoning, and inference, Cambridge University Press
• Peterson M. 2009, An introduction to decision theory, Cambridge University Press
• Petrażycki L. 1959a, Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, Warszawa: PWN
• Petrażycki L. 1959b, Teoria prawa i państwa t.1, Warszawa: PWN
• Petrażycki L. 1959c, Teoria prawa i państwa t.2, Warszawa: PWN
• Petrażycki L. 1985, O nauce, prawie i moralności. Pisma wybrane, Warszawa: PWN
• Piniewski B., Codagnone, C., Osimo, D. 2011, Nudging lifestyles for better health outcomes: crowdsourced data and persuasive technologies for behavioral change, ”JRC Scientific and Technical Reports”, European Commission
• Polinsky A.M., Shavell S. 2007, Handbook of Law and Economics, Amsterdam-Boston: Elsevier North-Holland Publishing Company
• Salzberger E. 2007, The economic analysis of law – the dominant methodology for legal research?!, ”University of Haifa Faculty of Law Legal Studies Research Paper” no. 1044382
• Shavell S. 1980, An analysis of causation and the scope of liability in the law of torts, ”The Journal of Legal Studies” (9)
• Spirtes P., Glymour C., and Scheines R. 1993, Causation, Prediction and Search, New York/Heidelberg: Springer-Verlag
• Sunstein C. 2000, Introduction, [w:] Behavioral law & economics, Sunstein C. (red.), Cambridge University Press.
• Suppes P. 1970, A probabilistic theory of causality, Amsterdam-Boston: Elsevier North-Holland Publishing Company
• Tversky A., Kahneman D. 1974, Judgment under uncertainty: heuristics and biases, ”Science” (185)
• Woleński J. 1969, Metodologiczne dążenia Petrażyckiego a współczesna teoria nauki, [w:] Z zagadnień teorii prawa i teorii nauki Leona Petrażyckiego, K. Opałek (red.), Warszawa: PWN
• Wróblewski J. 1960, Metodologia etyki Leona Petrażyckiego, „Studia Filozoficzne” 2-3