Socjologia wizualna kluczem do (samo)poznania

• Authors: Gabriela Żuchowska-Zimnal

Title variants

EN

Visual sociology: the key to (self-)knowledge. Research on young adults’ sartorial choices

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Konstytuowanie się nauk społecznych jako dyscyplin akademickich często wiązało się z adaptowaniem przez nie naturalizmu metodologicznego – metod i technik stricte pozytywistycznych, ze stosowaniem eksperymentu, odwoływaniem się w wyjaśnianiu do biologii czy zaprzęganiem zaawansowanego wnioskowania statystycznego do analizy wyników. W odróżnieniu od choćby psychologii, socjologia rozwinęła się w kierunku, który zaowocował jakościowym zwrotem, w konsekwencji którego nadano rozumiejącemu podejściu badawczemu i „miękkim” technikom (jak techniki wizualne) naukową legitymizację i uznanie osiąganych w ten sposób wyników za równie cenne. Artykuł ma na celu pokazanie, że niektóre istotne współcześnie problemy badawcze mogą być w pełni wyjaśnione tylko dzięki zastosowaniu owych „miękkich” metod, w szczególności zyskujących w socjologii ostatnich dwóch dekad ogromną popularność technik wizualnych. Głównym wyzwaniem tej metodologii jest dziś zachowanie intersubiektywności przekazu i trudny balans wynikający z unikania popadnięcia w całkiem subiektywną interpretację obrazu z jednej strony oraz trywialność wniosków (wynikających ze zbyt restrykcyjnej analizy treści) z drugiej. Na przykładzie własnych badań dotyczących tożsamości, gustu i wartości młodych dorosłych, analizowanych przez pryzmat ich stylów ubioru, poruszam także wątek autorefleksyjności oraz większej sprawczości w twórczym konstruowaniu i komunikowaniu swojego „ja”, które te techniki badawcze i wyniki tak prowadzonych badań dają samym respondentom.

EN

When social sciences were at their early stage as academic disciplines, what followed was adapting methodological naturalism by their theorists and researchers. Social scientists were often using methods and techniques “borrowed” from scientific positivism, such as experiments, biologically driven explanations or advanced statistics – that still dominate in disciplines like psychology. On the contrary, contemporary sociologists prove that the so called qualitative turn or “everyday life turn” was necessary to understand contemporary people and culture – searching for new methods and approach. My presentation will show the advantages of such perspective, I will present techniques of using and interpreting photographs to reach complex and authentic data on young adults (ones living in a computerized and thoroughly iconized world of contemporary popular, postmodern culture) on hard to reach questions of their self-identity, attitudes and preferences or shared values. I will try to prove how visual methodology such as photo elicitation interview and analysis of picture. My thesis will be supported and exemplified by my own research results (on how self-identity is constructed and presented by a personal clothing style).

Keywords

PL

socjologia wizualna; fotografia; wywiad fotograficzny; metody jakościowe; młodzi dorośli

EN

visual sociology; photography; photo-elicitation interview; photographs; young adults; visual sociology; photography; photo-elicitation interview; photographs; young adults

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2013
• Issue: 1(41)
• Pages: 100-116

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Gabriela Żuchowska-Zimnal

• Instytut Socjologii UJ

References

• Baudrillard J. 2012, Fotografia czyli świetlny zapis, w: Sztompka P., Bogunia-Borowska M. (red.), Fotospołeczeństwo. Analiza tekstów z socjologii wizualnej, Kraków: Znak
• Banks M. 2009, Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Warszawa: PWN
• Berger J. 2011, Zrozumieć fotografię, w: Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) Badania wizualne w działaniu, Warszawa: Bęc Zmiana
• Bogunia-Borowska M. (red.) 2009, Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, Warszawa: Scholar
• Clark-Ibanez M. 2011, Kadrowanie świata społecznego przy użyciu wywiadu fotograficznego, w: Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) Badaniawizualne w działaniu, Warszawa: BęcZmiana
• Crane D. 2000, Fashion and its social agendas. Class, gender, and identity in clothing. London and Chicago, The University of Chicago Press; wyd. polskie: Sztompka P., Bogunia-Borowska M. (red.) 2012, Fotospołeczeństwo. Wybórtekstów z socjologiiwizualnej, Kraków: Znak.
• Davis L. 1987, Consumer Use of Label Information In Ratings of Clothing Quality and Clothing Fashionability, w: ”Clothing and Textiles Research Journal” 6
• Drozdowski R. 2009, Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących, Poznań: Zysk i S-ka
• Entwistle J., Rocamora A. 2006, The Field of Fashion Materialized: A Study of London Fashion Week, ”Sociology” 40(4).
• Featherstone M. 1996, Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego, w: Nycz R. (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński
• Featherstone M. 2001, Koncepcje kultury konsumenckiej, w: Lambkin M., Foxall G., van Raaij F., Heilbrunn B. (red.) Zachowania konsumenta. Koncepcja i badania europejskie, Warszawa: PWN
• Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) 2011, Badania wizualne w działaniu, Warszawa: Bęc Zmiana
• Frąckowiak M. 2012, Jak obejrzeć tysiąc zdjęć na raz? O narzędziach kategoryzacji obrazów fotograficznych w projekcie „Niewidzialne Miasto”, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 8(1)
• Harper D. 1986, Meaning and Work: A study in Photo-elicitation, ”Current Sociology” 34(3)
• Jacyno M. 2011, Dekonstrukcja i plenienie się podmiotu. Nowe tryby upodmiotowienia w zwyczajnej kulturze, „Kultura i Społeczeństwo” 55.
• Kaczmarek J. (red.) 2004, Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
• Krajewski M. 2011, Miasto. Na tropach tego, co niewidzialne, „Przegląd Socjologiczny” 2-3
• Koseła K. 1989, Wywiad z interpretacją fotogramów, w: Sułek A., Nowak K., Wyka A. (red.), Poza granicami socjologii ankietowej, Warszawa: Instytut Socjologii UW i PTS Oddział Warszawski
• Lutz C., Collins J. L. 1993, Reading National Geographic, Chicago: University of Chicago Press
• Olechnicki K. 2003, Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, Warszawa: Oficyna Naukowa
• Olechnicki K. 2009, Badanie fotoblogów jako badanie codzienności, w: Bogunia-Borowska M. (red.), Barwy codzienności, Kraków: Znak
• Pauwels L. 2011, Zwrot wizualny w badaniach i komunikacji wiedzy. Kluczowe problemy rozwijania kompetencji wizualnej w naukach społecznych [w:] Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) Badania wizualne w działaniu, Warszawa: Bęc Zmiana
• Pink S. 2009, Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach, Kraków: Wydawnictwo UJ
• Silverman, D. 2009, Prowadzenie badań jakościowych, Warszawa: PWN
• Sułek A., Nowak K., Wyka A. (red.) 1989, Poza granicami socjologii ankietowej, Warszawa: Instytut Socjologii UW i PTS Oddział Warszawski
• Sztompka P. 2006, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa: PWN
• Sztompka P., Bogunia-Borowska, M. (red.) 2008, Socjologia codzienności, Kraków: Znak
• Sztompka P., Bogunia-Borowska, M. (red.) 2012, Fotospołeczeństwo. Analiza tekstów z socjologiiwizualnej, Kraków: Znak
• Thompson C. J., Haytko D. L. 1997, Speaking of Fashion: Consumer’s Uses of Fashion Discourses and the Appropriation of Countervailing Cultural Meanings, ”Journal of Consumer Research” 24
• Willis P. 2002, Symbolic Creativity, w: Highmore B. (red. ), The Everyday Life Reader, London: Routledge
• Woodward I. 2001, Domestic Objects and the Taste Epiphany : A Resource for Consumption Methodology, ”Journal of Material Culture” 6
• Woodward S. 2008, Digital Photography and Research Relationships: Capturing the Fashion Moment, ”Sociology” 42.
• Żiżek S. 2009, Przekleństwo fantazji, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego