Wartość autoteliczna czy instrumentalna? Rola studiów doktoranckich w opinii kierowników studiów i doktorantów

• Authors: Anna Domaradzka , Dominika Walczak

Title variants

EN

Autotelic and instrumental value of doctoral studies in the opinion of managers and participants in doctoral studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podejmowana w artykule problematyka znaczenia studiów doktoranckich wpisuje się w szerszy międzynarodowy kontekst gospodarczy, polityczny i społeczny. Szczególnie ważnym czynnikiem są tu oczekiwania rynku pracy wyznaczone przez współczesne procesy rozwojowe i konieczność dostosowania się do wyzwań globalnej konkurencji, wzrostu znaczenia nowych technologii, a także rosnących wymagań kwalifikacyjnych i kompetencyjnych. Celem artykuły jest rekonstrukcja roli studiów doktoranckich w Polsce zarówno z perspektywy kierowników studiów doktoranckich, jak i doktorantów. Autorki odpowiadają na pytanie, jak dalece wartość studiów doktoranckich określana jest jako autoteliczna, a jak bardzo jako instrumentalna. Rekonstruując rolę i znaczenie studiów doktoranckich autorki posługują się wynikami badań własnych, których przedmiotem była między innymi analiza motywów podjęcia studiów doktoranckich, jak i ocena ich przydatności. Na podstawie przeprowadzonych badań powstała typologia doktorantów, w której wyróżniono postawy wobec studiów doktoranckich. W pierwszej kolejności autorki przedstawiają wyniki indywidualnych wywiadów pogłębionych, przeprowadzonych z kierownikami studiów doktoranckich na trzech wiodących warszawskich uczelniach, w drugiej – z doktorantami. Porównanie wypowiedzi osób reprezentujących uczelnie z poglądami doktorantów pozwoliło określić, czy podobne są wizje studiów doktoranckich tych dwóch grup reprezentujących stronę podaży (kierownicy) i popytu (doktoranci).

EN

The discussed in the article issues of the significance of doctoral studies are becoming part of a wider economic, political and social international context. A particularly important factor here is the expectations of the labour market determined by contemporary developmental processes and a need to accommodate to challenges of the global competition, the growth in importance of new technologies, as well as growing classification and competence requirements. The purpose of the article is a reconstruction of the role of doctoral studies in Poland, both from the perspective of doctoral faculty advisors, and doctoral students. The authors are answering the question how much the value of doctoral studies is determined as autotelic, and how much as instrumental. Reconstructing the role and the significance of doctoral studies, the authors are using the results of their own research, including, among others, the analysis of motives for starting doctoral studies, as well as the evaluation of their usefulness. On the basis of this research a typology of doctoral students, in which attitudes towards doctoral studies were taken into account, was established. First, the authors are presenting the results of individual, deepened interviews, conducted with managers of doctoral studies at three leading Warsaw universities, next - with doctoral students. The comparison of statements of persons representing universities with views of doctoral students allowed to determine whether the visions of doctoral studies of these two groups representing the supply side (managers) and the demand side (doctoral students) are similar.

Keywords

PL

studia doktoranckie; wartość studiów doktoranckich; wizje studiów doktoranckich

EN

doctoral studies; value of doctoral studies; visions of doctoral studies.; doctoral studies; value of doctoral studies; visions of doctoral studies.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2013
• Issue: 2(42)
• Pages: 73-94

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Anna Domaradzka

• Instytut Studiów Społecznych im. prof. Roberta B. Zajonca UW

author

Dominika Walczak

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej

References

• Altbach P. G., Reisberg L., Rumbley L. 2009. Trends in Global Higher Education: Tracking an Academic Revolution, Chestnut Hill, MA: Boston College Center for International Higher Education.
• ---
• Bologna Declaration 1999. Dostępne na: http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/about/.
• Dąbrowa-Szefler M. 2001. Kadry dla nauki w Polsce. Stan i perspektywy rozwoju, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Dąbrowa-Szefler M. 2002. Studia doktoranckie: kształcenie dla kariery naukowej czy kariery zawodowej?. „Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój”, nr XI (XXXVI), s. 27–51.
• Dąbrowa-Szefler M., Sztabiński P. B. 2006. Doktoranci o sobie i swoich studiach doktoranckich. Raport z badania, Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa.
• Dąbrowa-Szefler M., Sztabiński P. B. 2007. Modele studiów doktoranckich a potrzeby nauki i rynku pracy pozanaukowego. Raport z badań jakościowych, Warszawa: Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego.
• Dąbrowa-Szefler M., Sztabiński P. B. 2008. Model kształcenia doktorantów. Wnioski z badań, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Centrum Badan Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego.
• Kraśniewski A. 2009. Kształcenie, w: Polskie szkolnictwo wyższe – stan, uwarunkowania i perspektywy, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Fundacja Rektorów Szkół Polskich, Konferencja Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Lewicki J., Kurowska K., Suligowski D. 2011. Model funkcjonowania studiów doktoranckich: doktoranci a obszary gospodarcze – szanse i zagrożenia współpracy, Wydawnictwo Libron, Kraków.
• Nowelizacja 2011 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z 18 marca 2011 roku, obowiązująca od 1 października 2011 roku.
• Prawelska-Skrzypek G., Baran G. 2010. Zarządzanie przejściem z uniwersytetu do życia zawodowego w kontekście kluczowych kompetencji doktorantów, Małopolskie Centrum Kształcenia Nauczycieli, Kraków.
• Sztabiński P. B. 2002
• Badanie absolwentów studiów doktoranckich – problemy warsztatowe i wstępne hipotezy, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2/20.
• Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym 2005. Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz. U. nr 164 (poz. 1365, z późn. zm.).