Rzepak w rolnictwie i gospodarce Polski

• Authors: Franciszek Kapusta

Title variants

EN

Rape in Polish agriculture and economy

Abstracts

EN

The aim of the study was to show the changes in the place and role of rape in the agriculture and economy of Poland, with particular emphasis on the years 2000-2020, i.e., the beginning of the 21st century, but also the period of Poland's pre-accession and post-accession to the European Union. So presented: – the level and structure of fat consumption in Poland in the years 1965-2020, – changes in the cultivation area, harvests and total yields of oilseeds and winter and spring rape from the period before World War II to 2020, – the share of rape in the structure of crops in the above-mentioned period and the harvest of rape seeds in this period in the total harvest of oilseeds, – balance of rape seeds and self-sufficiency of Poland in the years 2000 / 2001-2019 / 2020, – balance of foreign trade in raw materials and oilseed products in 2007-2020, – raw material base in terms of: changes in the number of growers, rapeseed cultivation area in 2002 and 2020. The study uses sources of data such as: compact and continuous scientific publications, statistical materials of the Central Statistical Office (GUS) – yearbooks, market analyzes of the Institute of Agricultural and Food Economics – National Research Institute (IERiGŻ – PIB). To assess the self-sufficiency in the field of rape seeds, the Cabbage method was used, distinguishing technical and economic self-sufficiency. The production of oilseeds, especially rapeseed, is increasing, and they serve the development of the oil industry. The consumption of fats, especially vegetable fats, increases dynamically. In Poland, a small amount of oilseeds are cultivated, and rapeseed accounts for over 97% of the harvest of their seeds. The cultivation area of oilseeds is increasing, and their crops and yields also increase. Poland exports and imports seeds and oilseed.

PL

Celem opracowania było ukazanie zmian miejsca i roli rzepaku w rolnictwie i gospodarce Polski ze szczególnym uwzględnieniem lat 2000-2020, tj. początku XXI wieku, ale również okresu preakcesyjnego i poakcesyjnego Polski do Unii Europejskiej. Przedstawiono: – poziom i strukturę spożycia tłuszczów w Polsce w latach 1965-2020, – zmiany powierzchni uprawy, zbiorów i plonów roślin oleistych ogółem, w tym rzepaku ozimego i jarego od okresu przed II wojną światową do 2020 r., – udziału rzepaku w strukturze zasiewów w wyżej wymienionym okresie oraz zbiorów nasion rzepaku w ogólnych zbiorach nasion roślin oleistych, – bilans nasion rzepaku i samowystarczalność Polski w latach 2000/2001-2019/2020, – bilans handlu zagranicznego surowcami i produktami roślin oleistych w latach 2007-2020, – bazy surowcowej w zakresie: zmiany liczby plantatorów, powierzchni uprawy rzepaku w latach 2002 i 2020. W opracowaniu wykorzystano takie źródła wiedzy jak: publikacje naukowe zwarte i ciągłe, materiały statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) – roczniki oraz analizy rynkowe Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego (IERiGŻ – PIB). Do oceny samowystarczalności w zakresie nasion rzepaku wykorzystano metodę Kapusty wyodrębniając samowystarczalność techniczną i ekonomiczną. Wzrastająca produkcja nasion roślin oleistych, a szczególnie rzepaku, służy rozwojowi przemysłu olejarskiego. W ujęciu bilansowym wzrasta poziom spożycia tłuszczów, tym głównie roślinnych. W Polsce uprawia się małą ilość roślin oleistych, a rzepak stanowi ponad 97% ich całkowitych zbiorów. Wzrasta powierzchnia uprawy roślin oleistych, wzrastają również ich zbiory i plony. Polska eksportuje i importuje nasiona oleiste oraz produkty ich przerobu, ale bilans obrotów handlowych w euro jest dla kraju ujemny i wciąż powiększający się. Saldo obrotów rzepakiem, olejem i śrutą rzepakową jest dodatnie, chociaż w ostatnich latach Polska stała się importerem netto rzepaku i oleju rzepakowego.

Keywords

PL

rośliny oleiste; rzepak; nasiona; zbiory; plony; samowystarczalność

EN

oil plants; rape; seeds; harvest; yields; self-sufficiency

• Publisher: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział w Poznaniu
• Journal: Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
• Year: 2022
• Volume: 107
• Issue: 1
• Pages: 65-83

Dates

published

2022

Contributors

author

Franciszek Kapusta

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

• https://orcid.org/0000000152705123

References

• Budzyński, W.S. (2010). Niechemiczne czynniki plonotwórcze i plonochronne w technologii produkcji nasion rzepaku. W: Rzepak nowe perspektywy (s. 22). Warszawa: Agro Serwis.
• GUS. (2006). Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich, 269, 275, 277, 466. Warszawa: GUS.
• GUS. (1998). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 335, 337. Warszawa: GUS.
• GUS. (2000). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 342, 344. Warszawa: GUS.
• GUS. (2002). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 355. Warszawa: GUS.
• GUS. (2004). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 46. Warszawa: GUS.
• GUS. (2006). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 466. Warszawa: GUS.
• GUS. (2008). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 471, 473. Warszawa: GUS.
• GUS. (2009). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 479, 481. Warszawa: GUS.
• GUS. ( 2014). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 478-480. Warszawa: GUS.
• GUS. (2016). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 477-479. Warszawa: GUS.
• GUS. (2017). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 457-477. Warszawa: GUS.
• GUS. ( 2019). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 474-476. Warszawa: GUS.
• GUS. (2020). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 472-474. Warszawa: GUS.
• GUS. (2021). Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 471-473. Warszawa: GUS.
• GUS. (2012). Rocznik statystyczny rolnictwa, 184-185, 191, 193. Warszawa: GUS.
• GUS. (2014). Rocznik statystyczny rolnictwa, 186-188, 194. Warszawa: GUS.
• GUS. (2010). Uprawy rolne i wybrane elementy metod produkcji roślinnej. Powszechny Spis Rolny 2010, 55. Warszawa: GUS.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2010). Handel Zagraniczny Produktami Rolno-Spożywczymi. Stan i perspektywy, (31), 18-19. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2013). Handel Zagraniczny Produktami Rolno-Spożywczymi. Stan i perspektywy, (37), 21. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2014). Handel Zagraniczny Produktami Rolno-Spożywczymi. Stan i perspektywy, (40), 21-23. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2015). Handel Zagraniczny Produktami Rolno-Spożywczymi. Stan i perspektywy, (42), 24. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2017). Handel Zagraniczny Produktami Rolno-Spożywczymi. Stan i perspektywy, (46), 24. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2018). Handel Zagraniczny Produktami Rolno-Spożywczymi. Stan i perspektywy, (47), 25-26. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2010). Rynek Rzepaku. Stan i perspektywy, (37), 15-17,19. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2011). Rynek Rzepaku. Stan i perspektywy, (40), 19. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2013). Rynek Rzepaku. Stan i perspektywy, (43), 17, 22. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2010). Rynek Rzepaku. Stan i perspektywy, (53), 20, 27. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2020). Rynek Rzepaku, Stan i perspektywy, (58), 30-31. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2010). Rynek Rzepaku. Stan i perspektywy, (59), 30-31. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW.
• IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. (2021). Rynek Rzepaku. Stan i perspektywy, (60), 7, 21, 26-27, 32. Warszawa: IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW
• Jabłoński, K. (2013). Poziom plonu rzepaku ozimego i pszenicy ozimej a opłacalność ich produkcji, Roczniki Naukowe SERiA, T. XV, Z. 3, 111. Warszawa-Poznań-Rzeszów.
• Kapusta, F. (1976). Zmiany struktury agrarnej i kierunków produkcji rolniczej w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym, 11-12. Warszawa: PWN.
• Kapusta, F. (2001). Przemiany bazy surowcowej przemysłu olejarskiego, Prace Naukowe AE nr 917, „Technologia” 8, 33-40. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Kapusta, F. (2012). Agrobiznes, 263-264. Warszawa: Difin.
• Kapusta, F. (2011). Produkcja roślin oleistych i ich przetwórstwo w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki Inżynierskie i Technologie, 204(3), 120-123. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Kapusta, F. (2013). Ziemia w rolnictwie polskim. Zeszyty Naukowe UP we Wrocławiu. Rolnictwo, CVII (596), 52. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
• Stachak, S. (1997). Wstęp do metodologii nauk ekonomicznych, 132-133. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Stachak, S. (2003). Podstawy metodologii nauk ekonomicznych, 213-216. Warszawa: Książka i Wiedza.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2034120