Uprawa, właściwości użytkowe i przemysłowe wykorzystanie lnu zwyczajnego

• Authors: Michalina Truszkowska , Katarzyna Waszkowiak

Title variants

EN

Cultivation, utility properties and industrial use of flax

Abstracts

EN

Linseed or flax (Linum usitatissimum L.) is an annual species cultivated for centuries in Poland due to its industrial and dietary potential. The highest economic importance have two forms: oilseed (linseed), mainly used in the food industry, and fibrous (flax), cultivated for its strong and flexible fibers. The different utility of those forms are determined by biological differences of species. The cultivation of linseed is not particularly demanding on soil and climatic conditions. It allows for their sustainable production. The main problem is the weeds management and the water deficit. The paper focuses on characteristic of linseed forms of utility, crop cultivation and potential industrial application, with particular emphasis on linseed health benefits.

PL

Len zwyczajny (Linum usitatissimum L.) jest gatunkiem uprawianym od wieków na ziemiach polskich ze względu na swój duży potencjał przemysłowy i żywieniowy. Największe znaczenie mają dwie formy lnu zwyczajnego: oleista, która stosowana jest obecnie głównie w branży spożywczej oraz włóknista uprawiana ze względu na wytrzymałe i trwałe włókna. Odmienne wykorzystanie form użytkowych jest determinowane zróżnicowaną biologią gatunku. Uprawa lnu nie jest szczególnie wymagająca, co pozwala na jego zrównoważoną produkcję. Główny problem stanowi zachwaszczenie i niedobór wody. W pracy przedstawiono charakterystykę głównych form użytkowych lnu, ich uprawę oraz potencjalne wykorzystanie przemysłowe, ze szczególnym uwzględnieniem prozdrowotnych właściwości siemienia lnianego.

Keywords

PL

len zwyczajny; siemię lniane; olej lniany

EN

Linum usitatissimum; flax; linseed; linseed oil

• Publisher: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział w Poznaniu
• Journal: Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
• Year: 2023
• Volume: 114
• Issue: 4
• Pages: 55-66

Dates

published

2023

Contributors

author

Michalina Truszkowska

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

author

Katarzyna Waszkowiak

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000312986201

References

• Achremowicz, B., Ceglińska, A., Darmetko, M., Haber, T., Jankowska, J., Karpiński, P., Obiedziński, M., Tarasiewicz, R. (2017). Charakterystyka wybranych surowców roślinnych i możliwości ich wykorzystania jako dodatków do ciast chlebowych. Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 1, 97-109.
• Arslanoglu, Ş. F., Sert, S., Şahin, H. A., Aytaç, S., El Sabagh, A. (2022). Yield and yield criteria of flax fiber (Linum usititassimum L.) as inuflenced by diefrent plant densities. Sustainability, 14(8), 4710.
• Ayelign, A., Alemu, T. (2016). The functional nutrients of flaxseed and their effect on human health: a review. European Journal of Nutrition and Food Safety, 6(2), 83-92.
• Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych; https://coboru.gov.pl/pl/kr/kr_ga (dostęp: 20.05.2023).
• COBORU (2020). Lista opisowa odmian roślin rolniczych 2020 - Rośliny oleiste i włókniste. COBORU, Słupia Wielka.
• Cui, Q., Du, R., Liu, M., Rong, L. (2020). Lignans and their derivatives from plants as antivirals. Molecules, 25, 183.
• EFSA CONTAM Panel. (2019). Scientific opinion on the evaluation of the health risks related to the presence of cyanogenic glycosides in foods other than raw apricot kernels. EFSA Journal, 17(4), 5662, 1-78.
• Feng, D., Shen, Y., Chavez, E.R. (2003). Effect of different processing methods in reduction hydrogen cyanide content of flax. Journal the Science of Food and Agriculture, 83, 836-841.
• Food and agriculture data. FAOSTAT. https://www.fao.org/faostat/en/ (dostęp: 10.11.2023).
• Ganorkar, P.M., Jain, R.K. (2013). Flaxseed - a nutritional punch. International Food Research Journal, 20, 519-525.
• Heller, K. (2012). Metodyka integrowanej ochrony roślin dla uprawy lnu włóknistego. Poznań: IWNiRZ.
• Hickey, M. (1988). 100 families of flowering plants. 2 Ed. New York: Cambridge University Press.
• Kaniewski, R., Jankowiak, J., Zajączek, K. (2020). Len i konopie w profilaktyce i lecznictwie. Postępy Fitoterapii, 21(2), 100-103.
• Kiryluk, A., Kostecka, J. (2020). Pro-environmental and health-promoting grounds for restitution of flax (Linum usitatissimum L.) cultivation. Journal of Ecological Engineering, 21(7), 99-107.
• Zając, T., Oleksy A., Klimek-Kopyra A. (2011). Unikatowe cechy biologiczne i użytkowe lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum L.) determinujące znaczenie gatunku w przeszłości oraz współcześnie. Krakowskie Studia Małopolskie, 15, 169-196.
• Lorenc, F., Jarošová, M., Bedrnícek, J., Smetana, P., Bárta, J. (2022). Structural characterization and functional properties of flaxseed hydrocolloids and their application. Foods, 11, 2304.
• Mueed, A., Shibli, S., Korma, S.A., Madjirebaye, P., Esatbeyoglu, T., Deng, Z. (2022). Flaxseed bioactive compounds: chemical composition, functional properties, food applications and health benefits-related gut microbes. Foods, 11, 3307.
• Mukhija, M., Joshi, B.C., Bairy, P.S., Bhargava, A., Sah, A.N. (2022). Lignans: a versatile source of anticancer drugs. Beni-Suef University Journal of Basic and Applied Sciences, 11(1), 76.
• Narender, B.R., Tejaswini, S., Sarika, M., Karuna, N., Shirisha, R., Priyanka, S. (2016). Antibacterial and antifungal activities of Linum usitatissimum (Flax seeds). International Journal of Pharmacy Education and Research, 3(2), 4-8.
• Peng, D., Ye, J., Jin, W., Yang, J., Geng, F., Deng, Q. (2022). A review on the utilization of flaxseed protein as interfacial stabilizers for food applications. Journal of the American Oil Chemists' Society, 99, 723-737.
• Petraru, A., Amariei, S. (2020). Oil press-cakes and meals valorization through circular economy approaches: a review. Applied Sciences, 10, 7432.
• Popis, E., Ratusz, K., Przybysz, M. A., Krygier, K., Sakowska, A., & Konarska, M. (2015). Światowa oraz polska produkcja lnu oleistego i oleju lnianego. Problemy Rolnictwa Światowego, 15, 106-116.
• Quillien, L. (2014). Flax and linen in the first millennium babylonia BC: the origins, craft industry and uses of a remarkable textile. Prehistoric, ancient near eastern & aegean textiles and dress, eds Harlow M., Michel C., Nosch M.-L. Oxford: Oxbow Books. 271-296.
• Rymar E. (2017). Właściwości prozdrowotne lnu (Linum ussitatissimum L.), Herbalism, 1(3), 92-111.
• Silska, G. (2022). Valorisation of morphological and agricultural traits of 21 varieties of flax Linum usitatissimum L. Herba Polonica, 68(2), 24-35.
• Silska, G., Walkowiak M. (2019). Comparative analysis of fatty acid composition in 84 accessions of flax (Linum usitatissimum L.). Journal of Pre-Clinical and Clinical Research, 13(3), 118-129.
• Tempfer, C.B., Froese, G., Heinze, G., Bentz E., Hefler L.A., Huber J.C. (2009). Side effects of phytoestrogens: a meta-analysis of randomized trials. The American Journal of Medicine, 122(10), 939-946.
• Trocer, P., Kostek, M., Łopusiewicz, Ł., Drozłowska-Sobieraj, E. (2020). Właściwości fizykochemiczne przekąski z makuchu lnianego fermentowanej kulturami jogur - towymi. Ogólnopolska Konferencja Naukowa: Środowiskowe i genetyczne uwarunkowania zdrowia ludzi i zwierząt, Szczecin. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.23082.03521 (dostęp: 30.05.2023).
• Yawale, P., Upadhyay, N., Ganguly, S., Singh, A.K. (2022). A comprehensive review on recent novel food and industrial application of flaxseed: 2014 Onwards. Food Feed Research, 49, 67-95.
• Waszkowiak, K. (2013). Lignany - funkcjonalny składnik żywności. Przemysł Spożywczy, 67, 34-37
• Waszkowiak, K., Mikołajczak, B. (2020). The effect of roasting on the protein profile and antiradical capacity of flaxseed meal. Foods, 9, 1383.
• Waszkowiak, K., Gliszczyńska-Świgło, A., Barthet, V., Skręty, J. (2015). Effect of extraction method on the phenolic and cyanogenic glucoside profile of flaxseed extracts and their antioxidant capacity. Journal of the American Oil Chemists' Society, 92,1609-1619.
• Waszkowiak, K., Siger, A., Rudzińska, M., Bamber, W. (2020). Effect of roasting on flaxseed oil quality and stability. Journal of the American Oil Chemists' Society, 97, 637-649.
• Zdrojewicz, Z., Matusiak-Kita, M. (2011). Czy fitoestrogeny mogą być alternatywą dla terapii hormonalnej? Family Medicine & Primary Care Review, 4, 601-605.
• Zuk, M., Richter, D., Matuła, J., Szopa, J. (2015). Linseed, the multipurpose plant. Industrial Crops and Products, 75, 165-177.
• Zwierz, S. (2021). Technologia uprawy lnu oleistego. Wydawnictwo: Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu.
• Zhai, S.S., Zhou, T., Li, M. M., Zhu, Y.W., Li, M.C., Feng, P.S., Zhang, X. F., Ye, H. Wang, W.C., Yang, L (2019). Fermentation of flaxseed cake increases its nutritional value and utilization in ducklings. Poultry Science, 98, 5636-5647.

Identifiers

Biblioteka Nauki

26731637