Sytuacja demograficzno-społeczna mieszkańców wsi u progu trzeciej dekady XXI wieku

• Authors: Agnieszka Wrzochalska

Title variants

EN

Demographic and social situation of rural residents at the thread of the third decade of the 21st century

Abstracts

EN

The article concerns the issue of changes in the demographic potential in rural areas, including trends in population changes and transformations in the demographic structure. A positive phenomenon is the increasing life expectancy of Poland's inhabitants, but at the same time there is an aging process of the population. Currently, the rural population is realizing their educational aspirations by increasing the level of education and reducing educational differences in relation to the population in cities. Actions to popularize adult education have become important, both by improving accessibility and by raising awareness of the benefits of lifelong learning and acquiring civilization competences, including improving digital skills. The aim of the publication is to analyze the demographic potential in rural areas, to analyze the level of formal education of rural residents, including issues related to adult education and digital skills of the rural population compared to urban residents. It is also an attempt to define the profile of a rural resident in Poland at the threshold of the third decade of the 21st century and the changes that have taken place in this area over the last twenty years, also under the influence of the COVID- 19 pandemic, which has deepened the unfavorable trends of society aging in Poland and Europe.

PL

Artykuł dotyczy problematyki zmian potencjału demograficznego na obszarach wiejskich, obejmujących tendencje zmian ludności i przeobrażeń w strukturze demograficznej. Pozytywnym zjawiskiem jest wydłużanie się długości życia mieszkańców Polski, ale jednocześnie występuje proces starzenia się populacji. Obecnie ludność wiejska realizuje swoje edukacyjne aspiracje podwyższając poziom wykształcenia i zmniejszając różnice edukacyjne w odniesieniu do ludności w miastach. Ważne stały się działania na rzecz upowszechniania edukacji dorosłych polegające zarówno na poprawie dostępności, jak i na uświadamianiu korzyści uczenia się przez całe życie oraz zdobywanie kompetencji cywilizacyjnych, w tym doskonalenie umiejętności cyfrowych. Celem publikacji jest analiza potencjału demograficznego na obszarach wiejskich, analiza poziomu wykształcenia formalnego mieszkańców wsi, w tym także kwestii związanych z edukacją dorosłych oraz umiejętnościami cyfrowymi ludności wiejskiej w porównaniu z mieszkańcami miast. Jest to także próba określenia sylwetki mieszkańca wsi w Polsce w progu trzeciej dekady XXI wieku i zmian jakie dokonały się w tym zakresie przez ostatnie dwudziestolecie, także pod wpływem pandemii COVID-19, która pogłębiła niekorzystne trendy starzenia się społeczeństwa w Polsce i Europie.

Keywords

PL

obszary wiejskie; demografia; wykształcenie; cyfryzacja

EN

rural areas; demography; education; digitalization

• Publisher: Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział w Poznaniu
• Journal: Zagadnienia Doradztwa Rolniczego
• Year: 2023
• Volume: 116
• Issue: 2
• Pages: 5-22

Dates

published

2024

Contributors

author

Agnieszka Wrzochalska

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy

• https://orcid.org/0000000153610089

References

• Frenkiel, I. (2018). Ludność wiejska [w:] J. Wilkin (red.), I. Nurzyńska (red.) Polska wieś 2018, Raport o stanie wsi, wyd. nauk. SCHOLAR, Warszawa, s. 25-64.
• GUS (2014). Prognoza ludności na lata 2014-2050. Studia i analizy statystyczne. Warszawa: GUS. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2014-2050-opracowana-2014-r-,1,5.html
• GUS (2021a). Polska w liczbach 2021. Praca zbiorowa pod kierunkiem M. Ambroch. Warszawa: GUS, Departament Opracowań Statystycznych, Zakład Wydawnictw Statystycznych. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/14/14/1/polska_w_liczbach_2021.pdf
• GUS (2021b). Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r., Analizy statystyczne. Praca zbiorowa pod kierunkiem E. Kamińska Gawryluk. Warszawa, Białystok: GUS, Urząd Statystyczny w Białymstoku. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/sytuacja-osob-starszych-w-polsce-w-2020-roku,2,3.html
• Hałasiewicz, A. (2020). Koncepcje ożywienia i wzmocnienia rozwoju wsi. [w:] Polska wieś 2020. Raport o stanie wsi, red. nauk. J. Wilkin, A. Hałasiewicz, Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA). Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• Health at a Glance: Europe. (2022), Sprawozdanie https://health.ec.europa.eu/state-health-eu/health-glance-europe_pl, dostęp 16.01.2024.
• https://www.medonet.pl/koronawirus/koronawirus-w-polsce,2021-to-najtragiczniejszy-rok-od-zakonczenia-ii-wojny-swiatowej-,artykul,06476866.html#ileosob-zmarlo-na-covid-19-od-poczatku-pandemii.
• Karwat-Woźniak, B. (2013). Przeobrażenia w cechach społeczno-demograficznych kierowników rodzinnych gospodarstw rolnych w warunkach nasilającej się konkurencji w  świetle badań terenowych. [W:] Cechy społeczno-demograficzne i aktywność ekonomiczna kierowników gospodarstw rolnych, monografie PW 2011-2014 nr 84. Warszawa: IERiGŻ-PIB, s. 56-91. http://ierigz.waw.pl/publikacje/raporty-programu-wieloletniego-2011-2014/1392733518
• Karwat-Woźniak, B. (2015). Zasoby pracy w polskim rolnictwie indywidualnym i ich wykorzystanie. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, T. 102, z. 1, s. 70-84. https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=Zasoby+ pracy+w+polskim+rolnictwie+indywidualnym+i+ich+wykorzystanie
• Karwat-Woźniak, B. (2017). Wypowiedź na Polsko-Bułgarskiej Konferencji Naukowej pt.: Rolnictwo i obszary wiejskie Polski i Bułgarii we Wspólnej Polityce Rolnej 2014-2020 i po roku 2020, która odbyła się w Sofii w dniach 12-13 września 2017 r.
• Karwat-Woźniak, B., Buks B. (2022). Skala i warunki dzierżawy gruntów rolnych w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej/ Problems of Agricultural Ekonomics nr 1/2022 vol. 370, s. 126-150. Warszawa: IERiGŻ-PIB. http:// www.zer.waw.pl/SKALA-I-WARUNKI-DZIERZAWY-GRUNTOW-ROLNYCH-WINDYWIDUALNYCH-GOSPODARSTWACH-ROLNYCH,147614,0,1.html
• Ludność według cech społecznych - wyniki wstępne NSP 2021, GUS 2022, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6494/2/1/1/ludnosc_wedlug_cech_spolecznych_-_wyniki_wstepne_nsp_2021.docx
• Mały Rocznik Statystyczny RP 2023, GUS 2023.
• Roczniki Statystyczne RP, GUS 2011, 2016, 2021, 2022.
• Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2022 r, GUS, Warszawa, Szczecin 2022, s. 122, 123.
• Stany M., Strzelecki P. (2020). Ludność wiejska, [W:] J. Wilkin, A. Hałasiewicz (red.) Polska wieś 2020, Raport o stanie wsi, wyd. nauk. SCHOLAR, Warszawa, s. 31-56.
• Stanny, M., Rosner, A., Komorowski Ł. (2018). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III. Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. https://www.irwirpan.waw.pl/dir_upload/site/files/Lukasz/MROW_III_Raport_2018.pdf.
• Stanny, M., Rosner, A., Komorowski Ł. (2023). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich Etap IV Synteza. Dekada przemian społeczno-gospodarczych. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN. https://efrwp.pl/wp-content/uploads/2023/03/synteza-mrow--iv-lekka.pdf.
• Wrzochalska, A. (red.) (2014). Kapitał ludzki w procesach przemian strukturalnych wsi i rolnictwa. Monografie Program Wieloletni 2011-2014, nr 130. Warszawa: IERiGŻ-PIB. http://ierigz.waw.pl/publikacje/raporty-programu-wieloletniego-2011-2014/18383,101,3,0,nr-130-kapital-ludzki-w-procesach-przemian-strukturalnych-wsi-i-rolnictwa.html.
• Wrzochalska, A. (2022a). Kapitał ludzki na obszarach wiejskich w Polsce piętnaście lat po wejściu do UE. [W]: M. Wigier, W. Wrzaszcz (red. naukowa), Społeczne uwarunkowania rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce w latach 2004-2030, Studia i Monografie, 196. IERiGŻ-PIB, s. 75-106.
• Wrzochalska, A. (2022b). Zmiany populacji wiejskiej z elementami prognozy oraz poziom wykształcenia ludności. [W]: M. Podstawka, (red. nauk.), A. Wrzochalska, (red. nauk.), Ocena sytuacji ekonomiczno-produkcyjnej rolnictwa i gospodarki żywnościowej w  2021 roku w warunkach pandemii na tle lat poprzednich. IERiGŻ-PIB, s. 357-374.

Identifiers

Biblioteka Nauki

55991788