Kulturotwórcza i patriotyczna działalność Oddziału Kujawskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego we Włocławku u progu odzyskania przez Polskę niepodległości i w okresie międzywojennym 1918-1939

• Authors: Henryk Wasilewski

Title variants

EN

Culture Creative and Patriotic Activity of Kujawy Department of Polish Tourist-Sightseeing Society in Włocławek on the Threshold of Regaining Independence by Poland and in the Interwar Period Between 1918 and 1939

Abstracts

EN

From the very beginning of its existence (since 1906), Polish Sightseeing Society (PTK – abbrev. from Polish term “Polskie Towarzystwo Krajoznawcze”) has undertaken specific actions aimed at protection of domestic nature and native culture. Especially during the partition of Poland by neighbouring nations, this was not only cultural activity but also patriotic one. Regaining the independence by Poland in 1918 created new perspective for PTK, but also it brought new challenges. Period of captivity lasting over one century caused enormous devastation not only in material area, but also in cultural and mental sphere of the community. Occupant repressions did not stand on the way anymore, but people suffered from low level of education, knowledge, lack of activity and often lack of understanding, political disputes, poverty, social stratification , lack of financial means needed to run the activity. Sightseers from Kujawy Branch of PTK in Włocławek had to face all these problems. That Branch has been created already in 1908 as one of the first branches of the Society. Thanks to immense commitment of many activists from Kujawy region, it was possible – despite of constant financial problems – to organize the excursions, lectures, exhibitions, various patriotic actions (anniversary academies, supporting the plebiscite committees), documenting of historical monuments, exploring the nature, writing the articles, publishing the periodical and even the books. They succeeded to erect quite modern building as for those times, intended for the headquarter of the Branch as well as for Museum of Kujawy Region managed by the Branch, originated in 1909. PTK has also fulfilled important role in cultural life of Włocławek city and surrounding area.

PL

Od początku swego istnienia (od roku 1906) Polskie Towarzystwo Krajoznawcze podejmowało konkretne działania zmierzające do ochrony ojczystej przyrody i ojczystej kultury. Była to, szczególnie w okresie zaborów, działalność nie tylko kulturotwórcza, ale i patriotyczna. Odzyskanie w 1918 r. przez Polskę niepodległości otworzyło przed PTK nowe perspektywy, ale przyniosło też nowe wyzwania. Trwający ponad wiek okres niewoli spowodował olbrzymie spustoszenie nie tylko w sferze materialnej, ale też kulturalnej i mentalnej społeczeństwa. Nie przeszkadzały już zaborcze represje, ale dawały się we znaki niski poziom wiedzy, brak aktywności, a nierzadko i zrozumienia, spory polityczne, ubóstwo, społeczne rozwarstwienie, brak środków finansowych potrzebnych do prowadzenia działalności. Z tymi wszystkimi problemami musieli się zmierzyć krajoznawcy z Oddziału Kujawskiego PTK we Włocławku, który powstał już w 1908 r. jako jeden z pierwszych oddziałów Towarzystwa. Dzięki olbrzymiemu zaangażowaniu wielu kujawskich działaczy możliwe było, mimo ciągłych problemów finansowych, organizowanie wycieczek, odczytów, wystaw, rozmaitych akcji patriotycznych (akademie rocznicowe, wspieranie komitetów plebiscytowych), dokumentowanie zabytków, badanie przyrody, pisanie artykułów, wydawanie czasopisma, a nawet książek. Udało się wznieść nowoczesny jak na tamte czasy budynek, przeznaczony na siedzibę oddziału i prowadzonego przez oddział, powstałego w 1909 r., Muzeum Kujawskiego. PTK odgrywało ważną rolę w życiu kulturalnym Włocławka i regionu.

Keywords

PL

Polskie Towarzystwo Krajoznawcze; Włocławek; kulturotwórcza patriotyczna dziłalność

EN

Polish Sightseeing Society; Wloclawek; culture creative and patriotic activity

• Publisher: Włocławskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie
• Year: 2018
• Volume: 33
• Pages: 45-57

Dates

published

2018

Contributors

author

Henryk Wasilewski

• Włocławskie Towarzystwo Naukowe

References

• Apanowicz C, Z ostatnich lat (Wspomnienia − dzieje Oddziału Kujawskiego PTK do 1914 r.), odpis (maszynopis) w archiwum OK PTTK we Włocławku.
• Czarnecki P., Włocławek nad brzegami Wisły. Przewodnik po mieście i Kujawach, Włocławek 1939, s. 28−30.
• Gnatowska H. (współpraca: H. Wawrzyniak, M. Łotecka), Kronika 50-lecia działalności Oddziału Kujawskiego PTK−PTTK 1908−1958, Włocławek, [b. r.], s. 1−186.
• Historia Oddziału Kujawskiego PTK/PTTK 1908−1998, strona internetowa Oddziału Kujawskiego PTTK we Włocławku, wloclawek.pttk.pl [dostęp: 29.09.2018 r.].
• Krajoznawstwo − z kart historii, Strona Główna (internetowa) Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, pttk.pl [dostęp: 28.09.2018 r.].
• Księga Protokularna Kujawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Lata 1908−1921, [pisownia oryginalna], archiwum Oddziału Kujawskiego PTTK we Włocławku.
• Kulczycki Z., 100 lat społecznej turystyki w Polsce, Warszawa 1973.
• Morawski M., Inne instytucje społeczne i sportowe w Włocławku, w: tegoż, Monografia Włocławka, Włocławek 1933, [reprint] Włocławek 2003, s. 354−363.
• Sławiński T., Gawędy o dawnym Włocławku, Włocławek 2008, s. 19−20, 60, 75−78, 141.
• Strona internetowa Komisji Historii i Tradycji Zarządu Głównego PTTK, khit.; pttk.pl [dostęp: 28.09.2018 r.].
• Wajer J., Życie kulturalne miasta, w: Włocławek. Dzieje miasta, t. 2: Lata 1918−1998, pod red. J. Staszewskiego, s. 170−220.
• Wawrzyniak H., Gmach Oddziału Kujawskiego PTK/PTTK i jego losy, w: 100 lat Oddziału Kujawskiego PTK/PTTK we Włocławku 1908−2008, Włocławek 2008, s. 126−133.
• Wasilewski H., Cyprian Apanowicz, w: 110 lat Oddziału Kujawskiego PTK−PTTK we Włocławku 1908−2018, Włocławek 2018, s. 60−62.
• Ziółkowski B., Byszewski Antoni Władysław, w: Włocławski słownik biograficzny, t. 1, Włocławek 2004, s. 36−38.
• Ziółkowski B., Oddział Kujawski PTK w latach 1908–1949, w: 100 lat Oddziału Kujawskiego PTK/PTTK we Włocławku 1908−2008, Włocławek 2008, s. 11−40.

Identifiers

Biblioteka Nauki

51832600