Tra il terzo vangelo e gli Atti degli Apostoli. Uno studio esegetico-teologico di Atti 1,1-2

• Authors: Rajmund Pietkiewicz

Title variants

PL

Między trzecią ewangelią a Dziejami Apostolskimi. Studium egzegetyczno-teologiczne Dz 1,1-2

Abstracts

PL

Zgodnie z regułami pisania dzieł literackich w starożytności, św. Łukasz Ewangelista rozpoczyna obydwa tomy swojego działa (Łk–Dz) od prologów. Prolog do Łk (1,1-4) zawiera wskazówki stanowiące klucz do lektury całości (Łk–Dz) wskazując na okoliczności powstania dzieła, jego cel, metodę i tematykę. Interpretacja prologu do Dz charakteryzuje się własnymi trudnościami związanymi z: (1) wyznaczeniem jego granic; (2) krytyką tekstu; (3) relacją do Łk 1,1-4 i funkcją, którą pełni w Dz i w całości dzieła (Łk–Dz). 1) Dz rozpoczynają się od wprowadzenia (1,1-11), w którym można wyróżnić cztery części: ww. 1-2 - właściwy prolog (odpowiadający Łk 1,1-4); w. 3 - wspomnienie spotkań Zmartwychwstałego z uczniami; ww. 4-8 - ostatnie polecenia Jesusa; ww. 9-11 - wniebowstąpienie. Przedmiotem niniejszego studium jest głównie pierwsza część wprowadzenia formalnie odpowiadająca Łk 1,1-4. 2) Spośród wielu wariantów tekstu przyjęto tę jego postać, którą podają współczesne wydania NT po grecku (GNT, NT27). 3) We wprowadzeniu (1,1-11) autor zastosował technikę narracyjną zwaną tiling technique (technika dachówkowa) polegającą na powrocie do wydarzeń już wcześniej opowiadanych: w. 1 streszcza pierwszy tom dzieła (Łk) oraz obejmuje wydarzenia między zmartwychwstaniem a dniem wniebowstąpienia Jezusa (por. 1,2; Łk 24,36-42); ww. 2a-c oraz 4-8 (por. Łk 24,41b-43.47b-49) opowiadają o dniu wniebowstąpienia; ww. 2a’ i 9-11 (por. Łk 24,50-51) dotyczą samego wniebowstąpienia. W ten sposób Łukasz trzy razy opowiedział te same wydarzenia: w Łk 24,36-51, Dz 1,1-2 oraz Dz 1,3-11. Taka technika jest typowa dla łączenia poszczególnych części danego dzieła podkreślając ich ciągłość i kontynuację, a zarazem wskazując na początek nowego etapu w historii zbawienia opisywanej przez Łukasza. Wyodrębniony prolog do Dz (1,1-2) prezentuje głównych bohaterów księgi: Jezusa, Boga Ojca (passivum theologicum czasownika avnelh,mfqh – „został wzięty”), Ducha Świętego, narratora (autora – evpoihsa,mhn), adresatów reprezentowanych przez Teofila. Nawiązanie do pierwszej części dzieła wskazuje na ciągłość i kontynuację i to nie tylko w samym opowiadaniu historii zbawienia, ale również jeśli chodzi o przyjętą metodę historyczną oraz cel („przekonać o całkowitej pewności nauk» - Łk 1,4). Odwołanie się do bezpośredniego związku apostołów z Jezusem (wybór, pouczenia, spotkania po zmartwychwstaniu) i ich świadectwa oraz podkreślanie, że w pierwszej księdze Łukasz napisał „wszystko” czyni z dzieła pismo antygnostyckie, nadaje mu autorytet i zaznacza jego oficjalny charakter. Dz 1,1-2 pełnią więc w dziele Łukaszowym podwójną funkcję: podsumowującą to, co mieściło się w Łk i programową, zapowiadającą Dz. Obydwa prologi wyznaczają główne linie interpretacyjne obydwu ksiąg.

• Publisher: Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
• Journal: Scriptura Sacra
• Year: 2010
• Issue: 13-14
• Pages: 263-285

Dates

published

2010

Contributors

author

Rajmund Pietkiewicz

• Wrocław, PWT

Identifiers

Biblioteka Nauki

19982195