Śmierć kapitana Cezarego Hallera

• Authors: Daniel Korbel

Title variants

EN

The death of capt. Cezary Halller

Abstracts

PL

Wojna czechosłowacko-polska, która trwała 8 dni (23-30 stycznia 1919 r.), jest nadal nieznana dla większości społeczeństwa. Kpt. Cezary Haller, młodszy brat gen. Józefa Hallera, pozostaje jedną z nielicznych postaci bardziej znanych, a nawet „związanych” z tą bitwą. Okoliczności jego śmierci, mimo dostępnych dokumentów archiwalnych i omawiających je publikacji, nadal pozostają polem do spekulacji i manipulacji faktami historycznymi. Fałszywy mit powtarzany przez 100 lat o zabiciu tego polskiego oficera przez żołnierzy czechosłowackich jest częścią braku wiedzy o tej wojnie. Artykuł ten jest kolejną próbą przybliżenia czytelnikom najbardziej prawdopodobnego przebiegu bitwy pod Zebrzydowicami i Kończycami Małymi w dniu 26 stycznia 1919 r. Jest to także okazja do ponownego zwrócenia uwagi na fakt, że kpt. Cezary Halller nie został zabity, ale zginął na polu bitwy. Śmierć kpt. Cezarego Halllera stała się także ważnym symbolem walki o polskość Śląska Cieszyńskiego, a popularyzacja historii jego bohaterskiego czynu pozwoli przypomnieć sobie wielu innych, często bezimiennych bohaterów walki o niepodległość Rzeczypospolitej.

EN

The Czechoslovak-Polish War, which lasted 8 days (January 23-30, 1919), is still unknown to the majority of the public. Capt. Cezary Haller, younger brother of General Jozef Haller, remains one of the few figures more widely known or even "associated" with this battle. The circumstances of his death, despite available archival documents and publications discussing them, still remain a field for speculation and manipulation of historical facts. The false myth repeated for 100 years about the killing of this Polish officer by Czechoslovak soldiers is part of the lack of knowledge about this war. This article will be another attempt to deflate this issue and at the same time to familiarize readers with the most probable course of the battle of Zebrzydowice and Kończyce Małe on January 26, 1919. It will also be an opportunity to once again draw attention to the fact that Captain Cezary Halller was not killed or killed but died on the battlefield. The death of Capt. Cezary Halller also became an important symbol of the fight for Polishness of Cieszyn Silesia, and popularization of the history of his heroic deed will allow to recall many other often nameless heroes of the fight for independence of the Republic of Poland.

Keywords

EN

Poland-Czechosovakia War; Cieszyn Silesia or Teschen Silesia; Cezary Haller; Józef Haller

PL

wojna polsko-czechosłowacka; Śląsk Cieszyński; Cieszyn; kpt. Cezary Haller; gen. Józef Haller

• Publisher: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
• Journal: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
• Year: 2021
• Issue: 24
• Pages: 19-55

Dates

published

2021

Contributors

author

Daniel Korbel

• Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/0000000222670887

References

• Bielski T.S., Wspomnienia Legionisty, kapitana artylerii konnej, Kraków 2019.
• Brach R., Lanik J., Dva roky bojů a organizačni prace: Československa armada v letech 1918-1920, Ministerstvo obrany ČR, Praha 2013.
• Chmielarz A., Walka o Śląsk Cieszyński w 1918 i 1919 r., [w:] "Stosunki polsko-czesko-słowackie 1918-2005, pod red. J.Gmitruka i A. Stawarza, Warszawa 2006.
• Chwalba A., „1919. Pierwszy rok wolności”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2018.
• Długajczyk E, Cieszyńskie przypadki generała Franciszka Latinika, (in) Ojczyzna wielka i mała. Księga pamiątkowa wydana z okazji 40-leciaOddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Cieszynie, red. I. Panic, Cieszyn 1996, s. 162.
• Długajczyk E., Odznaczenia za obronę Śląska Cieszyńskiego w 1919 roku, Muzeum Śląskie Katowice 2007.
• Dokumenty československe zahranični politiky, Sv. A II/1.Československo na pařižske mirove konferenci 1918-1920, Čast 1, Praha 2001.
• Hájek E., Ostravsko za války. Krvavý Matuschka. Boj o Těšínsko, Kunčičky 1930,
• Herzog S., Zarys historji wojennej 5-go pułku artylerji ciężkiej, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1930.
• Jan Unicki, Kilka dni pod Skoczowem w styczniu 1919, Cieszyn Zachodni [1939].
• Janik W., Bitwa pod Skoczowem 28-30 stycznia 1919 roku. Geneza, Przebieg, Skutki, IPSE FECIT, Cieszyn 1999.
• Ježek Z., Učast dobrovolniků v bojich o Těšinsko a Slovensko v letech 1918-1919, v Praze 1937.
• Kamiński M. K., Konflikt polsko-czeski 1918-1920, Warszawa 2001.
• Kavena K., Dejiny delostreleckého pluku 1 Jana Žižky z Trocnova v ruské revoluci a ve vlasti, Praha 1937.
• Kirkor-Kiedroniowa Z., Wspomnienia, tom II, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1988.
• Kołakowski P., „Polsko-Czechosłowackie walki o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku”, „Słupskie Studia Historyczne”, 2012, nr 18, s. 195-209.
• Korbel D., „Walki o Stonawę 26 stycznia 1919 roku”. Pamiętnik Cieszyński nr 23 z 2019.
• Korbel D., Defensor Tessinensis?, Kalendarz Cieszyński 2021, Cieszyn 2021, s. 112.
• Korbel D.,, Krvavá epizoda česko-polské války. Malé Kunčice – Žibřidovice 26. ledna 1919, „Těšínsko” 62, 2019.
• Korbel D.,, Memorial płk Latinika z oceną sytuacji na Śląsku Cieszyńskim i planem odbicia jego utraconej części, „Slezský sborník” 117, 2019.
• Kwestia cieszyńska. Zbiór dokumentów z okresu walki o Śląsk Cieszyński 1918-1920, red. W. Dąbrowski, Katowice 1923.
• Latinik F., Walka o Śląsk Cieszyński w r. 1919, Nakładem i drukiem P. Mitręgi, Cieszyn 1934.
• Leśniak, Pułkownik Stanisław Jan Karolus – zapomniany żołnierz z Oświęcimia, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2016, nr 19.
• Leśniak A., „Stanisław Jan Karolus, Kończyce Małe. W dwudziestą rocznicę śmierci mjr. Cezarego Hallera”, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2020, nr 23.
• Matusiak K., „Walki o Ziemię Cieszyńską w latach 1914-1920. Pamiętniki”, Cieszyn 1930.
• Mucha F., Zarys historii wojennej 12-go pułku piechoty, Warszawa 1928.
• Paměti kapitana Em. V. Vosky. JAS Rodinný obrázkový týdeník, 1936.
• Pekarek A., Obsazeni Těšina a utok na Skočov, „Vojenske rozhledy”, 1924, č. 4, s. 173-181.
• Pelc F., O Těšinsko. Vzpominky a uvahy, Slezska Matice osvěty lidove, Slezska Ostrava 1928.
• Petr Kacíř, Obsazení Těšínska v roce 1919 – k některým aspektům československo-polského územního sporu, [w:] Slezsko v dějinách českého státu. Sborník příspěvků z vědecké konference, pořádané pod záštitou prezidenta České republiky Václava Havla u příležitosti 50. výročí Slezského ústavu SZM, red. Mečislav Borák, Opava 1998.
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1919 styczeń-maj, red. S. Dębski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2016.
• Preininger L., Přísaha. Deníky francouzského legionáře Ladislava Preiningera 1913-1940, Praha 2001.
• Protokoły posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (1918-1920), część I, red. E. Długajczyk, M. Skrzypek, Ksiąznica Cieszyńska, Cieszyn 2016.
• Pryziński J., Walki o Śląsk Cieszyński. Na podstawie dokumentów, raportów i materiałów Sztabu D.O.W. Śląskiego, Głowna Księgarnia Wojskowa, Warszawa 1921.
• Przybylski A., Walka o Śląsk Cieszyński w styczniu 1919 roku, Warszawa 1932.
• Šnejdarek J., Co jsem prožil. Praha: Melantrich, 1939.
• Solpera J., Komplikovana proměna - jak se z Pětasedmdesatniků v letech 1918-1920 stali Devětadvacati a nejen o nich, Muzeum Jindřichohradecka 2010.
• Szczurek J., Z wielkich dni Śląska Cieszyńskiego. Pułk piechoty Ziemi Cieszyńskiej, cz. IV, Cieszyn 1930.
• Szczurek J., Z wielkich dni Śląska Cieszyńskiego. O milicjach ludowych w latach 1918-1920, Cieszyn 1933.
• Těšínským hrdinům: památník vydaný ku slavnosti odhalení pomníku postaveného na hřbitově v Orlové. Orlová: Spolek pro poctu padlých za Těšínsko, 1928
• Vondráček K., Boje na Těšínsku v r. 1919. In: Vojensko - historický sborník, 1933, roč. II., sv. 1
• Wyszczelski L., Wojna polsko-rosyjska 1919-1920. Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2010.
• Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza, ewangel. proboszcza wojskowego w Krakowie, Poseł Ewangelicki.
• Zahradnik S., Ryczkowski M., Korzenie Zaolzia, Warszawa-Praga-Trzyniec 1992.
• Żydzi polscy w służbie Rzeczypospolitej, t. I: Żydzi bojownicy o niepodległość Polski: 1918-1939, red. A. Kunert, A. Przewoźnik, Warszawa 2002.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2052563