Wadowicka Usługowa Spółdzielnia Pracy - zarys historii

• Authors: Andrzej Kotowiecki

Title variants

EN

Wadowice Service Worker Cooperative (Wadowicka Usługowa Spółdzielnia Pracy) – outline of history

Abstracts

EN

The article is devoted to one of the institutions operating in Wadowice after World War II: Wadowice Service Cooperative (formerly operating as Wielobranżowa Spółdzielnia Pracy Wadowice). The text is another in a series of histories of cooperatives discussed by Andrzej Kotowiecki in issues 23 (2021) and 24 (2022) of the scientific yearbook "Wadoviana". The development of post-war cooperatives was primarily the result of the socialist economy, which assumed the liquidation of small merchant and craft production. A chance for survival was the cooperative movement, operating in the Wadowice region already in the Galician period. In the 50s. four smaller cooperatives were merged into the District Craft Services Cooperative, whose name was changed to the District Multi-branch Services Cooperative, producing, among others, footwear and clothing. The institution developed dynamically in the 60s and 70s, expanding infrastructure, plants and warehouses, and basing its staff on graduates of schools with practical vocational training. The crisis came in the 80s, and above all after the Sejm passed the Act on changes in the organization and activities of cooperatives. As of 2022, the assets of the cooperative consist of only four service plants (at the end of the 70s there were nearly 80 of them). As a multi-branch organization, the modern Cooperative is based primarily on three industries: metal, automotive and renovation and construction.

PL

Artykuł jest poświęcony jednej z działających w Wadowicach po II wojnie światowej instytucji: Wadowickiej Usługowej Spółdzielni Pracy (wcześniej działającej jako Wielobranżowa Spółdzielnia Pracy Wadowice). Tekst jest kolejnym z cyklu historii spółdzielni omawianych przez Andrzeja Kotowieckiego w numerach 23 (2021 rok) i 24 (2022 rok) rocznika naukowego "Wadoviana". Rozwój powojennej spółdzielczości był przede wszystkim efektem socjalistycznej gospodarki zakładającej likwidację drobnej wytwórczości kupieckiej i rzemieślniczej. Szansą na przetrwanie był ruch spółdzielczy, na ziemi wadowickiej działający już w okresie galicyjskim. W latach 50. cztery mniejsze spółdzielnie połączono w Powiatową Spółdzielnię Usług Rzemieślniczych, której nazwę zamieniono na Powiatową Spółdzielnię Usług Wielobranżowych, produkującej między innymi obuwie i konfekcję. Instytucja prężnie rozwijała się w latach 60. i 70. rozbudowując infrastrukturę, zakłady i magazyny, i opierając kadry na absolwentach szkół z praktyczną nauką zawodu. Kryzys przyszedł w latach 80. a przede wszystkim po uchwaleniu przez Sejm ustawy o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości. Według stanu na 2022 rok na majątek spółdzielni składają się tylko cztery zakłady usługowe (pod koniec lat 70-tych było ich blisko 80). Z charakteru wielobranżowej organizacji współczesna Spółdzielnia opiera się przede wszystkim na trzech branżach: metalowej, motoryzacyjnej oraz remontowo-budowlanej.

Keywords

PL

Wadowicka Usługowa Spółdzielnia Pracy; spółdzielnia; Wadowice

EN

cooperative; Wadowice; Wadowice Service Worker Cooperative

• Publisher: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
• Journal: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
• Year: 2022
• Issue: 25
• Pages: 218-229

Dates

published

2022

Contributors

author

Andrzej Kotowiecki

• niezależny badacz

References

• Kotowiecki A., Józef Czuba – Niezwykły animator ruchu kulturalnego w Wadowicach, http://pressmania.pl/jozef-czuba-niezwykly-animator-ruchu-kulturalnego-w-wadowicach/ [dostęp: 30 XI 2022].
• Kotowiecki A., Historia Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2021, nr 24, s. 153-170.
• Kotowiecki A., „Społem” PSS Wadowice – zarys historii, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2020, nr 23, s. 150-166.
• http://wusp.pl/ [dostęp: 30 XI 2022].

Identifiers

Biblioteka Nauki

2216069