Emil Zegadłowicz i Janina Brzostowska. Przyjacielska relacja, artystyczna zależność czy mistrz i uczennica?

• Authors: Paulina Medoń-Jagieła

Title variants

EN

Emil Zegadłowicz i Janina Brzostowska. Friendship, artistic dependence or master and student relationship?

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy Janiny Brzostowskiej (1897-1986) – polskiej poetki, pisarki, tłumaczki i jej związku z Emilem Zegadłowiczem (1888-1941) – poetą i dramaturgiem. Autorka przedstawiła najpierw dorobek literacki, opublikowane wiersze i powieści Brzostowskiej. Następnie pochyliła się nad twórczością członków literackiej grupy „Czartak” (Emil Zegadłowicz, Edward Kozikowski, Tadeusz Szantroch, Janina Brzostowska) i ich powiązaniami. Artykuł dotyczy specyficznych relacji Janiny Brzostowskiej i Emila Zegadłowicza. Autorka analizowała tą problematykę z różnych perspektyw: przyjaźni, zależności artystycznej i relacji mistrz-uczennica. Wynik badań wskazuje na zależność artystyczną. Emil Zegadłowicz był doświadczonym poetą i osobą sławną, wspierającą młodych poetów w środowisku literackim. Z drugiej strony Janina Brzostowska uatrakcyjniła wizerunek grupy i poszerzyła grono odbiorców, którzy potrzebowali wrażliwości i delikatności. W swojej pracy odwołała się do opinii różnych specjalistów z zakresu literatury i nauk humanistycznych oraz przytoczyła cytaty członków rodziny: Witolda Brostowa – syna Janiny Brzostowskiej i Ewy Wegenke, wnuczki Emila Zegadłowicza.

EN

The article is about Janina Brzostowska (1897-1986) – a polish poet, writer, translator and her relationship with Emil Zegadłowicz (1888-1941) – a poet and a playwriter. I started from her literary achievements and published poems and novels. Then I described members of the „Czartak” group (Emil Zegadłowicz, Edward Kozikowski, Tadeusz Szantroch, Janina Brzostowska) and their connections. My article mainly touches the type of relationship between Janina Brzostowska and Emil Zegadłowicz. I analyzed it from different perspectives: friendhip, artistic dependence and master-disciple relationship. The result of my resarch indicates artistic dependence. Emil Zegadłowicz was an experienced poet and a famous man who supported young poets in literary community. On the other hand, Janina Brzostowska made the group’s image more attractive and increased the audience which needed sensitivity and gentleness. In my work, I cite the opinions of various specialists in the field of literature and humanities and I cite quotes from the family members: Witold Brostow – Janina Brzostowska’s son and Ewa Wegenke, the granddaughter of Emil Zegadłowicz.

Keywords

EN

Czartak; Janina Brzostowska; Poetessa; Emil Zegadlowicz; Edward Kozikowski; Tadeusz Szantroch; Wadowice; Sappho

PL

Czartak; Janina Brzostowska; Poetessa; Emil Zegadłowicz; Edward Kozikowski; Tadeusz Szantroch; Wadowice; Sappho

• Publisher: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
• Journal: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
• Year: 2023
• Issue: 26
• Pages: 94-107

Dates

published

2023

Contributors

author

Paulina Medoń-Jagieła

References

• Bandrowska-Wróblewska J., Nota biograficzna, w: J. Brzostowska, Poezje wybrane, Warszawa 1974, s. 133-145.
• Beauvoir de S., Druga płeć, Warszawa 2009.
• Brzostowska J., Którędy drogi moje przemierzają…, w: eadem, Poezje wybrane, Warszawa 1974, s. 5-13.
• Brzostowska J., Poezje zebrane, Warszawa 1981. Dufrat J., W okresie powolnej modernizacji. Kobieta w II Rzeczypospolitej – próba bilansu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 2020, t. 147, nr 4, s. 811-822.
• Kłak T., Tajemnice życia Janiny Brzostowskiej. Listy Janiny Brzostowskiej i Stanisława Tyszkowskiego, Wadowice 2015.
• Kozikowski E., Portret Zegadłowicza bez ramy: opowieść biograficzna na tle wspomnień osobistych, Warszawa 1966.
• Kujawińska-Courtney K., Feministyczna krytyka literacka: teorie i praktyki, „Pamiętnik Literacki” 1998, nr 3, s. 99-113.
• Kuncewicz P., Agonia i nadzieja. Literatura polska od 1918, t. I, Warszawa 1993.
• Kuncewicz P., Leksykon polskich pisarzy współczesnych, t. I, Warszawa 1995, hasło: Brzostowska Janina, s. 122.
• Kwiatkowski J., Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2000.
• Listy Emila Zegadłowicza do Tadeusza Szantrocha z lat 1924-1933, oprac. J. Dużyk, „Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk” 1964, r. 10, s. 312-370.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1: A-0, red. A. Hutnikiewicz, A. Lam, Warszawa 2000, hasło: Kazimierz Czachowski, s. 99.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1: A-O, red. A. Hutnikiewicz, A. Lam, Warszawa 2000, hasło: Tadeusz Kłak, s. 290.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, t. 2: P-Z, red. A. Hutnikiewicz, A. Lam, Warszawa 2000, hasło: Grupa S, s. 140-141.
• Skaliński R., Janina Brzostowska: polska Safona (1897-1986), Toruń 2015.
• Słownik literatury polskiej XX wieku, zespół red. A. Brodzka et al., Wrocław–Warszawa–Kraków 1995, hasło: Czartak, s. 122-127.
• Stradecki J., W kręgu Skamandra, Warszawa 1977.
• Studnicki G., Kto był kim w Wadowicach?, Wadowice 2004, hasło: Szantroch Tadeusz, s. 243.
• Szymanowski K., Narcyz. Rzecz o Zegadłowiczu-powieściopisarzu, Kraków 1986.
• Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny, t. I, red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa 2004, hasło: Brzostowska Janina, s. 318-320.
• Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny, t. IV, red. J. Czachowska, A. Szałagan, Warszawa 1996, hasło: Kozikowski Edward, s. 347 -348.
• Wójcik M., Pan na Gorzeniu: życie i twórczość Emila Zegadłowicza, Kielce 2005.
• Zacharska J., Skamander, Warszawa 1977.
• Zarys teorii literatury, red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Warszawa 1972.
• Żółkiewski S., Kultura. Socjologia. Semiotyka literacka, Warszawa 1979.
• Broniewski W., O grupie „Czartaka”, „Wiadomości Literackie”, 1925, nr 10, s. 3.
• Brzostowska J., Biografia i jej ekspresja twórcza, „Tygodnik Kulturalny”, 1976, nr 36, s. 4.
• Brzostowska J., Glossa o przyrodzie, „Czartak”, 1928, z. 3, s. 43-44.
• Fajfer A.R., Sylwetki twórców – O twórczości Janiny Brzostowskiej, „Przebudzenie”, 2000, nr 3, s. 26-27.
• Figurska M., Poezja, parówki i czas drapieżnych, „Warszawska Gazeta”, 18-24 lipca 2014, s. 9.
• Kłak T., Pisarze a grupy literackie (na przykładzie Józefa Wittlina i Janiny Brzostowskiej), „Ruch Literacki”, 1991, nr 3, s. 222.
• Kozikowski E., Do czytelnika, „Czartak: zbór poetów w Beskidzie”, 1925, z. 2, s. 15.
• Kydryński L., Kurier warszawski, „Przekrój”, 1967, nr 1178, s. 10.
• Łaszowski A., O twórczości Janiny Brzostowskiej, „Poezja”, 1978, nr 2, s. 58.
• Murza-Stankiewicz H., Część twego milczenia, „Zwierciadło”, 1980, nr 7, s. 4-5.
• Napierski S., Janina Brzostowska. Najpiękniejsza z przygód, „Wiadomości Literackie”, 1929, nr 22(283), s. 3.
• Pieńkosz K., Pomiędzy konwencją a naturalnością, „Tygodnik Kulturalny”, 1982, nr 6.
• Studencki W., „Ponowa” 1921-1922, „Czartak” 1922-1928, w: Literatura polska w okresie międzywojennym, t. I, red. J. Kądziela, J. Kwiatkowski, I. Wyczańska, Kraków 1979, s. 217-228.
• Studnicki G., O poetyckim debiucie Janiny Brzostowskiej, „Biuletyn Zjazdów Absolwentów 1935-1977”, 1994, nr 7, s. 19-22.
• Olszewski T., Pani Janina, [b.d.], zbiory Biblioteki Publicznej w Wadowicach.
• Brzostowska J., Miasteczko Zegadłowicza, https://janinabrzostowska.files.wordpress.com/2017/12/miasteczkozegadlowicza.pdf [dostęp: 27 VII 2023 r.].
• Bojanowski A., Więcej o poetce, https://janinabrzostowska.wordpress.com/tag/biogram/ [dostęp: 27 VII 2023 r.].
• Dwojak S., Sytuacja kobiety w okresie międzywojennym w świetle publikacji tygodnika „Kobieta Współczesna”, https://psp5.pionki.pl/old-psp5/tsecret/kobiety/kobiety.html [dostęp: 18 X 2023 r.].
• Korespondencja Emila Zegadłowicza. Listy do Emila Zegadłowicza: litery A-B, https://bibliotekacyfrowa.ujk.edu.pl/dlibra/doccontent?id=1241 [dostęp: 27 VII 2023 r.].
• Kristanova E., Wizerunki kulturowe kobiet dwudziestolecia międzywojennego w miesięczniku „Rodzina Polska” (1927-1939), https://www.jomswsge.com/pdf-149875-77310?filename=Cultural%20Profiles%20of.pdf [dostęp 18 X 2023 r.]
• Słownik języka polskiego, hasło: mistrz, https://sjp.pwn.pl/szukaj/mistrz.html [dostęp: 28 VII 2023 r.].
• Zawiszewska, A., Literatura kobiet w latach 1918-1939 z perspektywy feministycznej. Rekonesans, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, 2007, nr 1, s. 173-192, https://doi.org/10.14746/ssp.2006.1.11 [dostęp: 18 X 2023 r.].

Identifiers

Biblioteka Nauki

37504772