Nieznana komedia Emila Zegadłowicza i Stefana Essmanowskiego "Gra w zielone" (1933)

• Authors: Mirosław Wójcik

Title variants

EN

"Green game". Unknown comedy by Emil Zegadłowicz and Stefan Essmanowski

Abstracts

PL

Treść artykułu przedstawia genezę powstania i publikacji nieznanej komedii autorstwa Emila Zegadłowicza i Stefana Essmanowskiego pt. "Gra w zieleń, czyli Świadome ojcostwo. Heca w trzech aktach z prologiem i epilogiem". Szczegółowe informacje zawarte w artykule wskazują miejsce tego dzieła w twórczości obu autorów, przedstawiają tematykę komedii w kontekście ówczesnych sztuk teatralnych oraz wyjaśniają czas i okoliczności jej powstania, zrekonstruowane na podstawie źródeł biograficznych, zachowanej korespondencji obu współautorów i wspomnień. Osobne miejsce zajmuje charakterystyka procesu powstawania ostatecznej redakcji dzieła, omówienie zachowanych przekazów, ich cech językowych, zakresu wariantów oraz udziału każdego współautora w ostatecznej redakcji dzieła.

EN

The content of the article presents the genesis of the creation and publication of an unknown comedy written by Emil Zegadłowicz and Stefan Essmanowski, The Game of Green, or Conscious Fatherhood. Lark in three acts with prologue and epilogue. The detailed information contained in the article indicates the place of this work in the artistic output of both authors, presents the subject matter of the comedy in the context of the plays of the time, and explains the time and circumstances of its creation reconstructed on the basis of biographical sources, the surviving correspondence of the two co-authors and other testimonies. A separate place is given to the characterization of the process of formation of the final editing of the work, a discussion of the surviving transmissions, their linguistic features, the extent of variants and the participation of each co-author in the final redaction of the comedy’s text.

Keywords

EN

Stefan Essmanowski; Polish theater of the twentieth century; comedy; drama of the interwar period; editing; Emil Zegadłowicz

PL

Emil Zegadłowicz; Stefan Essmanowski; polski teatr w latach 30. XX w.; teatr w międzywojniu

• Publisher: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
• Journal: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
• Year: 2023
• Issue: 26
• Pages: 185-213

Dates

published

2023

Contributors

author

Mirosław Wójcik

• Instytut Literaturoznawstwa i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

• https://orcid.org/0000000249226479

References

• Essmanowski S., Zegadłowicz E., pismo do [B. Pochmarskiego], Warszawa, 14 sierpnia 1933 roku; BUP, Rkp. 2276, k. II.
• Essmanowski S., karta pocztowa do E. Zegadłowicza, Warszawa, 13 grudnia 1933 roku; BUP, sygn. Rkp. 2290, k. 394.
• Zegadłowicz E., list do [J. Ziemięckiej?], 24 września 1929 roku; BU, mat. niesygn.
• Uwaga zanotowana odręcznie niebieską kredką na arkuszu dołączonym do maszynopisu, BUP, sygn. Rkp. 2276.
• „Bo Ty jesteś moje Fatum”. Listy Stanisławy Wysockiej do Emila Zegadłowicza 1924-1935, wstęp, oprac. tekstu i przypisy M. Wójcik, Kielce 2008.
• Boy-Żeleński T., Dwa głosy rozpaczy, „Wiadomości Literackie”, 16 IV 1933 r., nr 17(488), s. 12.
• Boy-Żeleński T., Dziewice konsystorskie, Warszawa 1929.
• Boy-Żeleński T., Ekonomia miłosna, prwdr. „Wiadomości Literackie”, 6 IX 1931 r., nr 36(401), s. 1.
• Boy-Żeleński T., „Moralnie obojętne…”, w: idem, Nasi okupanci, Warszawa 1932.
• Boy-Żeleński T., Stwórzcie polskie gejsze!, prwdr. „Wiadomości Literackie”, 1 IX 1931 r., nr 44(409), s. 1.
• Boy-Żeleński, Walka o reformę seksualną, prwdr. „Wiadomości Literackie”, 12 VII 1931 r., nr 28(393), s. 1.
• Ervinne T. (Stefan Essmanowski, Emil Zegadłowicz), Gra w zielone, czyli Świadome ojcostwo. Heca w trzech aktach z prologiem i epilogiem, wstęp, oprac. i przypisy M. Wójcik, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2022.
• Essmanowski S., Komedia freudowska Antoniego Cwojdzińskiego, „Teatr”, 1937, nr 7(31), s. 14.
• Essmanowski S., Listy z Warszawy, „Świat Kobiecy”, 1932, nr 6, s. 103.
• Essmanowski S., Pierścień z soliterem, „Świat Kobiecy”, 1931, nr 9, s. 200-201; nr 10, s. 222-223; nr 11, s. 248-249; nr 12, s. 268-270.
• Gołębiowski Ł., Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym, lub niektórych tylko prowincjach. Umieszczony tu: kulig, czyli szlichtada, łowy, maszkary, muzyka, tańce, reduty, zapusty, ognie sztuczne, rusałki, sobótki itp., Warszawa 1831.
• Jazgot S.T. (Stefan Essmanowski), Bon-Ton, „Zdrój”, 1919, t. 9, z. 4.
• Kossak-Szczucka Z., Wspomnienie o Szczepanie Jeleńskim, „Kierunki”, 5 VI 1958 r., s. 5.
• Levy-Lenz L., Kilka słów o odmładzaniu, „Wiadomości Literackie”, 31 VII 1932 r., nr 32(449), s. 8.
• Lud. Tom. [Ludwik Tomanek], Co ujrzymy w najbliższym sezonie na scenie teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie?, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 30 VIII 1933 r., nr 240, s. 8.
• Makuch D.W., O granicach autoanalizy – fantazja i rzeczywistość w powieściach Emila Zegadłowicza, w: Powinowactwa z epoki. Związki polskiej literatury modernizmu i międzywojnia z psychoanalizą, red. P. Dybel, Kraków 2018, s. 225-272.
• Memento zmori, „Wiadomości Literackie”, 3 V 1936 r., nr 19(651), s. 3.
• Polska pieśń miłosna. Antologia, wybrał i wstępem opatrzył J. Lorentowicz, Kraków–Warszawa–Poznań 1923.
• Russell B., Małżeństwo i moralność, przeł. H. Bołoz-Antoniewiczowa, Warszawa 1931.
• Słownik pseudonimów pisarzy polskich, t. 1-2, Wrocław–Warszawa–Kraków 1995.
• S.E. [Stefan Essmanowski?], Jawajskie ogrody, „Tęcza”, 1929, z. 49, s. [13-14].
• S.E. [Stefan Essmanowski], Listy z Warszawy, „Świat Kobiecy”, 1931, nr 18, s. 412.
• Studencki W., Twórczość dramatyczna Emila Zegadłowicza, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962.
• Szymanowski K., [rec.: Władysław Studencki, Twórczość dramatyczna Emila Zegadłowicza, Wrocław 1962], „Pamiętnik Teatralny”, 1962, z. 3-4, nr 43-44, s. 576-584.
• Wójcik M., Księga gości i zdarzeń. „Miscelaneiczne pêle-mêle” Emila Zegadłowicza, „Teksty Drugie”, 2004, nr 4(88), s. 214-234.
• Wieniewska I., Pragmatyczny projekt moralności [rec.: B. Russell, Małżeństwo i moralność], „Świat Kobiecy”, 1931, nr 20, s. 449-450, 268-270; nr 13, s. 295-296; nr 14, s. 315.
• Wójcik M., „Nie ma ojczyzny, gdzie jest krzywda ludzka”. Problematyka żydowska w biografii i twórczości Emila Zegadłowicza, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2005, nr 9, s. 59-83.
• Wójcik M., Notatnik Emila Zegadłowicza 1928-1937, „Akcent”, 1999, nr 2, s. 45-58.
• Wójcik M., Pan na Gorzeniu. Życie i twórczość Emila Zegadłowicza, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2005.
• Zegadłowicz E., *** [Rzecz dziwna, jak złe słowa ludzi dzielić mogą], „Wiadomości Literackie”, 21 III 1926 r., nr 12(116), s. 3.
• Zegadłowicz E., Natan, syn Dawida (Sind Sie Jude?). Sztuka w pięciu obrazach z prologiem i epilogiem, wstęp, oprac. i przypisy M. Wójcik, Kielce 202.
• Zegadłowicz E., W pokoju dziecinnym. Dialogi natrętne za kulisami teatru marionetek, Gorzeń Górny–Czerniowce [miejsce druku fikcyjne].
• Żyga A., Listy Emila Zegadłowicza o „Zmorach”, „Miesięcznik Literacki”, 1968, nr 5(21), s. 114.
• https://mswojcik.pl/ez_tworczosc_gra_w_zielone [dostęp: 1 XI 2023 r.].
• Małgowska K., Ostrzeżenie przed totalitaryzmem. „Gra w zielone” [w:] edaem, Od misterium do faktomontażu. Tematyka – idee – konwencje gatunkowe dramaturgii Emila Zegadłowicza, Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, rozprawa doktorska, komputeropis, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/3268/3000-DR-FP-74222.pdf?sequence=1 [dostęp: 20 I 2022 r.].

Identifiers

Biblioteka Nauki

37507565