Podejścia badawcze w poznawaniu wiedzy dziecka

• Authors: Jolanta Zwiernik

Title variants

EN

Research Approaches in Learning about Child’s Knowledge

Abstracts

EN

The aim of the articleis to investigate the procedure of research connected with answering the question about the goal of a research undertaking as well as ontological and epistemological prerogatives that situate it in a certain research perspective. The subject of the investigation described in the article is child’s knowledge. The choice of the methodological option that initiates research actions depends on adopting the assumptions on child’s concept (child’s discourse as an object of impact vs. child’s discourse as an autonomous subject) and the nature of its knowledge and the way of its creation in child’s mind (behaviouristic discourse vs. constructivist one). These prerogatives place a research undertaking in the model of positivist research vs. quality one. They offer method specific for the selected research orientation of the method (research strategies). In the case of qualitative research this is an achievement test, a survey and a standard interview. In the quality research this is a conversation with children (indepth interview), ethnographic observation and a mosaic approach.

PL

Celem artykułu jest prześledzenie procedury badań związanej z odpowiedzią na pytania o cel przedsięwzięcia badawczego i przesłanki ontologiczno-epistemologiczne sytuujące je w określonej perspektywie badawczej. Przedmiotem dociekań opisanych w artykule jest wiedza dziecka. Wybór opcji metodologicznej inicjującej działania badawcze uzależniony jest od przyjęcia założeń odnośnie do konceptu dziecka (dyskurs dziecka jako przedmiotu oddziaływań vs. dyskurs dziecka jako autonomicznego podmiotu) oraz natury jego wiedzy i sposobu tworzenia jej w umyśle dziecka (dyskurs behawiorystyczny vs. konstruktywistyczny). Przesłanki te sytuują przedsięwzięcie badawcze w modelu badań pozytywistycznych vs. interpretatywnych. Każdy z nich ma swoje instrumentarium wpisane w obszar badań ilościowych vs. jakościowych. Oferują one specyficzne dla wybranej orientacji badawczej metody (strategie badawcze). W przypadku badań ilościowych są to: test osiągnięć, ankieta, wywiad standardowy. W badaniach jakościowych są to: rozmowa z dziećmi (wywiad pogłębiony), obserwacja etnograficzna, podejście mozaikowe.

Keywords

PL

dyskursy dzieciństwa; badanie dzieciństwa; perspektywa dziecka; wiedza komunikatywna/koniunktywna; model scjentystyczny/interpretatywny

EN

discourses of childchood; investigation of childhood; child’s perspective; communicative/ conjunctive knowledge; scientistic/interpretative model

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2015
• Volume: 18
• Issue: 1(69)
• Pages: 81-103

Dates

published

2015

Contributors

author

Jolanta Zwiernik

• Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław

• https://orcid.org/000000017603976X

References

• ALHEIT P., 2002, Wywiad narracyjny, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 2(18).
• ANGROSINO M.V., 2009, Obserwacja w nowym kontekście. Etnografia, pedagogika i rozwój problematyki społecznej, przeł. F. Rogalski, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Y.S. (red.), Metody badań jakościowych, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• ANGROSINO M.V., 2010, Badania etnograficzne i obserwacyjne, przeł. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• BARNES D., 1988, Nauczyciel i uczniowie. Od porozumiewania się do kształcenia, przeł. J. Radzicki, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• BERGER P.L., LUCKMANN T., 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, przeł. J. Niżnik, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• BERGER P., ZIJDERVELD A., 2010, Pochwała wątpliwości. Jak mieć przekonania i nie stać się fanatykiem, przeł. S. Baranowski, Wydawnictwo vis-à-vis/Etiuda, Kraków.
• BROSTRÖM S., 2006, Children’s perspectives on the childhood experiences, [in:] J. Einarsdottir, J.T. Wagner (eds.), Nordic childhoods and aerly education, Information Age Publishing, Greenwich.
• BRUNER J., 2006, Kultura edukacji, przekład T. Brzostowska-Tereszkiewicz, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• ČERVINKOVÁ H., 2013, Etnografia edukacyjna i badania w działaniu – z warsztatu kształcenia nauczycieli, Forum Oświatowe, nr 1(48)
• CLARK A., 2005, Talking and listening to children, [in:] M. Dudek (ed.), Children’s spaces, Elsevier, Oxford.
• CORSARO W.A., 2005, The Sociology of Childhood, Pine Forge Press, Thousand Oaks.
• CZARNECKI K.M., KOWOLIK P., 2010, Hasło: wiedza, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, Suplement A–Ż, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• DAHLBERG G., MOSS P., PENCE A., 2013, Poza dyskursem jakości w instytucjach wczesnej edukacji i opieki. Języki oceny, przeł. K. Gawlicz, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• DENZIN N.K., LINCOLN Y.S., 2009, Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych, przeł. K. Podemski, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• FARSON R., 1992, Polityka dzieciństwa, [w:] K. Blusz (red.), Edukacja i wyzwolenie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• GAWLICZ K., RÖHRBORN B., 2014, Edukacja przedszkolna: pytanie o demokrację, Biuro Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa.
• GEERTZ C., 2003, Opis gęsty – w stronę interpretatywnej teorii kultury, przeł. S. Sikora, [w:] M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• HOLT J., 1992, Spojrzenie dorosłych: dzieci jako „wdzięczne stworzonka”, [w:] K. Blusz (red.), Edukacja i wyzwolenie, Oficyna Wydawnicza „Impus”, Kraków.
• JACYNO M., SZULŻYCKA A., 1999, Dzieciństwo. Doświadczenie bez świata, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa.
• JENKS Ch., 2008, Socjologiczne konstrukty dzieciństwa, [w:] M.J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, przeł. ks. M. Kościelniak, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• KAMIŃSKI A., 1974, Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej, [w:] R. Wroczyński, T. Pilch (red.), Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• KAWECKI I., 1996, Etnografia i szkoła, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• KLUS-STAŃSKA D., 2005, Polska wersja integracji treści w perspektywie teorii psychologicznych, Forum Oświatowe, nr 2(33).
• KLUS-STAŃSKA D., 2010a, Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• KLUS-STAŃSKA D., 2010b, Dzień jak co dzień. O barierach zmiany kultury szkoły, [w:] M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, interdyscyplinarne ujęcie, t. 5, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• KONARZEWSKI K., 2000, Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• KORCZAK J., 1998, Jak kochać dziecko, Wydawnictwo Jacek Santorski, Warszawa.
• KRZYCHAŁA S., ZAMORSKA B., 2008, Dokumentarna ewaluacja szkolnej codzienności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• MALEWSKI M., 1997, Metody ilościowe i jakościowe w badaniach nad edukacją. Spór o metodologiczna komplementarność, Kultura i Edukacja, nr 1–2.
• MALEWSKI M., 2010, Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• MANNHEIM K., 2008, Ideologia i utopia, przeł. J. Miziński, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• NENTWIG-GESEMAN I., KLAR I., 2004, Akcjonizm, regularność i reguły – o kulturze dziecięcych zabaw, [w:] S. Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczenia. Metoda interpretacji dokumentarnej, przeł. S. Krzychała, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.
• NIEMIERKO B., 2009, Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• NOWAK-ŁOJEWSKA A., 2011, Od przekazu szkolnego do konstruowania znaczeń. Wiedza społeczna młodszych uczniów z perspektywy nauczyciela, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• NOWICKA M., 2010, Socjalizacja na lekcjach w klasach początkowych. Praktyki – przestrzenie – konceptualizacje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• PILCH T., BAUMAN T., 2001, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• POSTMAN N., 2001, W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość, przeł. R. Frąc, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• ROGERS W.S., 2008, Promocja lepszego dzieciństwa: konstrukcje troski o dziecko, [w:] M.J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, przeł. ks. M. Kościelniak, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• SILVERMAN D., 2010, Prowadzenie badań jakościowych, przeł. J. Ostrowska, red. Nauk. K.T. Konecki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• STEMPLEWSKA-ŻAKOWICZ K., 1996, Osobiste doświadczenie a przekaz społeczny. O dwóch czynnikach rozwoju poznawczego, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław.
• ŚLIWERSKI B., 1993, Dzieci – choć nie ryby – głosu nie mają: czyli walka antypedagogiki o emancypację i równouprawnienie nieletnich, [w:] T. Szkudlarek, B. Śliwerski, Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• ŚLIWERSKI B., 2007, Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• URBANIAK-ZAJĄC D., 1999, Wywiad narracyjny na tle innych technik wywiadu, Edukacja, nr 4.
• URBANIAK-ZAJĄC D., KOS E., 2013, Badania jakościowe w pedagogice, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• WOLCOTT H.F., 2008, Etnography: A Way of Seeing. Lanham, MD: AltaMira Press, Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
• ZNANIECKI F., 1973, Socjologia wychowania, t. 1. Wychowujące społeczeństwo, Wstęp J. Szczepański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• ZWIERNIK J., 2012, Podejście mozaikowe w badaniu doświadczania przez dzieci życia codziennego w instytucjach wczesnej opieki i edukacji, Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 2(15).

Identifiers

Biblioteka Nauki

2141285