Zmieńmy uniwersytet w lepszą fabrykę

• Authors: Tomasz Zarębski

Title variants

EN

Let’s Change University into a Better Factory

Abstracts

EN

The article is a polemics with the Oskar Szwabowski’s book Uniwersytet – fabryka – maszyna. Uniwersytet w perspektywie radykalnej (University – factory – machine. University in a radical perspective) (2014). Szwabowski diagnoses the present condition of university – in Poland and in most Western countries – as an institution fully subordinated to the hidden logic of Capital. Making use of Marxist analytical categories he presents a vision of Academy as a factory, where work loses its autonomy and becomes completely alienated, both in the educational and research sphere. What is interesting, Szwabowski is not trying to defend university against becoming a factory for the benefit of “worker’s” perspective, as a rule escaping from the aristocratic perspective, which would give the university a special status of making it privileged. Moreover, in making university factory-like he sees a chance for a total and revolutionary change of the sorrounding neoliberal reality. The new proletariat that is affected by the yoke of exploitation, but at the same time able to discover and reveal the veiled mechanisms of Capital are nowadays the academics. According to Szwabowski, it is them who are the driving force of  the future and looked-for revolution. The polemics with the above argumentation of Szwabowski indicates mainly the weakness of the empirical justification of the set theses and also a wishful character of the project of the social revolution, which is to be initiated by the academics.

PL

Artykuł jest polemiką z książką Oskara Szwabowskiego Uniwersytet – fabryka – maszyna. Uniwersytet w perspektywie radykalnej (2014). Szwabowski diagnozuje obecny stan uniwersytetu – w Polsce oraz większości krajów zachodnich – jako instytucji w pełni podporządkowanej ukrytej logice kapitału. Wykorzystując Marksowskie kategorie analityczne, przedstawia wizję Akademii jako fabryki, w której praca zatraca swą autonomię i przybiera postać całkowicie wyalienowaną, zarówno w sferze działalności edukacyjnej, jak i badawczej. Co ciekawe, Szwabowski nie stara się bronić uniwersytetu przed ufabrycznieniem, z zasady odżegnując się od perspektywy arystokratycznej, która przyznawałaby uczelni wyróżniony i uprzywilejowany status, na rzecz perspektywy „robociarskiej”. W ufabrycznieniu universitas widzi on wręcz szansę na całościową, rewolucyjną zmianę otaczającej nas, neoliberalnej rzeczywistości. Nowym proletariatem, odczuwającym jarzmo wyzysku, a zarazem zdolnym do odkrycia i ujawnienia zawoalowanych mechanizmów kapitału są dziś akademicy, i to w nich upatruje Szwabowski siłę napędową przyszłej, oczekiwanej rewolucji. Polemika z powyższą argumentacją Szwabowskiego wskazuje głównie na słabość empirycznego uzasadnienia postawionych tez, a także na życzeniowy charakter projektu społecznej rewolucji, którą zainicjować mieliby akademicy.

Keywords

PL

uniwersytet; marksizm; alienacja; edukacja; szkolnictwo wyższe; krytyka neoliberalizmu

EN

university; marxsism; alienation; education; higher education; critique of neoliberalism

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2015
• Volume: 18
• Issue: 2(70)
• Pages: 133-147

Dates

published

2015

Contributors

author

Tomasz Zarębski

• Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław

Identifiers

Biblioteka Nauki

2141257