Antykoncepcja jako tabu. O nieważności tego, co ważne

• Authors: Ewelina Wejbert-Wąsiewicz

Title variants

EN

Contraception as a Taboo. About Unimportance of the Important

Abstracts

EN

The article undertakes a critical reflection on attitudes towards contraception, considered from the perspective of the state, the church, people, art and literature. By presenting the assumptions of the Catholic doctrine, history of ideas and movements of birth control, the findings of historians, sexologists, sociologists and Polish government reports the text describes the changes that have taken place in Poland in terms of views and contraception practices. In turn, own research on knowledge about human sexuality and sexual behavior among Lodz university students, lower secondary school students as well as among women who have experienced abortions points to the paradoxes of contemporary attitudes of young people in relation to sexuality. Although sex life is the subject of works of art, the question of preventing an unwanted pregnancy is not a subject raised by the contemporary art or literature. It turns out that literary and cinematic traditions of “breaking the taboo of contraception” are not only not continued , but have been completely forgotten. Educational films that were popular in the last century are now a relic of the bygone era. There is no literature in Poland that would undertake a topic of sex from the perspective of preventing pregnancy. The only Polish Internet game aimed at sex education, spreading information about contraception and planned parenthood, is an initiative of a female artistic group. It is the exception that proves the rule that for contemporary Polish art this theme is not important.

PL

Artykuł podejmuje krytyczną refleksję na temat postaw wobec antykoncepcji, rozpatrywanych z perspektywy państwa, Kościoła, obywateli, sztuki i literatury. Poprzez ukazanie założeń doktryny katolickiej, historii idei i ruchów kontroli urodzeń, ustalenia historyków, seksuologów, socjologów oraz polskie raporty rządowe opisano zmiany, jakie zaszły w Polsce w kwestii poglądów i praktyk antykoncepcyjnych. Z kolei badania własne dotyczące wiedzy o ludzkiej seksualności i zachowań seksualnych wśród łódzkich studentów, gimnazjalistów, a także wśród kobiet mających za sobą doświadczenie aborcji wskazują na paradoksy współczesnych postaw młodych ludzi względem seksualności. Mimo że życie seksualne jest tematem dzieł sztuki, kwestia zapobiegania niechcianej ciąży nie jest tematem poruszanym przez współczesną sztukę czy literaturę. Okazuje się, że literackie i filmowe tradycje „zerwania tabu antykoncepcji” nie tylko nie są kontynuowane, ale uległy całkowitemu zapomnieniu. Modne w ubiegłym stuleciu filmy edukacyjne są dziś przeżytkiem minionej epoki. Literatura w Polsce podejmująca wątek seksu z perspektywy zapobiegania ciąży nie istnieje. Jedyna polska gra internetowa mająca na celu edukację seksualną, szerzenie informacji o antykoncepcji i świadomym rodzicielstwie jest inicjatywą kobiecej, feministycznej grupy artystycznej. Jest to wyjątek potwierdzający regułę, że dla współczesnej polskiej sztuki to temat nieważny.

Keywords

PL

seksualność; antykoncepcja; edukacja seksualna

EN

sexuality; contraception; sexual education

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2015
• Volume: 18
• Issue: 4(72)
• Pages: 67-81

Dates

published

2015

Contributors

author

Ewelina Wejbert-Wąsiewicz

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000267118228

References

• BECHTEL G., 2001, Cztery kobiety Boga, przeł. K. Pachniak, Dialog, Warszawa.
• CZEKAŃSKI A., 1990, Pigułka antykoncepcyjna i jej skutki dla zdrowia kobiety, Problemy Rodziny, nr 4.
• DOBSON J., 1993, Zasady nie są dla tchórzy, przeł. U. Kowalczyk, Vocatio, Warszawa.
• DZIDO M., 2006, Ślad po mamie, Ha art.!, Warszawa.
• EHMAN R., 2004, Poronne działanie środków antykoncepcyjnych, przeł. J. Szałkiewicz, HLI Europa, Gdańsk.
• FALLACI O., 1993, List do nienarodzonego dziecka, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław.
• FIJAŁKOWSKI W., 1999, Rodzicielstwo w zgodzie z naturą, Ekologiczne spojrzenie na płciowość, Fundacja Głos dla Życia, Poznań.
• FOUCAULT M., 2002, Porządek dyskursu, przeł. M. Kozłowski, Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk.
• GRABOWSCY M. I W., NIEMYSCY A. I M., WOŁOCHOWICZ M. I P., 1998, Zanim wybierzesz… Przygotowanie do życia w rodzinie, PWN, Warszawa.
• GRODZKI A., 1994, Erotyzm młodych kobiet przemiany obyczajowe, [w:] A. Jaworski, A. Grodzki, Z. Izdebski, Przemiany obyczajowości seksualnej młodzieży, TEPRA, Warszawa.
• GRUPA EDUKATORÓW SEKSUALNYCH PONTON, 2009, Jaka edukacja seksualna?, http://ponton.org.pl/sites/ponton/files/raport_jaka_edukacja_seksualna_grupa_ponton_2009.pdf
• GRZELAK S., 2006, Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży. Aktualny stan badań na świecie i w Polsce, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• GUILLEBAUD J., 2005, Antykoncepcja – pytania i odpowiedzi, przeł. A. Szarewski, Medycyna Praktyczna, Kraków.
• GULCZYŃSKA A., 2009, Rodzinne uwarunkowania aktywności seksualnej młodych dorosłych, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
• GUS, 1989, Statystyka Polski. Prokreacja w rodzinie. Studia i prace, (18), GUS, Warszawa.
• GUS, 2007, Zdrowie kobiet w wieku 15-49 lat, GUS, Warszawa.
• GUS, 2011, Stan Zdrowia Ludności Polski w 2009 r., GUS, Warszawa.
• HEINEN J., MATUCHNIAK-KRASUSKA A., 1995, Aborcja w Polsce. Kwadratura koła, PTR, Warszawa.
• HOLSTEIN-BECK M., 2000, Olśniewające bramy raju, Dziennikarska Agencja Wydawnicza, Warszawa.
• IRWING J., 2000, Regulamin tłoczni win, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• IZDEBSKI Z., 1997, Zachowania prozdrowotne i seksualne w aspekcie HIV/AIDS w Polsce, Studio Poligraficzne Drukarnia, Warszawa.
• IZDEBSKI Z., 2006, Seksualność Polaków w dobie HIV/AIDS. Studium porównawcze 1997–2001–2005, Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• IZDEBSKI Z., 2012, Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze, Wyd. UJ, Kraków.
• IZDEBSKI Z., NIEMIEC T., WĄŻ K., 2011, (Zbyt) Młodzi rodzice, Trio, Warszawa.
• JACZEWSKI A., 1979, Kultura seksualna młodzieży, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
• JACZEWSKI A., RADOMSKI J., 1979, Wychowanie seksualne i problemy seksuologiczne wieku rozwojowego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
• JAESCHKE T., 2006, Nierządnice. O moim kapłaństwie i moim Kościele, Wyd. Kos, Katowice.
• KLICH A., 2009, Brat Karol, siostra Wanda, Agora, Warszawa.
• KULTYS J., 2005, Moralność seksualna młodzieży- ciągłość czy zmiana, Wyd. PAP, Słupsk.
• KUŹMA-MARKOWSKA S., 2009, Zdrowe matki, chciane dzieci. Ruch kontroli urodzeń w stanie Illinois, Neriton, Warszawa.
• LEW-STAROWICZ Z., 1989, Zabiegi przerywania ciąży w populacji 760 pacjentek Lekarskich Przychodni Specjalistycznych Towarzystwa Rozwoju Rodziny: analiza statystyczna, Problemy Rodziny, nr 4.
• MALEWSKA H., 1969, Kulturowe i psychospołeczne determinanty życia seksualnego kobiet, PWN, Warszawa.
• MALEWSKA H., SOKOŁOWSKA M., 1962, Recenzja książki A. Majdy „Wychowanie seksualne dzieci i młodzieży”, Studia Socjologiczne, nr 3.
• MARIAŃSKI J., 2001, Praktyki religijne młodzieży a uznawane wartości prorodzinne, [w:] M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna, Wyd. UW, Warszawa.
• MATLARY J.H., 2002, Nowy feminizm. Kobieta i świat wartości, przeł. M. Ratajczak, Wyd. W Drodze, Poznań.
• MOCZUK E., 2004, Młodzież końca wieku. Zachowania seksualne współczesnej młodzieży w świetle badań, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• NIECKULA E., 2012, Trudna sztuka antykoncepcji, http://zwierciadlo.pl/2012/zdrowie/porady/trudnasztuka-antykoncepcji.
• NIEMIEC K., 2007, Raport o zdrowiu Polek – komentarz, Wysokie Obcasy, 17.III.
• NIEMIEC K., 2007, Raport o zdrowiu Polek w wieku prokreacyjnym w wieku 15–49 lat. Polska 2006, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Warszawa
• OBIREK S., 2011, Umysł wyzwolony. W poszukiwaniu dojrzałego katolicyzmu, Wyd. W.A.B, Warszawa.
• OKÓLSKI M., 1988, Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa. Polski syndrom, KiW, Warszawa.
• PAWLIK W., 2007, Grzech. Studium z socjologii moralności, NOMOS, Kraków.
• PAWŁOWSKA R., JUNDZIŁŁ E., 1999, Miłość i seks w percepcji uczniów, Wydawnictwo Uczelniane Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej, Koszalin.
• RZEPKA J., 2003, Zagadnienia prorodzinnej edukacji seksuologicznej. Materiały z seminarium naukowego, Katowice, 25.05.2002, GWSP, Mysłowice.
• SANDECKI C., 2004, Katecheza szkolna a religijność polskich studentów, Wyd. św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, Kraków.
• SKRZYDLEWSKI W., 1999, Etyka seksualna. Przemiany i perspektywy, Wyd. M., Kraków.
• SLANY K., 2002, Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, NOMOS, Kraków.
• SZUMLEWICZ P., 2012, Ojciec nieświęty: rozmowy Piotra Szumlewicza, Wyd. Czarna Owca, Warszawa.
• UŚCINOWICZ J., 1998, Planowane rodzicielstwo, HLI Europa, Gdańsk.
• WĄŻ K., 2009, Bądź odpowiedzialny. Wychowanie do odpowiedzialności i partnerstwa w rodzinie. Opis programu edukacyjnego i jego realizacji, Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• WEJBERT-WĄSIEWICZ E., 2010, Aborcja – między ideologią a doświadczeniem indywidualnym. Monografia zjawiska, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• WEJBERT-WĄSIEWICZ E., 2012, Aborcja w dyskursie publicznym. Monografia zjawiska, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• WÓJTOWICZ J., 1987, Do sakramentu małżeństwa przez chrześcijańskie narzeczeństwo, Michalineum, Przemyśl.
• ZABIELSKA J., 2009, Edukacja seksualna – wstydliwy problem, [w:] M. Kaczorek, K. Stachura, Przemiany seksualności, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• ZBOREK D., 2004, Seksualistka. Z dr M. Wisłocką rozmawia D. Zborek, Gazeta Wyborcza, Duży Format, 20 IX.
• ŻARNOWSKA A., SZWARC A., 2004, Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności wiek XIX i XX, Wyd. DIG, Warszawa.
• http://grzenda.pl/antykoncepcja/

Identifiers

Biblioteka Nauki

2141150