Wypalenie zawodowe wśród nauczycieli w Polsce i Anglii

• Authors: Aleksandra Jędryszek , Marcin Jurczyk

Title variants

EN

Occupational Burnout of Polish and English Teachers

Abstracts

EN

Since the very beginning of the researchers’ interest the phenomenon of the occupational burnout has been attributed mainly to the professions connected with intensive contact with people, and the teacher’s profession is undoubtedly one of them. An extremely stress-causing and burdening character of this job makes teachers especially prone to developing the burnout. The aim of the conducted research was to compare the level of the occupational burnout of the Polish and English teachers. What was also presented, in a concise form, were the legal regulations and the characteristics of education systems in both countries, showing primarily the differences present in educational systems regulating teachers’ work. The research sample was 103 teachers – 55 of them working on the territory of England and 48 working on the territory of Poland. The research was carried out by the means of MBI questionnaire by Ch. Maslach. The data analysis pinpointed statistically crucial differences between Polish and English teachers as regards depersonalisation and the sense of achievements and no essential differences were stated as regards the emotional burnout. The teachers working in England have a significantly lower sense of achievements and a higher level of depersonalisation than those in Poland.

PL

Zjawisko wypalenia zawodowego od samego początku zainteresowań badaczy było przypisywane głównie zawodom związanym z intensywnymi kontaktami z ludźmi, do których niewątpliwie zalicza się zawód nauczyciela. Wyjątkowo stresogenny i obciążający charakter pracy sprawia, że nauczyciele są grupą podwyższonego ryzyka wystąpienia wypalenia zawodowego. Celem przeprowadzonych badań było porównanie poziomu wypalenia zawodowego wśród nauczycieli z Polski i Anglii. W pracy odniesiono się również do przedstawienia w skondensowany sposób regulacji prawnych oraz charakterystyki systemów nauczania w obu krajach, wskazując przede wszystkim różnice występujące w systemach edukacyjnych regulujących pracę nauczycieli. Próbę badawczą stanowiło 103 nauczycieli – 55 pracujących na terenie Anglii oraz 48 pracujących na terenie Polski. Badanie przeprowadzono za pomocą kwestionariusza MBI autorstwa Ch. Maslach. Analiza danych wykazała istotne statystycznie różnice między nauczycielami polskimi i angielskimi w wymiarach depersonalizacji i poczucia osiągnięć, nie stwierdzono istotnych różnic w zakresie wyczerpania emocjonalnego. Nauczyciele pracujący na terenie Anglii mają istotnie niższe od tych pracujących w Polsce poczucie osiągnięć osobistych i charakteryzują się wyższym poziomem depersonalizacji.

Keywords

PL

depersonalizacja; emocjonalne wyczerpanie; obniżone poczucie dokonań osobistych; wypalenie zawodowe

EN

depersonalisation; emotional burnout; lower sense of personal achievements; occupational burnout

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 2(74)
• Pages: 109-121

Dates

published

2016

Contributors

author

Aleksandra Jędryszek

• Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie

author

Marcin Jurczyk

• Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie

• https://orcid.org/0000000300994730

References

• ANCZEWSKA M., ŚWITAJ P., ROSZCZYŃSKA J., 2005, Wypalenie zawodowe, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14(2).
• BLASE I.J., 1982, A social psychological grounded theory of teacher stress and burnout, Educational Administration Quarterly, 18.
• BRZEZIŃSKI J., 2007, Metodologia badań psychologicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• DAY C., 2005, Rozwój zawodoy nauczycieli, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Dyrekcja Generalna ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej, 2004, Kluczowe problemy edukacji w Europie, Raport IV, http://bookshop.europa.eu/en/key-topics-in-education-in-europe-pbEC3212303/, pobrano 20.06.2015.
• FRIEDMAN I.A., 1991, High and low burnout schools: School culture aspects of teacher burnoout, The Journal of Educational Research, 84(9).
• FRIEND R., 2001, The association between job skill discretion, decision authotity and burnout, Work & Stress, 15(1).
• GLIŃSKI M., 2014, Preferencje zawodowe a stres zawodowy wśród nauczycieli, Psychologia Wychowawcza, 6.
• GRUNT-MEJER K., 2012, Wypalenie zawodowe – czynnik obniżający pozim bezpieczeństwa w pracy, Bezpieczeństwo Pracy, 4.
• Instytut Badań Edukacyjnych, 2013, Raport tematyczny z badania. Czas pracy i warunki pracy w relacjach nauczycieli, http://eduentuzjasci.pl/publikacje-ee-lista/raporty.html, pobrano 16.07.2015.
• Instytut Badań Edukacyjnych, 2014, Raport o stanie edukacji 2013 – Liczą się nauczyciele, http://eduentuzjasci.pl/publikacje-ee-lista/raporty/150-raport-o-stanieedukacji/1052-raport-o-stanie-edukacji-
• -icza-sie-nauczyciele.html, pobrano 16.06.2015.
• JĘDRYSZEK-GEISLER A., 2012, Gdy nauczyciel jest zmęczony pracą. Raport z badań, Wychowanie Na Co Dzień, 12.
• KAROLCZAK-BIERNACKA B., 1994, Kondycja psychiczna nauczycieli, Dyrektor Szkoły, 2–3.
• Karta Nauczyciela, Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 191 i 1198 oraz z 2015 r. poz. 357).
• KWAŚNICA R., 1994, Wprowadzenie do myślenia. O wspomaganiu nauczycieli w rozwoju, Wrocławska Oficyna Nauczycielska, Wrocław.
• MASLACH C., 2000, Wypalenie – w perspektywie wielowymiarowej, [w:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, PWN, Warszawa.
• MASLACH C., 2001, What have we learned about burnout and health?, Psycholgy & Health, 16(5).
• PASIKOWSKI T., 2000, Polska adaptacja kwestionariusza Maslach Burnout Inventory, [w:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, PWN, Warszawa.
• PIBER-DĄBROWSKA K., CYPRYAŃSKA M., WAWRZYNIAK M., 2007, Standardy edytorskie dla naukowego tekstu empirycznego z zakresu psychologii, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Akademica”, Warszawa.
• PITHERS R.T., FOGARTY G.J., 1995, Occupational stress among vocational teachers, British Journal of Educational Psychology, 65.
• Polskie Biuro Eurydice, 2011, Systemy edukacji w Europie – stan obecny i planowane reformy, http://eurydice.org.pl/wp-content/uploads/2014/10/anglia2011.pdf, pobrano 18.06.2015.
• Polskie Biuro Eurydice, 2014, System edukacji w Polsce, http://eurydice.org.pl/wpcontent/uploads/2014/10/NSO_PL_2014_0.pdf, pobrano 18.06.2015.
• Polskie Biuro Eurydice, 2015, Polska: Wprowadzenie, https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Polska:Wprowadzenie, pobrano 15.06.2015.
• PROKOPCZUK A., 2012, Motywy wyboru zawodu a motywacja do pracy, Management and Buisness Administration. Central Europe, 5(118).
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2012 r., poz. 131).
• ŚLIWERSKI B., 2006, Nauczyciel jako zawód, Wykład inauguracyjny wygłoszony na I Kongresie Zarządzania Oświatą, OSKKO, Łódź.
• TUCHOLSKA S., 1996, Stres w zawodzie nauczyciela, Psychologia Wychowawcza, 5.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2142569