Specyfika psychologicznej interpretacji tekstu pisanego: przegląd badań

• Authors: Magdalena Żurko

Title variants

EN

Character of Psychological Interpretation of a Written Text: Review of Research

Abstracts

EN

This article reviews some selected psychological studies, the source of which are written texts, including personal documents. The test procedures and its results were described in two ways: the quantitative and the qualitative one. The results of the quantitative research were selected depending on their use for the text interpretation, with the focus on the narrator (the relationship between the form of expression and a mental state or permanent mental disposition). The research on fixing meanings of personal identity (narrative or dialogue), or the meaning of life, is set as the qualitative approach. The starting point is a classic biographical study of Ch. Buehler, then a psychological study based on diaries from the ghetto, then some selected results of over 20-years’ study on the narrative identity of D. McAdams and finally the study using H. Hermans’s Dialogical Self Theory in clinical psychology.

PL

W artykule dokonano przeglądu wybranych badań psychologicznych, w których jako źródło danych wykorzystano teksty pisane, w tym dokumenty osobiste. Scharakteryzowane zostały procedury badawcze i rezultaty w ramach dwóch podejść: ilościowego i jakościowego. Rezultaty badań ilościowych zostały wybrane pod kątem ich przydatności dla interpretacji tekstu (zależności między formą wypowiedzi a stanem psychicznym lub trwałą dyspozycją psychiczną) ukierunkowanej na osobę narratora. W ramach podejścia jakościowego przedstawione zostały badania dotyczące ustalania znaczeń (sensów) podmiotowych konstytuujących tożsamość osobistą (narracyjną lub dialogową) lub sens życia. Punktem wyjścia są klasyczne badania biograficzne Ch. Buehler, następnie omówione są psychologiczne badania dzienników z getta, wybrane strategie i ustalenia w ramach ponad 20-letnich badań nad tożsamością narracyjną w ujęciu D. McAdamsa oraz badanie wykorzystujące teorię dialogowego Ja H. Hermansa w klinicznej psychologii stosowanej.

Keywords

PL

psychologiczna interpretacja tekstu; podejście jakościowe; znaczenia; sensy życia; tożsamość osobista; badanie narracyjne

EN

psychological interpretation of a text; quantitative approach; qualitative approach; meanings; meanings of life; personal identity; narrative research

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 3(75)
• Pages: 167-179

Dates

published

2016

Contributors

author

Magdalena Żurko

• Uniwersytet Wrocławski

References

• ANDROUTSOPOULOU A., 2015, Moments of Meaning: Identifying Inner Voices in the Autobiographical Texts of “Mark”, Qualitative Psychology, Vol. 2 (2).
• AZMITIA M., ITTEL A., RADMACHER K., 2005, Narratives of friendship and self in adolescence, New Direction for Child and Adolescent Development, Vol. 107.
• BARTOSZ B., ŻURKO M., 2014, Badania narracyjne w podejściu interpretatywnym – wskazówka metodologiczna, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, vol. 68(4).
• BRINKLEY C.A., NEWMAN J.P., HARPUR T.J., JOHNSON M.M., 1999, Cohesion in texts produced by psychopathic and nonpsychopathic criminal inmates, Personality and Individual Differences, vol. 26(5).
• BROWN L.M., GILLIGAN C., 1991, Listening for voice in narratives of relationship, New Directions for Child and Adolescent Development, Vol. 54.
• BRUNER J., 1978, Poza dostarczone informacje, PWN, Warszawa.
• BUEHLER CH., 1999, Bieg życia ludzkiego, PWN, Warszawa.
• COHLER B.J., 2012, Confronting Destruction: Social Context and Life Story in the Diaries of Two Adolescents in Eastern European Ghettos During the Shoah, American Journal of Orthopsychiatry, Vol. 82(2).
• DRYLL E., 2010, Wielkie i małe narracje w życiu człowieka, [w:] M. Straś-Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko (red.), Badania narracyjne w psychologii, Eneteia, Warszawa.
• ERIKSON E., 2004, Tożsamość a cykl życia, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań.
• GARROUSTE-ORGEAS M., COQUET I., PERIER A., TIMSIT J.F., POCHARD F., 2012, Impact of an intensive care unit diary on psychological distress in patients and relatives, Critical Care Medicine, 40.
• GAWDA B., 2010, Narracje o miłości osób antyspołecznych, [w:] M. Straś-Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko (red.), Psychologia małych i wielkich narracji, Eneteia, Warszawa.
• GOUGH B., DEATRICK J.A., 2015, Qualitative Health Psychology Research: Diversity, Power, and Impact, Health Psychology, Vol. 34(4).
• HABERMAS T., BLUCK S., 2000. Getting a life: The emergence of the life story in adolescence, Psychological Bulletin, Vol. 126(5).
• HABERMAS T., DE SILVEIRA C.D. 2008. The development of global coherence in life narratives across adolescence. Developmental Psychology, Vol. 44.
• HALE M., PARFITT L., RICH T., 2010, How diaries can improve the experience of intensive care patients, Nursing Management, Vol. 17.
• HERMANS H.J.M., 2004, The dialogical self: Between exchange and power, [in:] H.J.M. Hermans, G. Dimaggio (eds.), The dialogical self in psychotherapy, Bruner–Routledge, New York, NY.
• HERMANS H.J.M., 2008, Polifonia umysłu: wielogłosowe i dialogowe Ja, [w:] J. Rowan, M. Cooper (red.) Jekyll i Hyde. Wielorakie Ja we współczesnym świecie, GWP, Gdańsk.
• JASIELSKA A., 2010, Analiza narracji jako źródła wiedzy o emocjach. Prezentacja metody, [w:] M. Straś-Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko (red.), Badania narracyjne w psychologii, Eneteia, Warszawa.
• KLOHNEN E.C., 1996, Conceptual analysis and measurement of the construct of ego-resiliency, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 70.
• LAZARUS R.S., FOLKMAN S., 1984, Stress, appraisal, and coping, Springer Publishing, New York.
• LIEBLICH A., 2013, Healing plots: Writing and reading in life-stories groups, Qualitative Inquiry, Vol. 19.
• LIEBLICH A., TUVAL-MASCHIACH R., ZILBER T., 1998, Narrative research: Reading, analysis and interpretation, Sage, Thousand Oaks, CA.
• ŁAGUNA M., STEMPLEWSKA-ŻAKOWICZ K., 2012, Możliwość łączenia podejścia ilościowego i jakościowego w badaniach nad osobowością, Przegląd Psychologiczny, vol. 55(2).
• MADILL A., GOUGH B., 2008, Qualitative research and its place in psychological science, Psychological Methods, Vol. 13.
• MASTEN A.S., WRIGHT M.O., 2010, Resilience over the lifespan: Developmental perspectives on resistance, recovery, and transformation, [in:] J.W. Reich, A.J. Zautra, J.S. Hall (eds.), Handbook of adult resilience, The Guilford Press, New York.
• MCADAMS D., 1988, Power, Intimacy and the Life Story. Persological Inquiries into Identity, Guilford Press, New York.
• MCADAMS D., 2001, The Psychology of Life Stories, Review of General Psychology, Vol. 5(2).
• MCADAMS D., COX K.S., 2010, Self and identity across the life span, [in:] M. Lamb, A. Freud (eds.), The handbook of life-span development, Vol. 2, John Wiley, New York, NY.
• MCADAMS D., MCLEAN K., 2013, Narrative Identity, Current Directions in Psychological Science, Vol. 22(3).
• MCKEOUGH A.M., GENEREUX R., 2003, Transformation in narrative thought during adolescence: The structure and content of story composition, Journal of Educational Psychology, 95.
• MCLEAN K.C., BREEN A.V., 2009, Process and content of narrative identity development in adolescence: Gender and well-being, Developmental Psychology, Vol. 45.
• MCLEAN K.C., PRATT M.W., 2006, Life’s Little (and Big) Lessons: Identity Statuses and Meaning-Making in the Turning Point Narratives of Emerging Adults, Developmental Psychology, Vol. 42(4).
• MORROW S.L., CASTAÑEDA-SOUND C.L., ABRAMS E.M., 2012, Counseling psychology research methods: Qualitative approaches, [in:] N.A. Fouad, J.A. Carter, L.M. Subich (eds.) Handbook of counseling psychology, Vol. 1. Theories, research, and methods, Washington, DC.
• NEWMAN M.L., PENNEBAKER J.W., BERRY D.S., RICHARDS J.M., 2003, Lying words: predicting deception from linguistic styles, Personality and Social Psychology Bulletin, Vol. 29.
• OLEŚ P., PUCHALSKA-WASYL M., 2011, Dialog z samym sobą, PWN, Warszawa.
• PENNEBAKER J.W., CHUNG C.K., 2007, Expressive writing, emotional upheavals and health, [in:] H. Friedman, R. Silver (eds.), Handbook of Health Psychology, Oxford University Press, New York.
• ROGERS A.G., CASEY M.E., EKERT J., HOLLAND J., NAKKULA V., SHEINBERG N., 1999, An interpretative poetics of languages of the unsayable, [in:] R. Josselson, A. Lieblich (eds.), Making meaning of narratives: The narrative study of lives, Sage, Thousand Oaks, CA.
• RUDE S.S., GORTNER E., PENNEBAKER J.W., 2004, Language use of depressed and depression-vulnerable college students, Cognition and Emotion, Vol. 18.
• RUSSEL J., LEMAY G., 2005, Pojęcia dotyczące emocji, [w:] M. Lewis, J. Haviland-Jones (eds.) Psychologia emocji, GWP, Gdańsk.
• SHAUGHNESSY J.J., ZECHMEISTER E.B., ZECHMEISTER J.S., 2002, Metody badawcze w psychologii, GWP, Gdańsk.
• STRAŚ-ROMANOWSKA M., 1992, Los człowieka jako problem psychologiczny, Wyd. UWr, Wrocław.
• STRAŚ-ROMANOWSKA M., 2000, O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością psychologii, [w:] M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej, Wyd. UWr, Wrocław.
• STRAŚ-ROMANOWSKA M. (red.), 1995, Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• WÓJCIK A., DRYLL E., 2008, Formalna analiza języka blogów – prezentacja metody, [w:] B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro (red.), Narracja. Teoria i praktyka, Wyd. UJ, Kraków.
• TRZEBIŃSKI J., 2002, Narracyjne konstruowanie rzeczywistości, [w:] J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata, GWP, Gdańsk.
• ŻURKO M., 1996, O przydatności metody biograficznej w psychologii, [w:] M. Straś-Romanowska (red.), Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140717