Szkoła jako instytucja powtórzenia. Pytając o możliwości zmiany wraz z Michelem Foucault i Gillesem Deleuze

• Authors: Magdalena Archacka

Title variants

EN

School as a Repetition Institution. Asking for Change Possibilities with Michel Foucault and Gilles Deleuze

Abstracts

EN

The aim of the text is to show the conditions and possibilities of introducing a change in the school institution. The writer does it in the context of analyses and comments to the thoughts of the creators of the critical theory – Theodor Adorno and Max Horkheimer and poststructuralism philosophers’ Gilles Deleuz and Michel Foucault. The “repetition” mentioned in the title constitutes the school nature that reproduces its identity and whose actions undergo the formula of uniforming all elements of the educational process. This procedure, referring to the G. Deleuze’s machine concept, is called by the writer as “coding the world”. Reflecting on the phenomenon of taking over the discourse concepts of critical pedagogy and putting them down to the practice and action dimensions, he pays attention to the concept of reflectivity, important in the context of the postulate of humanising the Polish school of reflectivity in order to indicate a shape in which it could come to the existence in so-designed education formula.

PL

Celem tekstu jest ukazanie warunków i możliwości wprowadzenia zmiany w instytucji szkoły. Autorka czyni to w kontekście analiz i komentarzy do myśli twórców teorii krytycznej Theodora Adorno i Maxa Horkheimera oraz filozofów poststrukturalizmu Gilles’a Deleuze i Michela Foucault. Tytułowe „powtórzenie” stanowi o reprodukującej swą tożsamość naturze szkoły, której działania podporządkowane są formule ujednolicania wszystkich elementów procesu edukacyjnego. Procedurę tę, nawiązując do maszynistycznej koncepcji G. Deleuze’a, autorka nazywa „kodowaniem świata”. Podejmując namysł nad zjawiskiem przejmowania pojęć dyskursu pedagogiki krytycznej i sprowadzania ich do wymiarów praktyki i działania, zwraca uwagę na ważne w kontekście postulatu humanizacji polskiej szkoły pojęcie refleksyjności, po to, by wskazać kształt, w jakim może ono zaistnieć w tak konstruowanej formule edukacji.

Keywords

PL

teoria krytyczna; zmiana; powtórzenie; władza; refleksyjność; koncepcja maszynizmu

EN

critical theory; change; repetition; difference; authority; reflectivity; machine concept

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2017
• Volume: 20
• Issue: 1(77)
• Pages: 21-37

Dates

published

2017

Contributors

author

Magdalena Archacka

• Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław

References

• ALTHUSSER L., 2006, Ideologie i aparaty ideologiczne państwa, Studenckie Koło Ideologii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski), Warszawa.
• BANASIAK B., 1997, Nie ma różnicy, Wstęp do: G. Deleuze, Różnica i powtórzenie, przekł. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa.
• CZYŻEWSKI M., MARYNOWICZ-HETKA E., MENDEL M., MĘCZKOWSKA-CHRISTIANSEN A., OSTROWICKA H., SZKUDLAREK T., 2016, Oswajanie Foucaulta w analizach społeczno-pedagogicznych. Zapis dyskusji panelowej, Przegląd Socjologii Jakościowej, tom XII, nr 1.
• DELEUZE G., 2004, Foucault, przekł. M. Gusin, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, Wrocław.
• DELEUZE G., GUATTARI F., 2015,Tysiąc Plateau, przekł. M. Herer, Bęc Zmiana, Warszawa.
• FOUCAULT M., 1982, Podmiot i władza, Lewą Nogą, nr 9.
• FOUCAULT M., 2013, Kim pan jest profesorze Foucault? Debaty, rozmowy, polemiki, przeł. K.M. Jaksander, Wydawnictwo LIBRON, Kraków.
• GOŁĘBNIAK B.D., 1998, Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza – biegłość – refleksyjność, Wydawnictwo EDYTOR s.c., Toruń–Poznań.
• HERER M., 2006, Gilles Deleuze. Struktury, maszyny, kreacje, Wydawnictwo Universitas, Warszawa.
• HORKHEIMER M., 2007, Krytyka instrumentalnego rozumu, przekł. H. Walentowicz, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• HORKHEIMER M., 1987, Społeczna funkcja filozofii, [w:] M. Horkheimer, Społeczna funkcja filozofii. Wybór Pism, przekł. J. Doktór, PIW, Warszawa.
• HORKHEIMER M., ADORNO T., 1994, Dialektyka Oświecenia, przekł. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• JAWORSKA-WITKOWSKA M., KWIECIŃSKI Z., 2011, Nurty pedagogii. Naukowe, dyskretne, odlotowe, Impuls, Kraków.
• KLUS-STAŃSKA D., 2012, Wiedza, która zniewala. Transmisyjne tradycje w szkolnej edukacji, Forum Oświatowe, nr 1.
• KRUSZELNICKI W., 2012, Zwrot refleksyjny w antropologii kulturowej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• KWAŚNICA R., 2014, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP we Wrocławiu, Wrocław.
• KWIECIŃSKI Z., 1995, Socjopatologia edukacji, tu: artykuł Kryzys społeczeństwa wychowującego, Transhumana, Olecko–Białystok.
• MARKO-WORŁOWSKA M., SZLAJFER F., STAWARZ J., 2015, Tajemnice przyrody. Podręcznik do przyrody dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Nowa Era, Warszawa.
• PERKOWSKA-KLEJMAN A., 2014, Cztery poziomy refleksyjności studentów, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 66 (2).
• WOJCIECHOWSKI G., Wczoraj i dziś. Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy czwartej szkoły podstawowej, 2015, Nowa Era, Warszawa.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140851