Tendencje nihilistyczne w pedagogice ogólnej

• Authors: Wojciech Kruszelnicki

Title variants

EN

Nihilist Tendencies in General Pedagogy

Abstracts

PL

Dominującą metanarracją w obrażonej na wielkie metanarracje kulturze „ponowoczesnej” po-zostaje opowieść o zmęczeniu poszukiwaniem prawdy uniwersalnej, o pogodzeniu się z niewspółmiernością perspektyw i wielością światopoglądów oraz o uznaniu interpretacji jako naszego właściwego sposobu doświadczania rzeczywistości. Któż dziś zechciałby spierać się o wartości – tymbardziej w erze panowania tolerancji i politycznej poprawności, gdy gościnność i „pedagogikę azylu” ogłoszono warunkiem wstępnym i niezbędnym integracji społecznej w nader beztrosko zakładanym modelu „pluralizmu kulturowego”? (zob.: Włodarczyk 2009). Zgoda, właśnie fakty nie istnieją,tylko interpretacje (gerade Thatsachen giebt es nicht, nur Interpretationen) – jak pierwszy powie-dział F. Nietzsche (1995, s. 211; 1988, s. 315). Interpretacja jest naszym sposobem bycia – przypisywaniem sensu temu, co jest. Ale czy oznacza to, że wszystkie interpretacje, tj. wszystkie opisyświata i wszystkie prawdy, wszystkie wyznawane wartości, są sobie równe? Czy nie ma żadnychkryteriów ich oceny? Esej stara się udzielić odpowiedzi na te pytania. Jest też próbą rozliczenia sięz nurtem hermeneutycznym w pedagogice, w którym tendencje sceptyczno-relatywistyczne wychodzą na plan pierwszy i kulminują w postawie zabarwionej nihilizmem.

Keywords

PL

pedagogika; hermeneutyka; nihilizm; postmodernizm; historyzm; relatywizm; G. Vattimo; R. Kwaśnica; A. Folkierska; F. Nietzsche

EN

general pedagogy,; hermeneutics; nihilism; postmodernism; historicism; cultural pluralism; skepticism and relativism; F. Nietzsche; G. Vattimo; R. Kwaśnica; A. Folkierska

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2018
• Volume: 21
• Issue: 1(81)
• Pages: 137-150

Dates

published

2018

Contributors

author

Wojciech Kruszelnicki

• Uniwersytet Śląski, Katowice

References

• FEYERABEND P.K., 1996, Przeciw metodzie, przeł. S. Wiertlewski, Siedmioróg, Wrocław.
• FOLKIERSKA A., 1988, (Recenzja): Teoretyczne podstawy pedagogiki. Praca zbiorowa pod redakcją S. Palki, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1987, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 3–4.
• FOLKIERSKA A., 1992, Pytanie o pedagogikę, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• FOLKIERSKA A., 2006, Warunki możliwości krytycznego myślenia uczniów, Ethos nr 3 (75).
• FREIRE P., 1998, Pedagogy of Freedom: Ethics, Democracy and Civic Courage, Rowman & LittlefieldPublishers, Inc., Lanham–Oxford
• .GIROUX H., 2005, Schooling and the Struggle for Public Life, Paradigm Publishers, Boulder–London.
• GROSS F., 1992, Tolerancja i pluralizm, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• HABERMAS J., 1971, Knowledge and Human Interests, transl. J.J, Shapiro, Beacon Press, Boston.
• KOHLBERG L., MAYER R., 2000, Rozwój jako cel wychowania, przeł. P. Kwieciński i A. Nalaskowski,[w:] Z. Kwieciński (red.), Alternatywy myślenia o edukacji, IBE, Warszawa.KRUSZELNICKI M., 2008, Drogi francuskiej heterologii, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
• KRUSZELNICKI W., 2009, Historia myśli pedagogicznej jako historia idei, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 1.KWAŚNICA R., 1987, Dwie racjonalności. Od pedagogiki ogólnej do filozofii sensu, Instytut Kształcenia Nauczycieli im. Władysława Spasowskiego, Wrocław.
• KWAŚNICA R., 1995, Teraźniejszość jako czas metafizyki, [w:] A. Kargulowa (red.), Poradnictwo w okresie transformacji kulturowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• MELOSIK Z., 1995, Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji, Edytor, Toruń–Poznań.NIETZSCHE F., 1988, Sämtliche Werke: Kritische Studienausgabe (Nachgellassene Fragmente, Band XII),Hrsg. von G. Colli und M. Montinari, Deutscher Taschenbuch Verlag, München – Walter de Gruyter,Berlin–New York.
• NIETZSCHE F., 1995, Pisma pozostałe 1876–1889, przeł. B. Baran, Inter Esse, Kraków.
• NIETZSCHE F., 2000, Zmierzch bożyszcz, przeł. G. Sowiński, Wydawnictwo „A”, Kraków.
• NIETZSCHE F., 2003a, Niewczesne rozważania (Pożyteczność i szkodliwość historii dla życia), przeł.L. Staff, Zielona Sowa, Kraków.
• NIETZSCHE F., 2003b, Wola mocy, przeł. S. Frycz, K. Drzewiecki, Zielona Sowa, Kraków.
• NIETZSCHE F., 2005, Poza dobrem i złem, przeł. P. Pieniążek, Zielona Sowa, Kraków.
• PAULSTON R., 1993, Mapping Discourse in Comparative Education, Compare: A Journal of Comparativeand International Education, Vol. 2, No. 23.
• PAULSTON R., 2009, Mapping Comparative Education after Postmodernity, [in:] R. Cowen, A.M. Caza-mias (eds.), International Handbook of Comparative Education, Springer, London–New York.
• PIENIĄŻEK P., 2006, Suwerenność i nowoczesność. Z dziejów poststrukturalistycznej recepcji myśliNietzschego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• SOŚNICKI K., 1964, Istota i cele wychowania, Nasza Księgarnia, Warszawa.
• ŚLIWERSKI B., 1998, Badania meta-porównawcze współczesnych teorii wychowania, [w:] idem, Współ-czesne teorie i nurty wychowania, Impuls, Kraków.
• VATTIMO G., 2004, Nihilism and Emancipation, transl. W. McCuaig, Columbia University Press, New York.VATTIMO G, 2006, Koniec nowoczesności, przeł. A. Zawadzki, Universitas, Kraków.
• VATTIMO G., 2011a, Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii, przeł. K. Kasia, Universitas, Kraków.
• VATTIMO G., 2011b, A Farewell to Truth, transl. W. McCuaig, Columbia University Press, New York.
• VATTIMO G., 2013, Wiek interpretacji, przeł. T. Olszewski, Przestrzenie Teorii, nr 20.
• WITKOWSKI L., 2007, Pedagogika i filozofia. Uwagi w trosce o jakość kształcenia... nauczycieli, [w:] idem,Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia i szkice, IBE, Warszawa.
• WŁODARCZYK R., 2009, Lévinas. W stronę pedagogiki azylu, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego,Warszawa.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140744