Freirego Suchodolskim – Suchodolskiego Freirem: pedagogika materialistyczna i krytyka ideologii

• Authors: Piotr Stańczyk

Title variants

EN

Freire with Suchodolski – Suchodolski with Freire: Materialist Pedagogy and Critique of Ideology

Abstracts

EN

The main purpose of the article is to present a comparative analysis of Bogdan Suchodolski’s materialist theory of education and that of Paulo Freire. The main reason for that kind of analysis is that P. Freire, during his work on Pedagogy of the Oppressed, was inspired by the Spanish translation of B. Suchodolski’s Teoria marxista de la educación (Marxist theory of education – writer’s note). What is even more important, the conception of materialist pedagogy was used by P. Freire during basic literacy campaigns in decolonising Africa, what will be exemplified with the case of the successful action in the Democratic Republic of São Tomé and Príncipe. The main thesis of this text is that the theory of materialist pedagogy combined with emancipatory popular education has a potential to overcome the impasse of critical pedagogy. Materialist emancipatory thing-centered pedagogy allows to revise the view of critique of ideology and the ways of  generating social transformations in the area of education and politics.

PL

Głównym zadaniem tego artykułu jest przedstawienie analizy porównawczej materialistycznej teorii edukacji Bogdana Suchodolskiego oraz emancypacyjnej pedagogii Paula Freire. Powodem dla przeprowadzenia tej analizy jest fakt, że P. Freire inspirował się tekstem B. Suchodolskiego. U podstaw materialistycznej teorii wychowania w okresie pisania Pedagogii uciśnionych. Co jednak ważniejsze, koncepcja pedagogiki materialistycznej została najpełniej wykorzystana przez P. Freire w trakcie akcji alfabetyzacyjnych w Afryce, co zostanie przedstawione na przykładzie udanej akcji w Demokratycznej Republice Wysp Św. Tomasza i Książęcej. Podstawową tezą tego tekstu jest dostrzeżenie w połączeniu materialistycznej teorii edukacji i emancypacyjnej edukacji ludowej potencjału do przezwyciężenia impasu, w którym znalazła się pedagogika krytyczna. Materialistyczna i emancypacyjna pedagogika rzeczy pozwala na rewizję poglądów na krytykę ideologii i generowanie zmiany społecznej w obszarze edukacji i polityki.

Keywords

PL

Bogdan Suchodolski; Paulo Freire; pedagogika materialistyczna; krytyka ideologii; pedagogika krytyczna; pedagogika rzeczy

EN

Bogdan Suchodolski; Paulo Freire; materialist pedagogy; critique of ideology; critical pedagogy; thing-centered pedagogy

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2018
• Volume: 21
• Issue: 2(82)
• Pages: 7-30

Dates

published

2018

Contributors

author

Piotr Stańczyk

• Uniwersytet Gdański

References

• BIESTA G., 2010, A new logic of emancipation: The methodology of Jaques Rancière, Educational Theory, 60(1).
• CALDEIRA A.M., 1999, Mulheres, sexualidade e casamento em São Tomé e Príncipe (séculos XV–XVIII), Lisboa.
• CHUTORAŃSKI M., 2016, Nie(tylko)ludzka pedagogika?, [w:] K. Węc, A. Wierciński (red.), Ryzyko jako warunek rozwoju. Transformatywne aspekty hermeneutyki edukacji, Toruń.
• CHUTORAŃSKI M., 2017, W stronę nie-antropocentrycznej antropologii tego, co edukacyjne, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 4(80).
• CHUTORAŃSKI M., MAKOWSKA A., 2016, Pedagogika rzeczy nie(tylko)konsumowanych, Parezja, nr 1(5).
• CHUTORAŃSKI M., SZWABOWSKI O., 2016, O potrzebie radykalnej solidarności – zaproszenie do dyskusji, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 1(73).
• Documento a apresentar as Iias Jornadas Científico-Pedagógicas a Realizar na Republica Democrática de S.Tomé e Príncipe, 1984, Comissão Nacional de Alfabetização, Luanda. Freirego Suchodolskim – Suchodolskiego Freirem: pedagogika materialistyczna i krytyka ideologii 29
• FREIRE P., 1967, Educação como prática da liberdade, Paz e Terra, Rio de Janeiro 1967, dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/livro_freire_educacao_pratica_liberdade.pdf
• FREIRE P., 1975, Pedagogia do Oprimido, Lisboa.
• FREIRE, P., 1978, Cartas aos Animadores e às Animadoras Culturais, Ministério de Educação Nacional e Desporto, São Tomé.
• FREIRE P., 1979a, W sprawie dialektycznego związku między nauczycielem i uczniem, [w:] A. Mońka-Stanikowa (red.), Oświata i wychowanie w toku przemian, Warszawa.
• FREIRE P., 1979b, Wychowanie nie może być neutralne, [w:] A. Mońka-Stanikowa (red.), Oświata i wychowanie w toku przemian, Warszawa.
• FREIRE P., 1989, A importáncia do ato de ler, Cortez, São Paulo, Pobrano 1.09.2017 z: http://educacaointegral.org.br/ wp-content/uploads/2014/10/importancia_ato_ler.pdf
• FREIRE P., 1997, Pedagogia da Esperança, Paz e Terra, Rio de Janeiro 1997, Pobrano 1.09.2017 z: dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_pedagogia_da_esperanca.pdf
• FREIRE P., 2000, „Bankowa” koncepcja edukacji jako narzędzie opresji, [w:] K. Blusz (red.), Edukacja i wyzwolenie, Kraków.
• FREIRE P., FAUNDEZ A., 1998. Por uma pedagogia da pergunta, Rio de Janeiro, dhnet.org.br/direitos/militantes/paulofreire/paulo_freire_por_uma_pedagogia_da_pergunta.pdf [dostęp: 1.10.2017].
• GADOTTI M., 1994, Reading Paulo Freire: His Life and Work, New York.
• GADOTTI M.,1996, Pedagogy of Praxis. A Dialectical Philosophy of Education, New York.
• GADOTTI M., 2000, Perspectivas atuais da educação, São Paulo em Perspectiva, 14(2).
• GADOTTI M., 2012, Trabalho e educação numa perspectiva emancipatória. II Fórum Mundial de Educação Profissional e Tecnológica: „Democratização, emancipação e sustentabilidade”, Florianópolis, http://www5.seduc.mt.gov.br/educadores/Documents/Políticas Educacionais/Superintendênciade Formação/II Fórum Mundial de Educação Tecnológica 2012/0530_debate_4_moacir_gadotti.pdf
• GERHARDT H.P., 1996, Arqueologia de um Pensamento, [w:] M. Gadotti (org.), Paulo Freire. Uma biobibliografia, Cortez and Instituto Paulo Freire, São Paulo.
• JANKOWSKI D., 2005, Kilka uwag do tekstu Zbigniewa Kwiecińskiego Pedagogika totalna Bogdana Suchodolskiego, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 2(30).
• KWIECIŃSKI Z., 2003, Pedagogia totalna Bogdana Suchodolskiego, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 4(24).
• KWIECIŃSKI Z., 2004, W odpowiedzi Pani Profesor Irenie Wojnar, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, Nr 4(28).
• KWIECIŃSKI Z., 2005, Profesor Bogdan Suchodolski był wielkim humanistą, profetycznym filozofem kultury i wychowania i zaangażowanym Europejczykiem. W odpowiedzi na listy krytyczne, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 2(30).
• MAFRA J.F., 2010, O ser humano integral e o humanismo científico de Suchodolski, [w:] I. Wojnar, J.F. Mafra (red.), Bogdan Suchodolski, Recife.
• MCLAREN P., 2000, Che Guevara, Paulo Freire and the Pedagogy of Revolution, Lanham.
• PAPE D., REBELO DE ANDRADE R., 2013, As Roças de São Tomé e Príncipe, tinta-da-china, Lisboa.
• PIŁASZEWICZ S., RZEWUSKI E., 2005, Wstęp do afrykanistyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• RANCIÈRE J., 1991, The Ignorant Schoolmaster. Five Lessons in Intellectual Emancipation, Stanford.
• ROMÃO J.E., GADOTTI M., 2012, Paulo Freire e Amílcar Cabral. A descolonização das mentes, São Paulo.
• SIEBERT G., 1999, Comrades, Clients and Cousins. Colonialism, Socialism and Democratization in São
• Tomé and Prícnipe, Leiden. Stanowisko Zespołu Edukacji i Kultury Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus” PAN, 2004, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 4(28).
• STAŃCZYK P., 2017, A Luta Continua. Cadernos de Cultura Popular: podręcznik do alfabetyzacji i postalfabetyzacji dorosłych współautorstwa Paula Freire jako przykład emancypacyjnej edukacji ludowej, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 2(78).
• STAREGO K., 2016, Poza dyskurs kompetencji w edukacji krytycznej. „Trzeci termin” oraz Paula Freirego i Jaquesa Rancière'a idea dialogu „zapośredniczonego”, Forum Oświatowe, 28(1).
• SUCHODOLSKI B., 1957, U podstaw materialistycznej teorii wychowania, Warszawa.
• SUCHODOLSKI B., 1990, Wychowanie mimo wszystko, Warszawa.
• SZKUDLAREK T., 2009, Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego modernizmu, Kraków.
• TORRES C.A., 1993, From the Pedagogy of the Opressed to A Luta Continua: The Political Pedagogy of Paulo Freire. In: P. McLaren, P. Leonard (eds.), Paulo Freire: A critical encounter, Routledge, London– New York.
• TORRES C.A., 1996, Uma biografia intelectual, [w:] M. Gadotti (org.), Paulo Freire. Uma biobibliografia, Cortez and Instituto Paulo Freire, São Paulo.
• WITKOWSKI L., 2001, Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego, Kraków.
• WITKOWSKI L., 2013, Przełom dwoistości w pedagogice polskiej: Historia, teoria, krytyka, Kraków.
• WOJNAR I., 1996, Humanizm – mimo wszystko, [w:] I. Wojnar, H. Kwiatkowska, Z. Kwieciński (red.), Profesor Bogdan Suchodolski: Jego filozofia, myśl pedagogiczna i działalność, Warszawa.
• WOJNAR I., 2005, List do Redaktora Naczelnego Kwartalnika z dnia 15 listopada 2004 r., Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 1(29).
• WOJNAR I., 2005, List do Redaktora Naczelnego Kwartalnika z dnia 7 marca 2005 r., Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 1(29).
• WOJNAR I., 2010, Bogdan Suchodolski, [w:] I. Wojnar, J.F. Mafra (red.), Bogdan Suchodolski, Recife.
• WOJNAR I., MAFRA J.F. (red.), 2010, Bogdan Suchodolski, Recife.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140770