Indywidualizacja nauczania w szkole – możliwości i ograniczenia. Teoretyczny kontekst zagadnienia

• Authors: Karolina Reinhard

Title variants

EN

Individualised Teaching at School - Possibilities and Limitations: a Theoretical Context

Abstracts

EN

In this article, I address the complex subject of individualised teaching at school. I explore in how far individualised teaching is achievable at school. To capture this multidimensional issue, I first discuss various understandings of individualisation and its historical embeddedness. Then, I analyse legal provisions regulating individualised teaching and outline researchers’ positions on individualised teaching. At the declarative level, individualisation means respecting the uniqueness of the student, emphasising his/her activity and promoting his/her emancipation. In terms of recommendations for school-based policies, individualisation entails endorsing individual paths amidst high standardisation and institutionalisation. Individualised teaching is also treated instrumentally as a means to other ends. Besides, the limited use of individualised teaching is associated with the attachment to the principles of a uniform, mass school.

PL

W artykule podejmuję złożoną tematykę indywidualizacji nauczania w szkole. Próbuję odpowiedzieć na pytanie, czy w szkole jest ona możliwa do zrealizowania. Pokazuję tę wielowymiarowość, zaczynając od różnego rozumienia indywidualizacji i uwzględniając jej historyczne pochodzenie. Następnie analizuję zapisy dotyczące indywidualizacji nauczania w prawie oświatowym. W dalszej kolejności pokazuję czym jest indywidualizacja nauczania w szkole według badaczy zajmujących się tym zagadnieniem. Indywidualizacja na poziomie deklaratywnym oznacza respektowanie niepowtarzalności ucznia, zaakcentowanie jego aktywności oraz emancypację. Indywidualizację na poziomie zaleceń do realizacji w szkole cechuje zgoda na kreowanie własnej drogi w sytuacji wysokiej standaryzacji i instytucjonalizacji. Indywidualizacja nauczania traktowana jest też instrumentalnie jako droga do osiągnięcia innych celów. Poza tym ograniczone stosowanie indywidualizacji związane jest z przywiązaniem do zasad jednolitej i masowej szkoły.

Keywords

PL

indywidualizacja; indywidualizacja nauczania; pedagogika szkoły; zadania szkoły

EN

individualisation; individualised teaching; school pedagogy; the school’s responsibilities

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2018
• Volume: 21
• Issue: Specjalny
• Pages: 133-143

Dates

published

2018

Contributors

author

Karolina Reinhard

• Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław

• https://orcid.org/0000000345441988

References

• Bauman Z., 2000a, Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, PIW, Warszawa.
• Bauman Z., 2000b, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Sic!, Warszawa.
• Bauman Z., 2008, Zindywidualizowane społeczeństwo, GWP, Gdańsk.
• Beck U., 2004, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Bokszański Z., 2007, Indywidualizm a zmiana społeczna, PWN, Warszawa.
• Freire P., 2000, „Bankowa” koncepcja edukacji jako narzędzie opresji, [w:] K. Blusz (red.), Edukacja i wyzwolenie, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, s. 67–78.
• Gauchet M., 2002, Nowy wiek osobowości. Próba psychologii współczesnej, Res publica Nowa, nr 12.
• Jacyno M., 2007, Kultura indywidualizmu, PWN, Warszawa.
• Karpińska A., 2016, Indywidualizacja jako zasada i wartość w procesie kształcenia, [w:] K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom, s. 428–434.
• Kruszewski K. (red.), 2004, Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, PWN, Warszawa.
• Kuligowska K., 1975, Problemy indywidualizacji nauczania, WSiP, Warszawa.
• Kwaśnica R., 2014, Dyskurs edukacyjny po inwazji rozumu instrumentalnego. O potrzebie refleksyjności, Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław.
• Lewowicki T., 1997, Indywidualizacja w kształceniu, [w:] W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, Fundacja Innowacja, Warszawa, s. 251–256.
• Olcoń-Kubicka M., 2009, Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości, Scholar, Warszawa.
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa. 2017 r. https://www.ore.edu.pl/2017/12/ppko/ (dostęp: 22.11.2018).
• Reykowski J. (1999). Kolektywizm i indywidualizm jako kategorie opisu zmian społecznych, [w:] K. Gawlikowski i in., Indywidualizm a kolektywizm, IFiS PAN, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1534).
• Sajdak A., 2008, Edukacja kreatywna, Wydawnictwo WAM, Kraków.
• Sajdak A., 2003, Indywidualizacja w nauczaniu, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. II G–Ł, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa, s. 298–306.
• Skrzetuska E., 2011, Poziomy i wymiary indywidualizacji w edukacji wczesnoszkolnej [w:] eadem (red.), Problemy edukacji wczesnoszkolnej. Indywidualizacja. Uzdolnienia. Refleksja nauczyciela, Wydawnictwo Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 37–60.
• Sośnicki K., 1959, Dydaktyka ogólna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa.
• Środa M., 2003, Indywidualizm i jego krytycy, Aletheia, Warszawa.
• Tocquevill e A. de, 1976, O demokracji w Ameryce, PIW, Warszawa.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19) http://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=2 (dostęp: 25.11.2018).
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017, poz. 59) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf (dostęp: 25.11.2018).
• Załącznik nr 2 do Rozporządzenia MEN z 14 lutego 2017 r. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej (Dz.U. 2017, poz. 356) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000356/O/D20170356.pdf (dostęp: 22.11.2018).

Identifiers

Biblioteka Nauki

2183538