Równość w edukacji – o teoretycznych legitymizacjach nierówności i praktycznej konieczności polityk równościowych

• Authors: Małgorzata Lewartowska-Zychowicz

Title variants

EN

Equality in Education – about the Theorethic Legitimations of Inequality and the Practical Necessity of Equality Policies

Abstracts

EN

Equality is one of the most important categories in pedagogical reflection. However, it is difficult to determine its semantic scope, because it has many various dimensions: ontological, legal, social, economic and political ones. The attempts to define it in literature have usually led to narrowing its semantic scope to certain dimensions, while at the same time legitimizing a certain area of inequality. As a result, equality has been reduced to the matter of equality in dignity, equality of rights and legal equality. In education, this approach is not satisfactory, because it gives permission for all other types of inequality. In addition, current equality policies are external and arbitrary in the face of entities experiencing inequality. Thus, the egalitarianization of education requires involvement of all entities in recognizing, deconstructing and counteracting inequalities.

PL

Równość jest jedną z najważniejszych kategorii w refleksji pedagogicznej, jednak określenie jej zakresu znaczeniowego jest niezwykle trudne ze względu na to, że ma ona różne dymensje: ontologiczną, prawno-społeczną, gospodarczą i polityczną. Podejmowane w literaturze próby jej określenia prowadziły zwykle do zawężania jej zakresu znaczeniowego do pewnych dymensji z równoczesnym legitymizowaniem jakiegoś obszaru nierówności. W rezultacie, równość została sprowadzona do kwestii równości w godności i równości praw oraz równości wobec prawa. Na gruncie edukacji takie ujęcie nie jest zadowalające, ponieważ daje przyzwolenie na wszystkie innerodzaje nierówności. Ponadto dotychczasowe polityki równościowe mają charakter zewnętrzny i arbitralny wobec doświadczających nierówności podmiotów. Egalitaryzacja edukacji wymaga więc zaangażowania wszystkich podmiotów w rozpoznawanie, dekonstruowanie i przeciwdziałanie nierównościom.

Keywords

PL

edukacja równość; polityka równości

EN

education, equality; equality policy

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 1(85)
• Pages: 1-18

Dates

published

2019

Contributors

author

Małgorzata Lewartowska-Zychowicz

• Uniwersytet Gdański

• https://orcid.org/0000000236956579

References

• ANZENBACHER A., 1978, Menschenwürde zwischen Freiheit und Gleichheit. Christliche Soziallehre – Prinzipien und Konfrontation, St. Pölten–Wien 1978; cyt. za: Mazurek J., 1981, Wolność i równość społeczna, Roczniki Nauk Społecznych, t. IX.
• ARYSTOTELES, Etyka eudemejska, http://biblioteka.kijowski.pl/arystoteles/etyka_eudemejska.pdf (dostęp: 11.09.2018).
• CZEREPANIAK-WALCZAK M., 1994, Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin.
• FRIEDMAN M., FRIEDMAN R., 2006, Wolny wybór, przeł. J. Kwaśniewski, Wydawnictwo „Aspect”, Sosnowiec.
• HAYEK A.F. VON, 2006, Konstytucja wolności, przeł. J. Stawiński, PWN, Warszawa.
• HEYWOOD A., 2007, Ideologie polityczne. Wprowadzenie, przeł. M. Habura, PWN, Warszawa.
• KONSTAŃCZAK S., 2001, Równość jako kategoria filozoficzna, Słupskie Studia Filozoficzne, nr 3.
• KWIECIŃSKI Z., 2007, Sprawiedliwa nierówność czy niesprawiedliwa równość? Implikacje edukacyjne, Nauka, nr 4.
• LEWARTOWSKA-ZYCHOWICZ M., 2010, Homo liberalis jako projekt edukacyjny. Od emancypacji do funkcjonalności, Impuls, Kraków.
• MAZUREK J., 1981, Wolność i równość społeczna, Roczniki Nauk Społecznych, t. IX.
• PARFIT D., 1997, Equality and Priority, Ratio no. 10; cyt. za: T. Żuradzki, Równość: przegląd problemu, https://www.researchgate.net/publication/268979750_Rownosc_przeglad_problemu (dostęp: 7.09.2018).
• MĘCZKOWSKA-CHRISTIANSEN A., MIKIEWICZ P., 2009, Wprowadzenie – idee równości i edukacja, [w:] A. Męczkowska-Christiansen, P. Mikiewicz, Idee – diagnozy – nadzieje: szkoła polska a idee równości, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• MISES L. VON, 1999, Mentalność antykapitalistyczna, przeł. J.M. Małek, Arcana, Kraków. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_
• Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf (dostęp: 15.09.2018).
• RANCIÉRE J., 2008, Nienawiść do demokracji, przeł. M. Kropiwnicki, Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa”, Warszawa.
• ŚLEDZIŃSKA-SIMON A., 2011, Zasada równości i zasada niedyskryminacji w prawie Unii Europejskiej, Studia BAS, nr 2 (26).
• ROUSSEAN J.J., 1948, Umowa społeczna, przeł. A. Peretiatkowicz, Księgarnia Wydawnictw Prawniczych i Naukowych, Łódź.
• WALZER M., 2007, Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości, przeł. M. Szczubiałka, Wydawnictwo UW, Warszawa.
• ZIEMBIŃSKI Z., 1992, O pojmowaniu sprawiedliwości, Instytut Wydawniczy „Dajmonion”, Lublin.
• ŻURADZKI T., Równość: przegląd problemu, https://www.researchgate.net/publication/268979750_Rownosc_przeglad_problemu (dostęp: 7.09.2018).

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140146