Pułapki oporu: o trudnościach badania działań opartych na sprzeciwie

• Authors: Anna Babicka-Wirkus

Title variants

EN

The Pitfalls of Resistance: the Challenges of Researching Actions Based on Opposition

Abstracts

EN

The article addresses the issue of pitfalls which appear during work with the category of resistance and its application in theoretical and empirical analyses. The article presents different perspectives on this notion and discusses its multidimensional character and contextuality. What emerged from the work with that category is its polarization. This phenomenon blurs the category of resistance, at the same time contributing to its excessive limitation. In both cases, there is a risk of recognizing resistance in every situation or ignoring its explicit displays. The aim of the article is to show the struggles of working with a complex theoretical and empirical category that is “resistance” as well as to discuss the pitfalls resulting from the lack of athorough literature analysis and a critical reflection on theoretical and practical studies concerning a given concept and terms connected to it.

PL

W artykule poruszam zagadnienie pułapek pojawiających się w pracy z kategorią oporu i jej zastosowaniem w analizach teoretycznych oraz empirycznych. Prezentuję różne ujęcia tego pojęcia oraz omawiam jego wieloaspektowość i kontekstowość. W ramach pracy z tą kategorią wyłoniła się problematyka jej polaryzacji. Zjawisko to z jednej strony powoduje rozmycie kategorii oporu, z drugiej zaś może przyczynić się do jej nadmiernego zawężenia. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku pojawia się ryzyko dostrzegania oporu w każdej sytuacji lub ignorowania jego wyraźnych przejawów. Celem tekstu jest ukazanie trudności w pracy ze złożoną kategorią teoretyczną i empiryczną, jaką niewątpliwie jest „opór” oraz omówienie pułapek wynikających z braku wnikliwej analizy literatury a także krytycznej refleksji nad studiami teoretycznymi i praktycznymi dotyczącymi danego pojęcia i terminów z nim związanych.

Keywords

PL

opór; pułapki; polaryzacja oporu

EN

resistance; research pitfalls,; polarization of resistance

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 1(85)
• Pages: 19-30

Dates

published

2019

Contributors

author

Anna Babicka-Wirkus

• Akademia Pomorska w Słupsku

• https://orcid.org/0000000212927351

References

• BABICKA-WIRKUS A., 2015, Uczeń (nie) biega i (nie) krzyczy. Rytuały oporu jako przejaw autoekspresji uczniów, Kraków.
• BIELSKA E., 2013, Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych. Główne problemy, pojęcia, rozstrzygnięcia, Katowice.
• CZEREPANIAK-WALCZAK M., 2006, Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańsk.
• GARA J., 2016, Fenomen nieredukowalności teorii i praktyki pedagogicznej – wystąpienie na XXX Letniej Szkole Młodych Pedagogów Pułapki badań nad edukacją, Katowice–Wisła, 12–16 września 2016 r.
• GENOVESE E., 1974, Roll, Jordan, Roll: The World the Slaves Made, New York.
• HOLLANDER J.A., EINWOHNER R.L., 2004, Conceptualizing Resistance, Sociological Forum, Vol. 19, No. 4.
• HYNES M., 2013, Reconceptualizing resistance: sociology and the affective dimension of resistance, The British Journal of Sociology, Vol. 64, Issue 4.
• MCLAREN P., 2015, Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, przekł. A. Dziemianowicz-Bąk, J. Dzierzgowski, M. Starnawski, Wrocław.
• MCLAREN P., 1999, Schooling as a Ritual Performance. Toward Political Economy of Educational Symbols and Gestures, Lanham–Boulder–New York–Oxford.
• MROŻEK S., 1996, Tango, s. 57; za: K. Wieczorek, 2015, Skrzydeł nam trzeba czy ołowiu? Kreatywność człowieka a struktura przestrzeni wolności, [w:] J. Wacha, Ł. Janicki (red.), Opór – Protest – Wykroczenie, Lublin.
• RABY R., 2005, What is Resistance?, Journal of Youth Studies, Vol. 8, No. 2.
• RANCIÈRE J., 2007, Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, przekł. M. Kropiwnicki, J. Sowa, Kraków.
• RUBIN J.W., 1996, Defining resistance: Contested interpretations of everyday acts, [in:] A. Sarat, S.S. Silbey (red.), Studies in Law, Politics, and Society, Vol. 16, Greenwich, CT.
• SCOTT J., 1985, Weapons of the Weak. Everyday Forms of Peasant Resistance, London.
• SHARPE J., ROUTLEDGE P., PHILO C., PADDISON R., 2000, Entanglements of power: geographies of domination/resistance, [in:] C. Philo, P. Routledge, J. Sharpe, R. Paddison (eds.), Entanglements of Power: Geographies of Domination/Resistance, London.
• Słownik języka polskiego, http://sjp.pwn.pl/
• WATSON G., 1971, Resistance to Change, American Behavioral Scientist, Vol. 14.
• WEITZ R., 2001, Women and their hair: Seeking Power through resistance and accommodation, Gender & Society, No. 15.
• WIECZOREK K., 2015, Skrzydeł nam trzeba czy ołowiu? Kreatywność człowieka a struktura przestrzeni wolności, [w:] J. Wacha, Ł. Janicki (red.), Opór – Protest – Wykroczenie, Lublin.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140149