Równość szans edukacyjnych jako pojęcie nie-pedagogiczne

• Authors: Anna Blumsztajn

Title variants

EN

Equality of Opportunities as a Non-Educational Concept

Abstracts

EN

The paper reflects on the concept of equality of educational opportunities from the perspective of pedagogy, which is seldom used to analyze it. The main thesis of the paper assumes that the idea of equality of educational opportunities, so commonly used in educational policymaking, comes from a sociological background and therefore does not have a strictly educational content and meaning – which has consequences for the way it interacts with education. To develop this thesis, I will use a theoretical framework proposed by Piotr Zamojski. It is based on the classification of three phases or types of educational theories – technological-instrumental, critical and performative ones. Such approach allows to combine the ideological context with differences in the theoretical approach to educational research when analyzing the history of the concept of equal opportunities. The analysis shows that the concept is born in the technological-instrumental paradigm, and is still firmly rooted there, despite the shifts in its ideological content (from the egalitarian to the meritocratic). The concept of equal opportunities has helped “colonize” education, making it a major instrument of social policy from the 60’s onwards. But – as thinkers representing the critical perspective exposed – that tool was not, and could not have been a successful one in really changing the social structure. The paper finally gives voice to the third perspective, the performative one, which gives us hope for (re)filling the concept of equality of educational opportunities with educational meaning and sense, mainly through the propositions of Jacques Rancière.

PL

W artykule analizuję pojęcie równości szans edukacyjnych w rzadko przyjmowanej perspektywie pedagogicznej. Punktem wyjścia rozważań jest hipoteza, wedle której pojęcie to, tak powszechnie wykorzystywane w polityce edukacyjnej, w rzeczywistości jest silnie zakorzenione w polu socjologicznym i od chwili powstania pozbawione było pedagogicznej treści. Hipotezę tę staram się rozwinąć, stosując do pojęcia równości szans edukacyjnych ramę teoretyczną – typologię trzech typów kształcenia (techniczno-instrumentalnej, krytycznej i performatywnej) zaproponowanej przez Piotra Zamojskiego. Podejście to pozwala na połączenie kontekstu ideologicznego i różnic w podejściu teoretycznym do edukacji. Przeprowadzona analiza wskazuje, że równość szans edukacyjnych zrodziła się z myślenia technologicznoinstrumentalnego i wciąż jest w tym podejściu mocno zakorzeniona, niezależnie od zmian ideologicznych, które ukształtowały znaczenie tego pojęcia – od egalitarnego do merytokratycznego. Pojęcie równości szans edukacyjnych pomogło skolonizować edukację i przekształcić ją w główne narzędzie polityki społecznej. Jednak – jak szybko zauważyli myśliciele nurtu krytycznego – nigdy nie było i nie będzie ono skutecznym narzędziem w zmienianiu struktury społecznej. Wreszcie, wybrana przeze mnie rama teoretyczna pozwala na „przywrócenie”, a może wręcz nadanie pojęciu równości szans edukacyjnych pedagogicznej treści. Będę go doszukiwać się w myśli Jacques’a Rancière’a – autora paradoksalnie niekojarzonego z myślą pedagogiczną.

Keywords

PL

równość szans edukacyjnych; instrumentalizm; teoria edukacji; P. Bourdieu; J. Ranciere

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 2(86)
• Pages: 1-17

Dates

published

2019

Contributors

author

Anna Blumsztajn

• Uniwersytet Gdański

• https://orcid.org/0000000301902551

References

• ALEXIADOU N., 2002, Social Exclusion and Educational opportunity: the case of English education policies within a European context „European Conference on Educational Research”, University of Lisbon.
• BERNSTEIN B., 1990, Odtwarzanie kultury, PIW, Warszawa.
• BIESTA G., 2010, A New Logic of Emancipation: the Methodology of Jacques Rancière, University of Illinois, Educational Theory, No. 60 (1).
• BLUMSZTAJN A., 2003, Modele wyrównywania szans edukacyjnych – Stany Zjednoczone i Francja, Polityka Społeczna, nr 5–6.
• BOUDON R., 1979, L'inégalité des chances, Librairie Armand Collin, Paris.
• BOURDIEU P., 2006, Medytacje Pascaliańskie, PWN, Warszawa.
• BOURDIEU P., PASSERON J.C., 1964, Les Héritiers les étudiants et la culture, Les éditions de minuit, Paris.
• BOURDIEU P., PASSERON J.C., 2012, Reprodukcja, PWN, Warszawa.
• CHESNÉ J.-F. (ed.), 2016, Inégalités sociales et migratoires: Comment l’école amplifie-t-elle les inégalités?, Cnesco, Paris.
• COLEMAN J. et al., 1966, Equality of Educational Opportunity, National Center for Education Statistics, Washington D.C.
• COLEMAN J., 1967, The concept of equality of educational opportunity, Harvard Educational Review, spring issue.
• COLEMAN J., 1975, What is meant by an „Equal educational opportunity”?, Oxford Review of Education, Vol. 1(1).
• DUBET F., 2008, Faits d’école, Éditions de l’École des Hautes Études en Sciences Sociales, Paris.
• GORDON L.N., 2017, If opportunity is not enough: Coleman and his critics in the era of equality of results, History of Education Quaterly, Vol. 57(4).
• GRAHAM P.A., 1980, Whither Equality of Educational Opportunity?, Daedalus, Vol. 109, No. 3.
• HILL H.C., 2017, The Coleman Report, 50 years on: what do we know about the role of schools in academic inequality?, Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 674(1).
• KANTOR H., LOWE R., 2013, Educationalizing the Welfare State and Privatizing Education: The Evolution of Social Policy Since the New Deal [in:] P.L. Carter (ed.), Closing the Opportunity Gap, Oxford University Press, New York.
• KANTOR H., LOWE R., 2017, What difference did the Coleman Report make?, History of Education Quaterly, Vol. 57(4).
• KWIECIŃSKI Z., 2007, Sprawiedliwa nierówność czy niesprawiedliwa równość? Implikacje edukacyjne, Nauka, nr 4.
• LAZENBY H., 2016, What is equality of opportunity in education?, Theory and Research in Education, nr 14(1).
• MASSCHELEIN J., SIMONS M., 2013, In Defense of the School A Public Issue, E-ducation, Culture and Society Publishers, Leuven.
• MAURIN E., 2007, La nouvelle question scolaire, Editions du Seuil, Paris.
• MEIGHAN R., 1993, Socjologia Edukacji, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• MELLIZO-SOTO M., 2000, Governments, equality and education policy: a tentative study of the French case, Unidad de Politicas Comparadas (CSIC), http://ipp.csic.es/sites/default/files/content/workpaper/2000/dt-0012.pdf (dostęp: 12.11.2017).
• RANCIÈRE J., 2004, Le maitre ignorant, 10/18, Paris.
• RANCIÈRE J., 2010, Le philosophe et ses pauvres, Flammarion, Paris.
• SZKUDLAREK T., 2015, Różnice, równość i edukacja: polityki inkluzji i ignorancja, [w:] A. Komorowska-Zielony, T. Szkudlarek (red.), Różnice, Edukacja, Inkluzja, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• ZAMOJSKI P., 2014, Od demaskacji ku budowaniu. Po-krytyczna perspektywa badań pedagogicznych, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 67(3).
• ZAMOJSKI P., 2015, Philosophy for Education – an attempt at exercise in thought, Kwartalnik Pedagogiczny, nr 1 (233).
• ZAMOJSKI P., 2018, Trzy dydaktyki. Wykład monograficzny, Instytut Pedagogiki UG, Gdańsk.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140106