EN
This article explains the way in which the third rhetoric function, movere, seemingly the least used in the age of reason such as the Enlightenment is, is used for the realisation of an artistic persuasio. In the novel "Ainsi finissent les grandes passions ou les Dernières amours du chevalier de...", its author, Loaisel de Tréogate, creates a character who is endowed with an exceptional sensibility. His typical reaction to the surrounding world is weeping which is an aesthetic requirement of the epoch. On the other hand, it is used to manipulate the sensibility of the receiver. The melancholy of the character, his emotional reactions with the simultaneous reduction to a minimum of the story told makes an illusion that the plot of the novel is only a background and the main purpose is to control the emotions of a recipient who is to be convinced of the autor’s talent and his creative abilities. This is how tears, being an expression of sincerity of emotions, are used as an rhetorical manipulation element.
PL
Artykuł wyjaśnia, w jaki sposób trzecia funkcja retoryczna, movere, pozornie najmniej stosowana w epoce dominacji rozumu, jaką jest Oświecenie, służy do realizacji artystycznej persuasio. W powieści "Ainsi finissent les grandes passions ou les Dernières amours du chevalier de...", jej autor, Loaisel de Tréogate tworzy bohatera obdarzonego wyjątkową wrażliwością. Jego typową reakcją na otaczający świat jest płacz, który jest z jednej strony estetycznym wymogiem epoki, jednak z drugiej strony służy manipulowaniu wrażliwością odbiorcy dzieła. Melancholia bohatera, jego emocjonalne reakcje przy jednoczesnym zredukowaniu do minimum opowiedzianej historii tworzą wrażenie, że fabuła powieści jest tylko tłem, a prawdziwym celem staje się zapanowanie nad emocjami czytelnika, którego należy przekonać o talencie autora i jego zdolnościach twórczych. W ten sposób łzy, będące wyrazem szczerości uczuć, wykorzystane są jako element retorycznej manipulacji.