Życie codzienne wojska Rzeczpospolitej Obojga Narodów podczas kampanii moskiewskich w latach 1579 – 1582

• Authors: Marcin Małecki

Title variants

EN

The daily life of Polish-Lithuanian Commonwealth army during Moscow campaigns in years 1579 – 1582

Abstracts

EN

The article presents the daily life of soldiers during lasting three years war with the Grand Duchy of Moscow. For legal and military matters, during each war campaign, legal acts called military articles were issued. The main military command consisted of crown and Lithuanian hetmans. Each expedition was attended by a large number of army in the range of 40 – 50 thousands soldiers, and their combat value was at a satisfactory level. The morale of the army depended on many factors, among which we can mention: financial issues, weather, road quality, diseases or spiritual matters. High costs of the war resulted that in theneed to finance the expeditions, in addition to tax collection, funds from the loans were also needed. Mercenary soldiers were obtained mainly from German states and Hungary. Duringthe march, the army was divided into two groups in order to, among other things, reduce the problem of food. The main disadvantage of the route of the march was a thick forest, whichhas been deliberately planted on the orders of Ivan IV. Soldiers during all three campaigns were badly provisioned, which was particularly evident during the Pskov campaign.

PL

W artykule przedstawione zostało życie codzienne żołnierzy podczas toczącej się przez trzy lata wojny z Wielkim Księstwem Moskiewskim. Dla uregulowania spraw karnych i wojskowych podczas każdej kampanii wojennej wydawano akty prawne nazywane artykułami wojskowymi. Główne dowództwo wojskowe składało się z hetmanów koronnych i litewskich. W każdej wyprawie brała udział duża ilość wojska mieszcząca się w granicach 40–50 tysięcy żołnierzy, a ich wartość bojowa znajdowała się na zadowalającym poziomie. Morale armii zależały od wielu czynników, wśród których możemy wymienić: kwestie finansowe, stan pogody, jakość dróg, choroby czy też sprawy duchowe. Duże koszty wojenne powodowały, że dla sfinansowania wypraw oprócz poboru podatku potrzebne były również środki pochodzące z pożyczek. Żołnierzy zaciężnych pozyskiwano głównie z krajów niemieckich oraz Węgier. Wojsko podczas przemarszu dzielono na dwie grupy, starano się przez to zmniejszyć między innymi problem wyżywienia. Główną niedogodnością na trasie przemarszu był gęsty las, który został celowo zasadzony na rozkaz Iwana IV. Żołnierze podczas wszystkich trzech kampanii byli źle zaprowiantowani co szczególnie uwidoczniło się podczas kampanii Pskowskiej.

Keywords

PL

Połock; Wielkie Łuki; Psków; wyprawy; żywność; morale armii; życie codzienne; artykuły wojskowe; Polska; Litwa; Rzeczpospolita

EN

Polotsk; Velikiye Luki; Pskov; expeditions; food; military morale; daily life; military law; Poland; Lithuania; Commonwealth

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2017
• Volume: 18
• Pages: 179-205

Dates

published

2017

Contributors

author

Marcin Małecki

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Dyaryusz oblężenia i zdobycia Wieliża, Wielkich Łuk i Zawłocia od dnia 1 Sierpnia do 25 Listopada 1580 r. pisany przez Łukasza Działyńskiego starostę Kowalskiego i Brodnickiego, w: Sprawy wojenne króla Stefana Batorego Dyjaryjusze Relacyje Listy i akta z lat 1567 – 1586, wyd. I. Polkowski, Kraków 1887.
• Dyaryusz zdobycia zamków:Wieliża, Uświaty, Wielkich Łuk, w liście Jana Zborowskiego kasztelana Gnieźnieńskiego do Piotra Zborowskiego Wojewody Krakowskiego, w: Sprawy wojenne króla Stefana Batorego Dyrajusze Relacyje Listy i akta z lat 1576 – 1586, wyd. I. Polkowski, Kraków 1887.
• Diariusz oblężenia Pskowa, wyd. J. Urwanowicz, w: Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska, t. 10, 1996.
• Heidenstein R., Pamiętniki wojny moskiewskiej w 6 księgach, oprac. J. Czubek, Lwów 1894.
• Piotrowski J., Dziennik wyprawy Stefana Batorego pod Psków, wyd. A. Czuczyński, Kraków 1894.
• Besala J., Stefan Batory, Warszawa 1992.
• Cieślak S., Marcin Laterna (1552 – 1598): działacz kontrreformacyjny, Kraków 2003.
• Kotarski H., Wojsko polsko-litewskie podczas wojny inflanckiej 1576 – 1582, cz. I – V, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości, t. XVI – XVIII, Warszawa 1970 – 1972.
• Kupisz D., Połock 1579, Warszawa 2003.
• Kupisz D., Psków 1581 – 1582, Warszawa 2006.
• Łopatecki K., „Disciplina Militaris” w wojskach Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku, Białystok 2012.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2148284