Budowa kościoła ewangelickiego w Rogiedlach na przełomie XIX i XX wieku

• Authors: Marek Jodkowski

Title variants

EN

The building of the Evangelical church in Regerteln/Rogiedle in the late 19th and early 20th century

Abstracts

EN

In the 1890s, Evangelical services in Regerteln/Rogiedle were celebrated at the local school. The appointment of a priest, Rev Carl Richard Hilbrandt, in 1894, was viewed as an opportunity to change this situation. At that time, it was planned that a church in Rogiedle would be built. In 1897, the 900th anniversary of the martyrdom of St. Adalbert, the Apostle of Prussia, was celebrated. Considering this, the construction of the said building would become a lasting remembrance of this anniversary. However, it was not possible to implement the project at that time. The project of a temple with 236 seats was prepared by Klehmet, the district construction inspector. Ebeling, a builder, was commissioned to perform the construction works commenced in the first half of 1900. The church was blessed on 13 December 1900, in the presence of Church authorities and state authorities of the East Prussia province. A large part of the construction expenses was covered by the Gustav-AdolfVerein, which supported Evangelical religious institutions situated in the diaspora areas.

PL

W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku nabożeństwa ewangelickie w Rogiedlach sprawowano w tamtejszej szkole. Szansę na zmianę tej sytuacji upatrywano w ustanowieniu duszpasterza w tej miejscowości, którym został w 1894 r. ks. Carl Richard Hilbrandt. Wówczas powzięto zamiar wybudowania świątyni w Rogiedlach. W 1897 r. obchodzono 900. rocznicę męczeńskiej śmierci św. Wojciecha Apostoła Prus. Z tego względu budowa wspomnianego obiektu sakralnego miała stać się trwałą pamiątką tego jubileuszu, jednakże nie udało się wówczas zrealizować opisywanego przedsięwzięcia. Projekt świątyni na 236 miejsc siedzących opracował powiatowy inspektor budowlany Klehmet. Prace budowlane, które zainicjowano w pierwszym półroczu 1900 r., zlecono budowniczemu Ebelingowi. Poświęcenie kościoła odbyło się już 13 grudnia 1900 r. w obecności władz kościelnych i państwowych prowincji wschodniopruskiej. Znaczną część kosztów budowlanych sfinansował Związek Gustawa Adolfa, wspierający ewangelickie placówki duszpasterskie położone na obszarach diaspory.

Keywords

PL

diaspora; Kościół ewangelicki (unijny); Niemcy w XIX i pierwszej połowie XX wieku; Prusy Wschodnie; Rogiedle; św. Wojciech; Związek Gustawa Adolfa

EN

diaspora; Evangelical United Church; Germany in the 19th and the first half of the 20th century; Rogiedle; St. Adalbert; Gustav-Adolf-Verein

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2017
• Volume: 18
• Pages: 89-100

Dates

published

2017

Contributors

author

Marek Jodkowski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000197939935

References

• Archiwum Państwowe w Olsztynie, sygn. 367/685.
• Evangelisches Zentralarchiv (Berlin), sygn. 7/19524; 200/1/5694.
• Bähr F.O., Die evangelische Gemeinde Regerteln in Ermland, „Gustav-Adolf-Bote für Ostpreußen” 1894, nr 5, s. 35 – 36.
• Benrath K., Geschichte des Gustav-Adolf-Vereins in Ostpreußen, 2. Aufl., Königsberg 1900.
• Denkschrift über den Kirchbau in Regerteln im Ermlande, „Gustav-Adolf-Bote für Ostpreußen” 1901, nr 5, s. 33 – 35.
• Die Einweihung der neuerbauten evangelischen Kirche in Regerteln, „Gustav-Adolf-Bote für Ostpreußen” 1901, nr 1, s. 2 – 3.
• Grundsteinlegung in Regerteln, „Gustav-Adolf-Bote für Ostpreußen” 1900, nr 7, s. 49 – 50.
• Hassenstein J., Die Geschichte der evangelischen Kirchen im Ermlande seit 1772 (mit Bildern), Königsberg 1918.
• Hilbrandt C.R., Helft in Regerteln ein Kirchlein bauen, „Gustav-Adolf-Bote für Ostpreußen”1896, nr 6, s. 41 – 44.
• Hochleitner J., Dzieje kościoła i parafii św. Wojciecha w Elblągu, Elbląg 2009.
• Hubatsch W., Geschichte der evangelischen Kirche Ostpreussens, cz. 1, Göttingen 1968.
• Jasiński G., Kościół ewangelicki na Mazurach w XIX wieku (1817 – 1914), Olsztyn 2003.
• Jodkowski M., Budownictwo sakralne diecezji warmińskiej w latach 1821 – 1945, Olsztyn 2011.
• Jodkowski M., Geneza i erygowanie parafii katolickiej w Ełku na początku XX wieku, „Studia Elbląskie” 2015, t. 16, s. 7 – 22.
• Obłąk J., Kult św. Wojciecha w diecezji warmińskiej, „Studia Warmińskie” 1966, t. 3, s. 7 – 44.
• Schawaller F., Bitte. Brüder, helft in Regerteln ein Kirchlein bauen, „Gustav-Adolf-Bote für Ostpreußen” 1897, nr 7, s. 56.
• Stache Ch., Evangelisch und deutsch. Das Wirken des Gustav-Adolf-Vereins im Ermland und in Masuren 1850 – 1914, „Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands” 2007, t. 52, s. 173 – 189.
• Teichert R., Das Kirchspiel Regerteln (Kreis Heilsberg), Pinneberg 1964.
• Zawadzki W., Historia kościoła i parafii św. Wojciecha w Elblągu do 1945 roku, „Studia Elbląskie” 2001, t. 3, s. 97–105.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2148274