Sacrum i profanum na przykładzie luterańskich kościołów jubileuszowych w Prusach Wschodnich

• Authors: Krzysztof Bielawny

Title variants

EN

The sacred and the profane on the example of Lutheran jubilee churches in East Prussia

Abstracts

EN

The two hundredth anniversary of the coronation of the Duke of Prussia Frederick I in 1701 in Kӧnigsberg was a great opportunity for building a lasting monument of this event. For this occasion, fourteen jubilee churches were built in East Prussia. The financial resources for building the lasting jubilee monument came from the consistory of unity and uniting churches, from voluntary donations and benefactors. The effort was finished in 1912.The locations of new churches varied. After seventy years from the end of the World War II, in 2015, the fates of the churches were very different, 7 churches remained in Poland, only 4 have survived, in Russia 4 churches remained, not even one has survived, and 3 churches remained in Lithuania, only one has survived, and there is no trace left after two of them. The churches are of the sacred nature, yet many of them have been desecrated.

PL

Dwusetna rocznica koronacji króla pruskiego Fryderyka I w 1701 r. w Królewcu była doskonałą okazją wzniesienia trwałego pomnika tego wydarzenia. Na tę okazje podjęto wzniesienie czternastu świątyń jubileuszowych w Prusach Wschodnich. Środki finansowe na wzniesienie trwałego jubileuszowego pomnika pochodziły z Konsystorza Kościoła ewangelicko-unijnego z dobrowolnych ofiar i od dobroczyńców. Akcję ukończono w 1912 r. Miejsca lokowania nowych świątyń były bardzo różne. Po siedemdziesięciu latach od zakończenia II wojny światowej, w 2015 r., na terenie Polski pozostało 7 świątyń, ocalały tylko 4, na terenie Rosji pozostały 4 kościoły, nie ocalał ani jeden, zaś na Litwie pozostały 3, ocalał tylko jeden, po dwóch nie ma śladu. Świątynie z natury mają charakter sakralny, zaś na wielu z nich dokonano swoistej profanacji.

Keywords

PL

świątynie; protestantyzm; Mazury; pomniki; komunizm

EN

temples; Protestantism; Masuria; monuments; communism

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2017
• Volume: 18
• Pages: 139-156

Dates

published

2017

Contributors

author

Krzysztof Bielawny

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej

• https://orcid.org/0000000155996376

References

• Bachtin A., Doliesen G., Vergessene Kultur Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, Auflage 3, Husum 2000.
• Bielawny K., Dzieje ludności luterańskiej i rzymskokatolickiej w Gawrzyjałkach na Mazurach w XX stuleciu, Nurt 2015, R. 49, s. 193–210.
• Bielawny K., Kościół ewangelicko-augsburski na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej w spojrzeniu historyczno-ekumenicznym, Olsztyn 2008.
• Bielawny K., Nidzica i okolice. Katolicy i ewangelicy po 1945 r., Gietrzwałd 2012.
• Deutsches Kirchliches Adressbuch. Ein kirchlicher Führer durch die evangelischen Landeskirchen Deutschlands. Unter Mitarbeit der kirchlichen Behörden. 1. Ausgabe, Jahrgang 1927, Berlin 1927.
• Gemeindelexikon für den Freistaat Preußen, Band I, Berlin 1931. http://www.tilsit-ragnit.de/ragnit/ra_nattiscken2.html(z 16.04.2016 r.)
• Hubatsch W., Geschichte der evangelischen Kirche Ostpreußens, Band I–III, Gottingen1968.
• Jagucki A., Mazurskie dole i niedole, Olsztyn 2004.
• Jasiński G., Słownik duchownych ewangelickich na Mazurach w XIX wieku, Dąbrówno 2015.
• Kruger H., Die Kirchen des Kreises Ortelsburg, Rautenberg 1989.
• Kudrzycki Z., Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach, Rocznik Mazurski 2008, t. XII, s. 20–31.
• Moeller F., Altpreussisches evangelisches Pfarrerbuch von der Reformation bis zur Vertreibung im Jahre 1945, Hamburg 1968.
• Otello J., Śp. Ksiądz Otton Hintz, Zwiastun 1972, nr 6, z 15 III.
• Schnaubert J., Die Jubiläumskirche in Ostpreussen, Berlin 1912.
• Wojtkowski J.M., Świątynie ewangelickie przekazane katolikom na Warmii i Mazurach w latach 1972–1992, Olsztyn 2002.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2148279