Wielkie formy muzyczne dedykowane św. Jackowi Odrowążowi

• Authors: Piotr Towarek

Title variants

EN

The great musical forms dedicated to Saint Jacek Odrowąż

Abstracts

EN

The presented article introduces the modern recipient to great musical forms dedicated to St. Jacek Odrowąż (Hyacinth of Poland). These include first monodic compositions: rhyme officially Adest dies celebris (1540), two Latin sequences Salvator collaudemus (first half of the 16th century) and Funde de caelestibus (from the turn of the 15th and 16th centuries), as well as two melodies of the Mass Alleluia with verses Gaude Hyacinthe and Memor pater, about Hyacinthe (1536). To the group of polyphonic compositions related to St. Jacek Odrowąż includes: a polychoral church concert Ave Florum Flos Hyacinthe by Marcin Mielczewski (d. 1651), an anonymous church concert, as well as a cantata Saint Jacek Patron of the Polish Crown (1780) by JakubGołąbek and priest Wacław Sierakowski (preserved only in the text version). This group also includes two contemporary mass compositions: Mass for St. Jacek Odrowąż (2004) by JacekSykulski and Missa in honorem sancti Hyacinthi (2015) composed by Paweł Bębenek.

PL

Przedłożony artykuł przybliża współczesnemu odbiorcy wielkie formy muzyczne dedykowane św. Jackowi Odrowążowi. Należą do nich najpierw kompozycje monodyczne: oficjum rymowane Adest dies celebris (1540), dwie łacińskie sekwencje Salvatorem collaudemus (I poł. XVI w.) oraz Funde de caelestibus (z przełomu XV i XVI w.), a także dwie melodie Alleluja mszalnego z wersetami Gaude fili Hyacinthe oraz Memor pater, o Hyacinthe (1536). Do grupy kompozycji polifonicznych związanych ze św. Jackiem zaliczamy: polichóralny koncert kościelny Ave Florum Flos Hyacinthe Marcina Mielczewskiego (†1651), anonimowy koncert kościelny Gaude Fili Hiacinthe, a także kantatę Święty Jacek Patron Korony Polskiej (1780) autorstwa Jakuba Gołąbka i ks. Wacława Sierakowskiego (zachowaną tylko w wersji tekstowej). Do kręgu tego należą także dwie współczesne kompozycje mszalne: Msza o św. Jacku Odrowążu (2004) autorstwa Jacka Sykulskiego oraz Missa in honorem sancti Hyacinthi (2015) skomponowana przez Pawła Bębenka.

Keywords

PL

formy muzyczne; msza; kantata; koncert kościelny; św. Jacek Odrowąż; hagiologia

EN

musical forms; mass; cantata; church concert; St. Jacek Odrowąż; St. Hyacinth of Poland; hagiology

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2019
• Volume: 20
• Pages: 177-192

Dates

published

2019

Contributors

author

Piotr Towarek

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej

• https://orcid.org/0000000258095060

References

• Chomiński J., Wilkowska-Chomińska K., Historia muzyki, cz. I, Kraków 1989.
• Danielski W., Adest dies celebris, w: EK, t. 1, Lublin 1995, k. 84.
• Dekański D. A., Początki biskupstwa pomezańskiego a chrystianizacja Żuławy Wielkiej, w: Żuławy i Mierzeja – moje miejsce na ziemi, red. D. A. Dekański, Gdańsk 2001, s. 104. 172 – 173.
• Feicht H., Muzyka w okresie polskiego baroku, w: Z dziejów polskiej kultury muzycznej, t. II, red. Z. M. Szweykowski, S. Łobaczewska, T. Strumiłło, Kraków 1958, s. 157 – 229.
• Gładysz B., O łacińskich oficjach rymowanych z polskich źródeł średniowiecznych, „Pamiętnik Literacki” 30(1933), s. 346 – 351.
• Głowa W., Funde de caelestibus, w: EK, t. 5, Lublin 1989, k. 773.
• Hinz E., Muzyka kościelna w czasie polskiego oświecenia, SPelp 46(2013), s. 71 – 81.
• Hinz H., Zarys historii muzyki kościelnej, Pelplin 2000.
• Hymny kościelne, przekł. T. Karyłowski TJ, wst. S. Windakiewicz, Warszawa ²1978.
• Jasiński T., Odkrywanie Mielczewskiego. Nowe spojrzenie na repertuar rękopisu 10002 Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska (L)” 2 (2004), s. 119 – 162.
• Jubileusz uczy. 900-lecie Kamienia Śląskiego, red. E. Mateja, Opole 2005.
• Kanior M., Jacek święty dominikanin, Kraków 2007.
• Knape J., Zur Bennenung der Offizien im Mittelalter. Das Wort „historia” als liturgischer Begriff, „Archiv für Liturgiewissenschaft” 26 (1984), s. 305 – 321.
• Kłoczowski J., Jacek, w: Nasi święci. Polski słownik hagiograficzny, red. A. Witkowska, Poznań 1995, s. 201 – 215.
• Kowalewicz H., Zasięg terytorialny i chronologia polsko-łacińskiej liryki średniowiecznej, Poznań 1967.
• Pikulik J., Klasyczne formy chorału gregoriańskiego oraz monodii liturgicznej, w: Muzyka sakralna, red. J. Masłowska, Warszawa 1998, s. 17 – 24.
• Pikulik J., Polskie oficja rymowane o św. Wojciechu, w: Stan badań nad muzyką religijną w kulturze polskiej, red. tenże, Warszawa 1973, s. 283 – 296.
• Pikulik J., Sekwencje polskie, „Musica Medii Aevi” t. 5 (1976).
• Przybylski T., Kantata religijna w Krakowie czasów Stanisławowskich, w: Dramat i teatr sakralny, red. I. Sławińska, W. Kaczmarek, W. Stulisz, M. B. Stykowa, Lublin 1988, s. 173 – 188.
• Przybyszewska-Jarmińska B., „Ave florum flos Hyacinthe” Marcina Mielczewskiego. Problemy z rekonstrukcją oryginalnego kształtu kompozycji zachowanej z tekstem niemieckojęzycznej kontrafaktury, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio L – Artes” 1 (2003), s. 109 – 127.
• Przybyszewska-Jarmińska B., Nieznany zbiór religijnych utworów wokalno-instrumentalnych Marcina Mielczewskiego, w: Staropolszczyzna muzyczna. Księga konferencji, red. J. Guzy-Pasiakowa, A. Leszczyńska, M. Perz, Warszawa 1998, s. 193 – 214.
• Rondomańska Z., Święty Jacek – na Warmii mało znany, w: Veritas Christi Liberat. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Biskupa Jacka Jezierskiego, red. K. Parzych-Blakiewicz, ks. P. Rabczyński, ks. J.M. Wojtkowski, Olsztyn 2014, s. 371 – 404.
• Sobeczko H. J., Kult liturgiczny Świętych Odrowążów na Śląsku, w: Jubileusz uczy. 900-lecie Kamienia Śląskiego, red. E. Mateja, Opole 2005, s. 7 – 21.
• Święty Jacek Odrowąż – apostoł północnej Europy, red. A. Nicoń, A. Wuwer, Roma – Katowice 2007.
• Święty Jacek Odrowąż. Studia i źródła, red. M. Zdanek, Kraków 2007.
• Święty Jacek Odrowąż w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś, red. K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2017.
• Towarek P., Charakterystyka kultury muzycznej diecezji elbląskiej, w: Srebrny jubileusz diecezji elbląskiej. Tradycja, struktury, ludzie, red. W. Zawadzki, Elbląg 2018, s. 239 – 263.
• Towarek P., Maria Magdalena w wielkich formach muzycznych, w: Św. Maria Magdalena w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna, red. bp J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, ks. P. Rabczyński, Olsztyn 2015, s. 143 – 156.
• Towarek P., Święta Katarzyna Aleksandryjska w muzycznych opracowaniach mszalnych i oratoryjnych, w: Święta Katarzyna Aleksandryjska w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna, red. bp J. Jezierski, K. Parzych-Blakiewicz, ks. P. Rabczyński, Olsztyn 2016, s. 153 – 165.
• Towarek P., Wielkie formy muzyczne dedykowane Matce Bożej Gietrzwałdzkiej, w: Matka Boża Gietrzwałdzka w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna, red. K. Parzych-Blakiewicz, S. Kuprjaniuk, Olsztyn 2018, s. 243 – 262.
• Wiater E., Wierny pies pański. Biografia św. Jacka Odrowąża, Kraków 2015.
• Wiśniewski J., Posłannictwo misyjne św. Jacka Odrowąża dominikanina, w: Święty Jacek Odrowąż w wierze, pobożności, teologii i sztuce – dawniej i dziś, red. K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2017, s. 29 – 41.
• Wiśniewski P., Oficjum rymowane o św. Zygmuncie w antyfonarzach płockich z przełomu XV/XVI wieku. Studium historyczno-muzykologiczne, Lublin 2006.
• Życie muzyczne w klasztorach dominikańskich w dawnej Rzeczpospolitej, red. A. Patalas, Kraków 2016.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2147968