Geneza i obchody uroczystości Objawienia Pańskiego. Zarys problematyki

• Authors: Marta Kowalczyk

Title variants

EN

Origins and celebration of the Epiphany in Poland. Outline of the problem

Abstracts

EN

The Epiphany in the Roman Catholic Church is celebrated on 6 January, and in the liturgy refers to the Gospel of St. Matthew (Mt 2,1 – 12) where the adoration of the Magi is described and presents a symbolical bow of persons from all nations before the Incarnated God. In the Evangelical Church of the Augsburg Confession the Three Kings’ Day is celebrated on 6 January under the name of Epiphany. The same term – Epiphany – is used in the Orthodox Church but the celebration falls on 6 to 19 January, depending on the Julian calendar. The celebration of the Three Kings’ Day in Poland is accompanied by many traditions and customs which define the piety of people in these lands – blessing the chalk used to write the Magi’s initials on the entrance doors (K+M+B) or the Hole Family’s (J+M+J) and current year; carol singers visiting people; performances and role playing (the so-called dialogues); occasional bread and cake baking; colorful processions along city streets. These customsdemonstrate how the sacred and the profane intersperse on this day. We can say that piety adapted one of the biblical events for its purposes through cheerful celebrations and fun.

PL

Objawienie Pańskie w Kościele rzymsko-katolickim obchodzone jest 6 stycznia i w liturgii nawiązuje do Ewangelii św. Mateusza (Mt 2,1 – 12), gdzie opisano pokłon Trzech Magów, przedstawiający w sposób symboliczny pokłon ludzi z wszystkich narodów przed Bogiem Wcielonym. W Kościele ewangelicko-augsburskim Objawienie Pańskie obchodzone jest 6 stycznia pod nazwą Epifanii. Pod tą samą nazwą – Epifanii – Objawienie Pańskie obchodzone jest w tradycji prawosławnej w dniach między 6 a 19 stycznia, co wynika z porządku kalendarza juliańskiego. Obchodom święta Trzech Króli w Polsce towarzyszy wiele tradycji i zwyczajów, które charakteryzują pobożność ludową tych ziem – święcenia kredy, którą na drzwiach wejściowych w domach wypisywane są inicjały Mędrców (K+M+B) lub Świętej Rodziny (J+M+J) oraz data bieżącego roku; chodzenie po domach kolędników z gwiazdą; krakowskie „wesele” i tzw. dialogi; okolicznościowe wypieki ciasta i chleba; barwne orszaki przechodzące ulicami miast. Zwyczaje te pokazują proces mieszania się tego dnia sacrum i profanum. Można powiedzieć, że pobożność ludowa przez radosne celebracje i zabawy zaadaptowała na swoje potrzeby jedno z wydarzeń biblijnych.

Keywords

PL

Objawienie Pańskie; polskie zwyczaje ludowe; pobożność ludowa

EN

Epiphany; Polish folk customs; popular devoutness

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2019
• Volume: 20
• Pages: 325-337

Dates

published

2019

Contributors

author

Marta Kowalczyk

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej

• https://orcid.org/0000000173732227

References

• Bober A., Antologia patrystyczna, Kraków 1967.
• Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, t. 2: Wiek XVI – XVIII, Warszawa 1960.
• Górny G., Trzej Królowie. Dziesięć tajemnic. Sekrety Bożego Narodzenia, Warszawa 2016.
• Kitowicz J., Opis obyczajów za panowania Augusta III, oprac. J. Pollak, Wrocław 1951.
• Klinger W., Obrzędowość ludowa Bożego Narodzenia. Jej początek i znaczenie pierwotne, Poznań 1926.
• Kobielus S., Trzej Królowie, w: EK, t. 19, Lublin 2013, kol. 1113 – 1115.
• Kuchowicz Z., Obyczaje Staropolskie XVII – XVIII wieku, Łódź 1975.
• Naumowicz J., Narodziny Bożego Narodzenia, Kraków 2016.
• Ogrodowska B., Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce, Warszawa 2001.
• Ratzinger J., Duch liturgii, tłum. E. Pieciul, Poznań 2002.
• Rutkowski A., Objawienie Pańskie, w: EK, t. 14, Lublin 2010, kol. 181 – 183.
• Szlaga J., Epifania, w: EK, t. 4, Lublin 1985, kol. 1020 – 1021.
• Usiądek J., Rok liturgiczny w rodzinie. Tradycja i obrzędy, Olsztyn 1998.
• Ustawa z dnia 16 listopada 1960 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy. Dz.U. 1960 nr 51 poz. 297.
• Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2010 nr 224 poz. 1459.
• Włodarczyk J., Tajemnica gwiazdy betlejemskiej, Warszawa 2005.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2148028