Wizerunki świętego Antoniego z Padwy w kościołach Diecezji Grodzieńskiej. Zarys problematyki

• Authors: Andrej Skomoroszko

Title variants

EN

Images of Saint Antony of Padua in the Churches of the Grodno diocese. Outline of the problems

Abstracts

EN

The submitted article outlines the places associated with the cult of St. Anthony of Padua in the diocese of Grodno. These are churches dedicated to this saint (Mała Brzostowica, Kamionka), as well as his images in church altars (Odelsk, Lida, Grodno: the Church ofOur Lady of the Angels and the Church of the Discovery of the Holy Cross). Most of them introduce the cult of St. Antoni Padewski is associated with the arrival of the Conventual Franciscans or Bernardines to these places. Devotion to St. Antoni of Padua survived here despite the drama of Wars, fires or the actions of the communist authorities.

PL

Przedłożony artykuł przybliża w zarysie miejsca związane z kultem św. Antoniego z Padwy na terenie diecezji grodzieńskiej. Chodzi tu o kościoły dedykowane temu Świętemu (Mała Brzostowica, Kamionka), a także o jego wizerunki w kościelnych ołtarzach (Odelsk, Lida, Grodno: kościół Matki Bożej Anielskiej oraz kościół Znalezienia Krzyża Świętego). W większości z nich wprowadzenie kultu św. Antoniego Padewskiego wiąże się z przybyciem do tych miejsc franciszkanów konwentualnych, czy też bernardynów. Nabożeństwo do św. Antoniego przetrwał tu mimo dramatu wojen, pożarów, czy działań władzy komunistycznej.

Keywords

PL

diecezja grodzieńska; Grodno; św. Antoni z Padwy; sztuka kościelna

EN

Grodno diocese; Grodno; St. Anthony of Padua; church art

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2020
• Volume: 21
• Pages: 387-404

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrej Skomoroszko

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000349669939

References

• Baliński M., Starożytna Polska, t. III, Warszawa 1846.
• Balzarini M. G., Antoni z Padwy, Święty, w: Nowy leksykon sztuki chrześcijańskiej, red. wyd. pol. M. Pieniążek-Samek, tłum. O. Bobrowska-Braccini i in., Kielce 2013, s. 66 – 67.
• Boniecki A., Herbarz Polski, t. IV, Warszawa 1901.
• Brensztejn M., Zarys dziejów ludwisarstwa w byłym Wielkim Księstwie Litewskim, Wilno 1924.
• Chadam A., Święty Antoni z Padwy. W 800. rocznicę urodzin Wielkiego Cudotwórcy z Padwy 1195 – 1995, Kalwaria Zebrzydowska 1995.
• Церашчатава В., Ліда. Крыжаузвіжанскі касцел, w: Беларуская Энцыклапедыя, Архітэктура Беларусі, pед. А. Воінаў, Мінск 1993, c. 264.
• Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
• Hetmański E., Sanktuarium w Pilicy, „Posłaniec św. Antoniego z Padwy” 3(1998) nr 1, s. 29.
• Jagla J., Sacrum wobec natury. Św. Antoni „na drzewie” jako przykład ikonografii pustelniczej, w: Święty Antoni z Padwy w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2013, s. 57 – 68.
• Jodkowski J., Grodno, Wilno 1923.
• Jodkowski J., Kościół Bernardynów w Grodnie, Wilno 1930.
• Jodkowski M., Placówki duszpasterskie i kościoły diecezji warmińskiej dedykowane św. Antoniemu Padewskiemu w pierwszej połowie XX wieku, w: Święty Antoni z Padwy w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2013, s. 79 – 90.
• Kałamańska-Saeed M., Ostra Brama w Wilnie. Warszawa 1990.
• Kantak K., Pierwsza prowincja bernardynów litewskich 1530 – 1571. Litwa i Ruś, Wilno 1912.
• Kasabuła T., Słupski Mikołaj, EK, t. 18, Lublin 2013, kol. 424.
• Klasztory Bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H. E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985.
• Kołyszko Cz., Zarys rozwoju chrześcijaństwa w Lidzie, „Ziemia Lidzka” 1, Lida 2001.
• Krahel T., Działalność organizacyjno-duszpasterska arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego, „Wiadomości Kościelne” 5(1977) z. 1, s. 63 – 71.
• Кулагін А. М., Каталіцкія, Храмы Беларусі, Менск 2008.
• Kuźmak K., Sokołowski E., Antoni z Padwy, EK, t. 18, Lublin 1995, kol. 660 – 663.
• Kurczewski J., Biskupstwo Wileńskie, Lida 1996.
• Loza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.
• Макарчык A. Ю. OFMConv., Адэлск 1490–2010, Менск 2010.
• Makarczyk J., Dzieje franciszkanów w Grodnie do 1975 r., „Roczniki Historii Kościoła” 60(2013) nr 5, s. 49– 89.
• Maliszewski E., Przewodnik po guberni Grodzieńskiej, Warszawa 1919.
• Matczak B., Liturgiczny kult świętego Antoniego Padewskiego, w: Święty Antoni z Padwy w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. K. Parzych-Blakiewicz, Olsztyn 2013, s. 123 – 134.
• Melzer H., Wimmer O., Lexikon der Namen und Heiligen, Innsbruck–München–Wien 1982.
• Michałkiewicz Filip, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze. Rzeźbiarze. Graficy, red. J. Maurin-Białostocka, J. Derwojeda, t. V, Warszawa 1993, s. 506 – 507.
• Орловский Е., Гродненская старина, cz. 1: Гор. Гродно, Гродно 1910.
• Piramidowicz D., Etapy budowy pobernardyńskiego kościoła w Grodnie, w: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI – XVIII w., red. J. Lileyko, Lublin 2000, s. 393 – 426.
• Skarga P., Żywoty Świętych starego i nowego zakonu, t. 1, Petersburg 1862 (reprint: Warszawa 1996).
• Слюнкова И., Монастыри восточной и западной традиции. Наследие архитектуры Беларуси, Минск 1996.
• Сояпин В., Гродненские Костелы: Послеваенная история, документы и фатографии, Гродно 2012.
• Sulimierski F. Miasto Lida, Lida 2005.
• Szot A., Abp Romuald Jałbrzykowski Metropolita Wileński, Lublin 2002.
• Szymański S., Rozwój urbanistyki architektonicznej Grodna XV – XVIII w., „Rocznik Białostocki” 9(1970), s. 251 – 252.
• Świsłowski J., Historia parafii św. Antoniego i Trzech Króli w Kamionce, praca dyplomowa, Kamionka 2003.
• Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 5, Warszawa 1910.
• Walczyna F., Grodno, w: Miasta wielu religii. Topografia sakralna ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, red. M.Jakubowski, M. Sas, F. Walczyna, Warszawa 2016, s. 209 – 231.
• Zieliński Ch., Sztuka sakralna, Poznań 1959.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2147408