Dzwony kościoła pw. św. Mikołaja w Elblągu

• Authors: Bartosz Skop

Title variants

EN

The Bells of the st. Nicholas church in Elbląg

Abstracts

EN

Bells perform a very important function in the liturgical life of the Church and the urban community. They are used during great church ceremonies and funerals. In the past, they were supposed to mystically ward off misery, e.g. storms, and help measure time. Parish church of st. Nicholas, the current cathedral of the Elbląg diocese, as the largest and richest Elbląg’s temple has a rich history of bells. The first instruments of this kind existed there inthe middle of XIV century. All were destroyed by fire on April 26th, 1777. A small spirelet from the end of the 18th century did not responsive to the needs and rank of the church. When the new 97-meter tower was built in 1907, the famous company Schilling from Apolda hung 6 bells, which were confiscated in 1917. New ones, with a total weight of 10 tons, appeared in 1928. These bells were also taken by war. The current 3 steel bells come from the dismantled church of St. Anne.

PL

Dzwony pełnią bardzo ważną funkcję w życiu liturgicznym Kościoła i społeczności miejskiej. Używane są podczas wielkich uroczystości kościelnych oraz podczas pogrzebów. Dawniej miały za zadanie w mistyczny sposób odganiać nieszczęścia, np. burze, bądź po prostu pomagać w odmierzaniu czasu. Kościół farny św. Mikołaja, obecna katedra diecezji elbląskiej, jako największa i najbogatsza elbląska świątynia posiada bogatą historię dzwonów. Pierwsze instrumenty tego rodzaju istniały tam już w połowie XIV wieku. Po kolejnych rozbudowach kościół dysponował co najmniej siedmioma dużymi dzwonami. W wyniku pożaru z 26 kwietnia 1777 roku wszystkie uległy zniszczeniu. Niewielka sygnaturka z końca XVIII wieku nie odpowiadała potrzebom i randze kościoła. Dopiero po zbudowaniu nowej 97-metrowej wieży w 1907 roku słynna firma Schilling z Apoldy zawiesiła 6 dzwonów, które w 1917 roku zostały skonfiskowane. Nowe, o łącznej wadze 10 ton, pojawiły się w 1928 roku. Te również zabrała wojna. Obecne 3 dzwony stalowe pochodzą z rozebranego kościoła św. Anny

Keywords

PL

dzwon; Elbląg (Elbing); katedra św. Mikołaja; ludwisarz; Christian Jonas; Christoph Herbst; Friedrich Schulz; Schilling; Humpert; BVG; kościół św. Anny

EN

the Bell; Elbląg (Elbing); st. Nicholas-cathedral; bellfounder; Christian Jonas; Christoph Herbst; Friedrich Schulz; Schilling; Humpert; BVG; st. Anne church

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2020
• Volume: 21
• Pages: 155-177

Dates

published

2020

Contributors

author

Bartosz Skop

• Muzeum Zamkowe w Malborku

• https://orcid.org/0000000187077892

References

• Rękopisy elbląskie, 492 J. H. Dewitz, Epitaphia und Inscriptiones aller Kirchen der Städte Elbing und deren Territorii. 1393 – 1746, 492/317.
• Kolekcja elbląskich planów i map, 1151 Elbląg – kościół św. Mikołaja 1737, 1151/204.
• Akta kościołów katolickich województwa gdańskiego – zbiór szczątków zespołów, 1254 Rechnung der Pfarrkirch s. Nicolai. 1656 – 1668, 1254/37 Rechnung der St. Nicolai-Pfarr-Kirche 1757, 1254/38.
• Archiwum Archidiecezji Warmińskiej (AAWO) Akta parafii św. Mikołaja w Elblągu, Elbląg Bauten 1753 – 1796, Elbląg 2.
• Carstenn E., Geschichte der Hansestadt Elbing, Elbing 1937.
• Tenże, Wie alt ist das „Gebeier”?, „Elbinger Jahrbuch”, H. 4, 1925, s. 135 – 138.
• Eichhorn A., Bischof Simon Rudnicki’s Kampf um die St. Nicolai-Pfarrkirche in Elbing, „Zeitschrift für die Geschichte und Alterthumskunde Ermlands”, Bd. 2, 1863, s. 471–552.
• Frydrychowicz R., Dzwony kościelne w diecezji chełmińskiej, Toruń 1926.
• Fuchs M. G., Beschreibung der Stadt Elbing und ihres Gebietes in topographischer, geschichtlicher und statistischer Hinsicht, Bd. 2, Elbing 1821.
• Tenże, Beschreibung der Stadt Elbing und ihres Gebietes in topographischer, geschichtlicher und statisticher Hinsicht, Bd. 3 Abl. 1, Elbing 1826.
• Furtak T., Ceny w Gdańsku w latach 1701 – 1815, Lwów 1935.
• Halekotte T., Best G., Die Glockengießerei Heinrich Humpert – Inhaber Junker & Edelbrock – Albert Junker in Brilon, w: Glocken aus Brilon, red. n., Brilon(?) 2020 (Vergangene Zeiten. Geschichte aus Brilon, Bd. 7).
• Jablonski M., Die St. Nikolaikirche zu Elbing, Elbing 1930.
• Jodkowski M., Budownictwo sakralne diecezji warmińskiej w latach 1821 – 1945, Olsztyn 2011.
• Józefczyk M., Elbląskie duchowieństwo katolickie na tle dziejów miasta, Elbląg 2005.
• Tenże, Elbląg i okolice 1937 – 1956. Chrześcijaństwo w tyglu dwu totalitaryzmów, Elbląg 1998.
• Tenże, Średniowiecze Elbląga, Elbląg 1996.
• Kizik E., Die Funktion der Glockeninschriften. Ein Versuch ihrer Einteilung unter methodologischen Aspekt, „Jahrbuch für Glockenkunde”, Bd. 13 – 14, 2001/2002, s. 1 – 12.
• Kowalski K. M., Gotyckie dzwony Elbląga, w: 750 lat praw miejskich Elbląga. Księga pamiątkowa, red. A. Groth, Gdańsk 1996, s. 79 – 88.
• Tenże, Gotyckie dzwony Elbląga, w: Tubae Dei. Studia kampanologiczne, red. K. M. Kowalski, Gdańsk 2006, s. 91 – 104.
• Tenże, Inskrypcje na dzwonach gotyckich w Prusach, Gdańsk 2006.
• Link W., Beiträge zur Geschichte der Elbinger Uhren, „Elbinger Jahrbuch”, Bd. 5/6, 1927, s. 82 – 95.
• Michaelis C., Wiederaufbau des Turmes der Nikolaikirche in Elbing, „Zentralblatt der Bauverwaltung, Jhr. 31 nr 63, 1911, s. 394 – 396.
• Nowak W., Obraz liturgii kościoła św. Mikołaja w Elblągu w świetle wizytacji parafii z 1683 roku, „Studia Warmińskie”, t. XXXV, 1998, s. 469 – 488.
• Popinigis D., Carillony i muzyka carillonowa dawnego Gdańska, Gdańsk 2014.
• Schmid B., Die Denkmalpflege in der Provinz Westpreußen im Jahre 1917. (Glockenkunde, Stilgeschichte der Orgelgehäuse), Danzig 1918.
• Stobbe H., Versuch einer Baugeschichte der St. Nikolai-Kirche in Elbing im Mittelalters, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins“, H. 74, 1938, s. 183 – 222.
• Toeppen M., Elbinger Antiquitäten. Ein Beitrag zur Geschichte des städtischen Lebens im Mittelalter, H. 2, Danzig 1872.
• Tureczek M., Leihglocken. Dzwony z obszaru Polski w granicach po 1945 roku przechowywane na terenie Niemiec, Warszawa 2011.
• Walter K., Glockenkunde, Regensburg–Rom 1913. Wolsborn E., Glockenweihe in Elbing, „Evangelisches Gemeindeblatt“, Jhr. 22 nr. 36, 1867, s. 161 – 162.
• b.a., Hofglockengiesserei Franz Schilling Söhne Apolda / Gegründet 1826, Kassel [brak daty – prawdopodobnie 1931].
• b.a., Hofglockengießerei Franz Schilling Söhne Apolda (Thüringen) / vormals Carl Friedrich Ulrich / gegründet 1826, Leipzig [brak daty – prawdopodobnie 1916].

Identifiers

Biblioteka Nauki

2147339