Dwie panie Sieniawskie i ich klientka Drużbacka z Wilanowem w tle

• Authors: Krystyna Stasiewicz

Title variants

EN

Two ladies Sieniawskie and their client Drużbacka with Wilanów in the background

Abstracts

EN

The authoress presents three women associated with Wilanów. Elżbieta Sieniawska (1668/69 – 1729), wife of Adam the grand hetman of the Crown and Kraków castellan, was one of the most influential women of the time of August II. The scale of her activity was large. She was involved in political, economic, cultural and artistic life. She bought Wilanów in 1720 because it provided prestige to the Sieniawski family as the owners of the formerresidence of King Sobieski. The only daughter of magnates, Maria Zofia Denhoff, was the heir to a great fortune, for which she was well prepared to manage. In 1730, she leased Wilanów to King August II. After his death in 1733, Wilanów returned again to Maria Zofia and her second husband August Czartoryski. Elżbieta Drużbacka, a trusted client of the Sieniawski family, poet, confidante of Maria Zofia, may have been to the palace in Wilanów. Siemiginowski’s plafonds "Four Seasons" found there could draw inspiration for the poem "Opisanie czterech części roku" (Describing the four parts of the year).

PL

Autorka prezentuje trzy kobiety związane z Wilanowem. Elżbieta Sieniawska, żona hetmana wielkiego koronnego i kasztelana krakowskiego Adama, była jedną z najbardziej wpływowych kobiet czasów Augusta II. Skala jej aktywności była duża. Angażowała się w życie polityczne, ekonomiczne, kulturalne i artystyczne. Kupiła w 1720 r Wilanów, ponieważ zapewniał prestiż Sieniawskim, jako właścicielom dawnej rezydencji króla Sobieskiego. Jedyna córka magnatów, Maria Zofia Denhoff, była spadkobierczynią wielkiej fortuny, do której zarządzania była dobrze przez matkę przygotowana. W 1730 r. oddała Wilanów w dzierżawę królowi Augustowi II. Po jego śmierci w 1733 r. Wilanów powrócił znów do Marii Zofii i jej drugiego męża Augusta Czartoryskiego. Elżbieta Drużbacka, zaufana klientka Sieniawskich, poetka, powiernica Marii Zofii może bywała w pałacu w Wilanowie. Ze znajdujących się tam plafonów "Czterech Pór Roku" Siemiginowskiego mogła czerpać inspirację do poematu "Opisanie czterech części roku".

Keywords

PL

Elżbieta Sieniawska; Maria Zofia Sieniawska (Denhoff-Czartoryska); Elżbieta Drużbacka; August II – król Polski; Wilanów

EN

Elżbieta Sieniawska; Maria Zofia Sieniawska (Denhoff-Czartoryska); Elżbieta Drużbacka; August II – King of Poland; Wilanów Palace

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2020
• Volume: 21
• Pages: 47-61

Dates

published

2020

Contributors

author

Krystyna Stasiewicz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Drużbacka E., Zbiór rytmów duchownych, panegirycznych, moralnych i światowych, Warszawa 1752.
• Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej kasztelanowej krakowskiej, t. I: Z serca kochająca żona i uniżona sługa. Listy Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej do męża Adam Mikołaja Sieniawskiego z lat 1688 – 1726, oprac. i wyd. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa – Bellerive-sur-Allier 2016.
• Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej kasztelanowej krakowskiej, t. II: Jaśnie Oświecona Mościa Księżno Dobrodziejko. Informatorzy i urzędnicy, oprac. i wyd. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa – Bellerive-sur-Allier 2016.
• Rafałowiczówna J., Az Warszawy nowiny te… Listy do Elżbiety Sieniawskiej zlat 1710 – 1720, wstęp i oprac. B. Popiołek, Kraków 2000.
• Bohdziewicz P., Korespondencja artystyczna Elżbiety Sieniawskiej w zbiorach Biblioteki Czartoryskich z lat 1700 – 1729, Lublin 1964.
• Fijałkowski W., Wnętrza pałacu w Wilanowie, Warszawa 1977.
• Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676 – 1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000.
• Karpowicz M., Książę Stanisław Herakliusz Lubomirski i artyści, Warszawa 2012.
• Karpowicz M., Sekretne treści warszawskich zabytków, Warszawa 1977.
• Karpowicz M., Sztuka oświeconego sarmatyzmu, Warszawa 1986.
• Kunicki-Goldfinger M., Listy Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, w: Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórcy i dzieła, red. A. Karpiński, E. Lasocińska, Warszawa 2004.
• Link-Lenczowski A. K., Sieniawski Adam Mikołaj, w: PSB, t. XXXVII, Warszawa 1996, s. 105 – 115.
• Link-Lenczowski A. K., Popiołek B., Sieniawska z Lubomirskich Elżbieta Helena, w: PSB, t. XXXVII, Warszawa 1996, s. 90 – 96.
• Maciejewska I., Miłość i erotyzm w piśmiennictwie czasów saskich, Olsztyn 2013.
• Manyś B., Anna Katarzyna z Sanguszków i Michał Kazimierz „Rybeńko”. Relacje matki z synem na podstawie diariusza wojewody wileńskiego, w: Kulturowe wzorce a społeczna praktyka. Studia z dziejów kobiet, red. A. Jakuboszczak, P. Matusik, Poznań 2012, s. 127 – 139.
• Muszyńska A., Starania Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” o rękę Marii Zofii z Sieniawskich, w: Codzienność i niecodzienność oświeconych, cz. 2: W rezydencji, podróży i na scenie politycznej, red. B. Mazurkowa, z udziałem M. Marcinkowskiej, S. Dąbrowskiego, Katowice 2013, s. 89 – 100.
• Nestorow R., Pro domo et nomine suo. Fundacje i inicjatywy artystyczne Adama Mikołaja i Elżbiety Sieniawskich, Warszawa 2016.
• Nowak J., Dobra wilanowskie za Elżbiety Sieniawskiej 1720 – 1729 w świetle archiwaliów Biblioteki Czartoryskich, „Studia Wilanowskie” 2003 (14), s. 53 – 89.
• Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
• Popiołek B., Królowa bez korony. Studium z życia i działalności Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej ok. 1669 – 1729, Kraków 1996.
• Popiołek B., Na marginesie ważnych spraw. Listy kobiece epoki saskiej, w: Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 1, red. W. Jamrożek, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 1998, s. 89 – 102.
• Popiołek B., Zainteresowania bibliofilskie Elżbiety Sieniawskiej, „Rocznik Naukowo- Dydaktyczny WSP w Krakowie”. Prace Historyczne XVII, z. 167, Kraków 1995, s. 45 – 53.
• Prejs M., Późnobarokowe wariacje na temat arkadii ziemiańskiej: Jerzy Eleuter Siemiginowski – Elżbieta Drużbacka, w: Staropolskie Arkadie, red. J. Dąbkowska-Kujko, J. Krauze-Karpińska, Warszawa 2010, s. 345 – 355.
• Roniker J., Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze, Kraków 1992. Rudzki E., Pani dumna niesłychanie i rządziocha wielka” (Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska. Pani Krakowska), w: tegoż, Dramy polskie XVIII wieku, Warszawa 1997, s. 8 – 41.
• Słaby A., Rządzicha oleszycka. Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich, Kraków 2014.
• Słaby A., Zofia Maria z Sieniawskich Czartoryska – życie w cieniu matki i męża?, w: Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red.. A Roćko, M. Górska, Warszawa 2017, s. 59 – 75.
• Stanisław Herakliusz Lubomirski – pisarz, polityk, mecenas, red. W. Roszkowska, Wrocław 1982.
• Stanisław Herakliusz Lubomirski – twórca i dzieła, red. A Karpiński, E. Lasocińska, Warszawa 2004.
• Stasiewicz K., Elżbieta Drużbacka – najwybitniejsza poetka czasów saskich., Olsztyn 1992.
• Stasiewicz K., Literacka znajomość Elżbiety Drużbackiej z Janem Kochanowskim, w: Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim, red. E. Lasocińska, W. Pawlak, Warszawa 2015, s. 436 – 444.
• Stasiewicz K., Manewry matrymonialne w rezydencjach Sieniawskich na Ukrainie, „Pamiętnik Kijowski”, t. 8: Polskie dwory i rezydencje na Ukrainie, red. H. Stroński, A. Korytko, Kijów – Olsztyn 2006, s. 115 – 120.
• Stasiewicz K., Relacje rodzinne Elżbiety z Kowalskich Drużbackiej, w: Kobieta i mężczyzna: jedna przestrzeń – dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2015, s. 317 – 324.
• Stasiewicz K., Zabłysnąć wśród słynnych – to dopiero sztuka. Przypadek Elżbiety Drużbackiej, w: Słynne kobiety w Rzeczypospolitej XVIII wieku, red. A. Roćko, M. Górska, Warszawa 2017, s. 117 – 130.
• Stasiewicz K., Zmysłowa i elokwentna prowincjuszka na staropolskim Parnasie. Rzecz o Elżbiecie Drużbackiej i nie tylko…, Olsztyn 2001.
• Szuster K., Biblioteka Łukasza Opalińskiego marszałka nadwornego koronnego (1612 – 1662), Wrocław 1971.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2147335