Kim jest człowiek? U podstaw antropologii biblijnej

• Authors: Waldemar Chrostowski

Title variants

EN

Who is man? The foundations of biblical anthropology

Abstracts

EN

The two stories of the creation of the world and man that open the book of Genesis (1:1 – 2:4a and 2:4b–25) form the basis of biblical anthropology and thus also of Christian anthropology. Contrary to gender ideology and a strong anthropological crisis, they emphasise that corporality and gender diversity are integral elements of God’s created world order. They show sexuality as a gift connected to, but transcending, the corporeal condition of man and reproducing something of God, who is absolutely incorporeal. Man has been assigned an absolutely unique role in that he is to be a kind of icon of God in the world. The careful choice of Hebrew vocabulary and specific grammar, with clear references to the physical characteristics proper to the male and female sex, emphasise the equality of man and woman. Since the whole man is an image and representation of the incorporeal God, this also applies to his bodily side. The image of God in man is therefore also the rich and mysterious dynamism of sexuality, the fruit of which is love.

PL

Dwa opowiadania o stworzeniu świata i człowieka, które otwierają Księgę Rodzaju (1,1–2,4a oraz 2,4b–25), stanowią podstawę antropologii biblijnej, a tym samym także antropologii chrześcijańskiej. Wbrew ideologii gender i silnemu kryzysowi antropologicznemu podkreślają, że cielesność i zróżnicowanie płci stanowią integralne elementy porządku świata stworzonego przez Boga. Ukazują płciowość jako dar związany z cielesną kondycją człowieka, ale wykraczający poza nią i odwzorowujący coś z Boga, który jest absolutnie bezcielesny. Człowiekowi została wyznaczona absolutnie unikatowa rola polegająca na tym, że ma być w świecie swoistą ikoną Boga. Staranny dobór hebrajskiego słownictwa i specyficzna gramatyka, z wyraźnym nawiązaniem do cech fizycznych właściwych dla płci męskiej i żeńskiej, uwypuklają równość mężczyzny i kobiety. Skoro cały człowiek jest obrazem i odwzorowaniem bezcielesnego Boga, dotyczy to również jego strony cielesnej. Obrazem Boga w człowieku jest więc również bogaty i tajemniczy dynamizm płciowości, którego owoc stanowi miłość.

Keywords

PL

antropologia biblijna; mężczyzna; kobieta; cielesność; płciowość; imago Dei

EN

Biblical antropology; man; woman; corporality; sexuality; imago Dei

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2021
• Volume: 22
• Pages: 261-279

Dates

published

2021

Contributors

author

Waldemar Chrostowski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000287332192

References

• Baron A., Pietras H. (układ i oprac.), Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, Synody i Kolekcje Praw 1, Kraków 2006.
• Brzegowy T., Człowiek najdoskonalszym dziełem Boga Stworzyciela. Pochodzenie człowieka według Biblii, [w:] G. Bugajak, J. Tomczyk (red.), Kontrowersje wokół początków człowieka, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2007, s. 248 – 262.
• Bujak J., Antropologia „imago Dei” jako odpowiedź na antropologię gender, Colloquia Theologica Ottoniana 2/2014, s. 41 – 61.
• Cassuto U., A Commentary on the Book of Genesis, t. 1: From Adam to Noah, Jerusalem 1978.
• Chrostowski W., Anatomia pokusy (Rdz 3,1 – 6), Przegląd Powszechny 101(1984)5, s. 198 – 207.
• Chrostowski W., Ludzka cielesność jako obraz Boga, Collectanea Theologica 70(2000)4, s. 5 – 19 = [w:] Asyryjska diaspora Izraelitów i inne studia, Rozprawy i Studia Biblijne 10, Warszawa 2003, s. 209 – 224.
• Chrostowski W., Czy Adam i Ewa mieli się nie starzeć i nie umierać? Egzegetyczny przyczynek do nauczania o nieśmiertelności pierwszych ludzi, [w:] R. Bogacz, W. Chrostowski (red.), „Verbum caro factum est”. Księga pamiątkowa dla Księdza Profesora Tomasza Jelonka w 70. rocznicę urodzin, Ad Multos Annos 11, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2007, s. 151 – 179 = [w:] Babilońskie deportacje mieszkańców Jerozolimy i Judy oraz inne studia, Rozprawy i Studia Biblijne 34, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2009, s. 157 – 187.
• Chrostowski W., Dar życia w perspektywie biblijnej, [w:] J. Kapuściński (red.), Dla życia. Księga Jubileuszowa z okazji XX-lecia istnienia Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich (1944 – 2014), Regina Poloniae, Częstochowa 2014, s. 123 – 136.
• Chrostowski W., „Mężczyzna i kobietą stworzył ich” (Rdz 1,27). Ludzka cielesność i płciowość jako dar i zobowiązanie, Ateneum Kapłańskie 168(2017) z. 1(647), s. 9 – 18.
• Dąbek T. M., „Nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście jednym w Chrystusie Jezusie” (Ga 3,28). Biblia o godności i powołaniu kobiety, Biblijne Wezwania do Rozwijania Kultury 4, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, Kraków 2012, s. 223 – 247.
• Dec P., Język i styl Rdz 1,1 – 2,4. Szkic literacko-językowy, Scripta Biblica et Orientalia 5/2013, s. 61 – 74.
• Dziadosz D., Teologiczna struktura relacji o ogrodzie Eden (Rdz 2,4b–25), [w:] W. Chrostowski (red.), „Ex Oriente Lux”. Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Antoniego Troniny w 65. rocznicę urodzin, Ad Multos Annos 14, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2010, s. 162 – 196.
• Filipiak M., Aksjologiczne treści antropologii biblijnej, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1991.
• Frankowski J., Oblubieniec i Oblubienica (O potrzebie pewnych uściśleń w interpretacji Pnp), [w:], T. M. Dąbek, T. Jelonek (red.), Agnus et Sponsa. Prace ofiarowane O. Prof. Augustynowi Jankowskiemu OSB, Kraków 1993, s. 65 – 86.
• Jelonek T., Mezopotamski kontekst Rdz 2 – 3, [w:] W. Linke (red.), Trud w Panu nie jest daremny (por. 1 Kor 15,58). Studia ofiarowane Księdzu Profesorowi Doktorowi Habilitowanemu Janowi Załęskiemu w 70. rocznicę urodzin, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2010, s. 263 – 275.
• Jelonek T., Oryginalność biblijnego pojęcia stworzenia, [w:] W. Chrostowski (red.), „Nie wstydzę się Ewangelii”. Księga Pamiątkowa dla Biskupa Profesora Zbigniewa Kiernikowskiego w 65. rocznicę urodzin, Ad Multos Annos 16, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2011, s. 203 – 219.
• Jelonek T., Stworzenie i wcielenie jako przesłanki biblijnej wizji człowieka, [w:] „Budujcie Civitas Christiana”. Słowa Sługi Bożego Ojca Świętego Jana Pawła II skierowane do pielgrzymów Katolickiego Stowarzyszenia „Civitas Christiana” na Placu Św. Piotra w Rzymie 20. 04. 1994 r., Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”, Rzeszów 2011, s. 79 – 98.
• Kiernikowski Z., „Nie jest dobrze, żeby „adam” żył sam dla siebie, Pastores 1(2014)62, s. 7 – 15.
• Kochaniewicz B., „Homo imago Dei”. Główne nurty interpretacji Rdz 1,26 na przestrzeni wieków, [w:] tenże (red.), Wokół teologii ikony, Studia Theologiae Fundamentalis 2, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw, Poznań 2011, s. 107 – 115.
• Koehler L., Baumgartner W., Stamm J. J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. 1, Prymasowska Seria Biblijna 30, Warszawa 2008.
• Kupczak J., Teologiczno-moralne implikacje kategorii „imago Dei”, [w:] B. Kochaniewicz (red.), Wokół teologii ikony, Studia Theologiae Fundamentalis 2, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw, Poznań 2011, s. 135–145.
• Lemański J., Księga Rodzaju rozdziały 1 – 11. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Nowy Komentarz Biblijny, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2013.
• Lemański J., Stworzenie i upadek człowieka w Rdz 2 – 3? Próba innego spojrzenia, [w:] W. Chrostowski, M. Kowalski (red.), „Kogo szukasz?” (J 20,15). Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Henryka Witczyka w 65. rocznicę urodzin, Ad Multos Annos 21, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2021, s. 342 – 368.
• Napora P., „Odpowiednia dla niego pomoc”? Kobieta w Rdz 1 – 2, Sympozjum 21/2017 nr 1(32), s. 33 – 48. Niemira A., Problem pierwotnej samotności i jedności w świetle Jana Pawła II interpretacji biblijnego opisu stworzenia człowieka, Studia Włocławskie 16/2014, s. 221 – 228.
• Nycz M., „Człowiek jest istotą cielesną” (Rdz 6,3) – hebrajskie „bāśār” jako biblijny sposób porządkowania rzeczywistości, [w:] A. Kuśmirek (red.), Symbolika ciała w Starym Testamencie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2016, s. 25 – 43.
• Papieska Komisja Biblijna, Czym jest człowiek? (Ps 8,5). Zarys antropologii biblijnej, Dzieło Biblijne im. św. Jana Pawła II, Lublin 2020.
• Pawłowski Z., Biblijna diagnoza ziemskiej kondycji człowieka (Rdz 1 – 3), [w:] W. Pikor (red.), Język Biblii. Od słuchania do rozumienia. XXXII Tydzień Biblijny, Lublin (KUL) 29 – 30. 11. 2004, Studia Biblica 11, Verbum, Kielce 2005, s. 46 – 61.
• Pikor W., Pytanie o „obraz i podobieństwo”, [w:] K. Krzemiński, K. Olszewska, R. Beszterda (red.), Człowiek – ciało i duch. T. 2. Ujęcie teologiczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2015, s. 31 – 45.
• Ryken L., Wilhoit J. C., Longman III T., Słownik symboliki biblijnej, Prymasowska Seria Biblijna 20, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1998.
• Septuaginta, czyli grecka Biblia Starego Testamentu z księgami deuterokanonicznymi, apokryfami żydowskimi oraz onomastykonem, przekł. R. Popowski, Prymasowska Seria Biblijna 41, Warszawa 2014. Sherwin B. L., Ludzkie ciało a obraz Boży, w: tenże, Duchowe dziedzictwo Żydów polskich, przekł. W. Chrostowski, Warszawa 1995.
• Sosnowski L. (red.), Dyktatura gender, Biały Kruk, Kraków 2014.
• Stępień T., Pokonanie samotności „Adama” przez stworzenie kobiety, Warszawskie Studia Teologiczne 14/2001, s. 9 – 27.
• Szamocki G., „Mężczyzną i niewiastą stworzył ich” (Rdz 1,27b), czyli pierwsze słowa Biblii o rozróżnieniu płciowym człowieka, Pedagogika Katolicka 6/2012 nr 2(11), s. 56 – 65.
• Twardziłowski T., Polecenie panowania nad stworzeniem (Rdz 1,26 – 28) w ekologicznej hermeneutyce Biblii, Collectanea Theologica 87(2017)1, s. 5 – 26.
• Wiater E., Komplementarność płci w świetle Biblii. Próba rekonstrukcji modelu, [w:] J. Kupczak, M. Zboralska (red.), Czym jest „nowy feminizm” Jana Pawła II?, Studia nad Myślą Jana Pawła II t. 8, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, Kraków 2010, s. 55 – 60.
• Widła B., Słownik antropologii Nowego Testamentu, Prymasowska Seria Biblijna 21, Warszawa 2003. Witczyk H., „Obraz Boży” w człowieku i jego implikacje, Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 53/2010 nr 3, s. 3 – 14.
• Włodarczyk S., Interpretacja Rdz 1,26 – 27 według reprezentanta szkoły egzegetycznej antiocheńskiej Jana Chryzostoma, [w:] B. Strzałkowska (red.), „Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu”. Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Waldemara Chrostowskiego w 60. rocznicę urodzin, t. 3, Ad Multos Annos 15, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2011, s. 1517 – 1536.
• Zając M., Rdz 1 – 2 jako opowiadanie o różnicy. Tożsamość mężczyzny, tożsamość kobiety, [w:] S. Jędrzejewski, M. Zmuda (red.), Radość słowa. Konteksty i oddziaływanie Biblii, Hermeneutica et Judaica 5, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, Kraków 2011, s. 85 – 95.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2146750