Zwyczaje związane z kalendarzowym wspomnieniem św. Sylwestra. Zarys problematyki

• Authors: Marta Kowalczyk

Title variants

EN

Customs related to the calendar memorial of Saint Sylvester. Outline of the problems

Abstracts

EN

Before 1000, the New Year’s Eve parties were not popular. The first official New Year’s Eve took place in 999, yet people were afraid that the prophecy about the end of the world in 1000 would be fulfilled. In XIX century in Poland New Year’s fun and balls were rare and celebrated mostly by rich bourgeois. The very New Year’s Eve in Poland resembled a compilation of the Christmas Eve and St Andrew’s Eve party, where the priority was to learn the future which was supposed to come in the early months of the New Year.According to Polish tradition, the New Year’s day was strictly related to celebration of Christmas. This is proved by both meteorological and matrimonial prophecies, folk customs and games, as well as activities and prayers which were supposed to guarantee auspiciousness, health, good weather and harvest in the upcoming year.

PL

Przed rokiem tysięcznym zabawy sylwestrowe nie były znane. Pierwszy raz Sylwestra obchodzono bowiem uroczyście w 999 roku, obawiając się spełnienia przepowiedni świętego papieża, która zapowiadała w 1000 roku koniec świata. W Polsce zabawy i bale sylwestrowe jeszcze w XIX wieku należały do rzadkości i urządzano je głównie w bogatych domach mieszczańskich. Sam wieczór sylwestrowy w Polsce przypominał bardziej kompilację wieczorów wigilijnego i andrzejkowego, gdzie najważniejsze było poznanie przyszłości, która miała się wypełnić w kolejnych miesiącach Nowego Roku. W tradycji polskiej, dzień Nowego Roku był ściśle powiązany z obchodami cyklu świątecznego Bożego Narodzenia. Wskazują na to zarówno wróżby meteorologiczne czy matrymonialne, zwyczaje i zabawy ludowe, jak i czynności i modlitwy, które miały na celu zapewnienie pomyślności, zdrowia, pogody i dobrych plonów w rozpoczynającym się roku.

Keywords

PL

polskie tradycje; zwyczaje ludowe; Sylwester; Nowy Rok; celebracje

EN

Polish traditions; folk customs; New Year’s Eve; New Year’s day; celebrations

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2021
• Volume: 22
• Pages: 387-396

Dates

published

2021

Contributors

author

Marta Kowalczyk

• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej

• https://orcid.org/0000000173732227

References

• Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego, t. 1: Starożytność, Warszawa 1986.
• Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego, t. 3: Czasy nowożytne, Warszawa 1989.
• Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, oprac. S. Głowa, I. Bieda, Poznań 1988.
• Dopierała K., Księga papieży, Poznań 1996.
• Fischer-Wollpert R., Leksykon papieży, tłum. B. Białecki, Kraków 1996.
• Fros H., Sowa F., Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 1975.
• Ilari A., Constantinana arcibasilica in Laterano: Guida storico bibliografica, Roma 2000.
• Jaczynowska M., Musiał D., Stępień M., Historia starożytna, Warszawa 2008.
• Kaleta R., Sensacje z dawnych lat, Warszawa 2009.
• Klinger W., Obrzędowość ludowa Bożego Narodzenia. Jej początek i znaczenie pierwotne, Poznań 1926.
• Koczwara S., Sylwester I. Życie i kult, EK, t. 18, Lublin 2013, kol. 1283.
• Kołtunowska A., Sylwester I. Ikonografia, EK, t. 18, Lublin 2013, kol. 1284.
• Kossak Z., Rok polski. Obyczaje i wiara, Warszawa 1958.
• Krawczuk A., Konstantyn Wielki, Warszawa 1987.
• Kuchowicz Z., Obyczaje Staropolskie XVII – XVIII wieku, Łódź 1975.
• Łanuszka M., Niegdysiejsze śniegi, w: TPow nr 51/2019, dostęp online: 21. 12. 2019, < https://etalpykla.lituanistikadb.lt/object/LT-LDB0001:J.04~2007~1367161240222/J. 04~2007~1367161240222.pdf >.
• Matus I., Specyfika pieczywa obrzędowego na północnym Podlasiu, „Studia Białorutenistyczne” 11(2017), s. 82 – 83.
• Ogrodowska B., Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik, Warszawa 2001.
• Pietrangeli C., Il palazzo apostolico Lateranense, Roma 1992.
• Rutkowska K., Cechy szczególne obrzędów ludowych na pograniczu języków i kultur, dostęp online: 15. 11. 2019, < https://etalpykla.lituanistikadb.lt/object/LT-LDB0001:J. 04~2007~1367161240222/J. 04~2007~1367161240222.pdf >.
• Stachowiak L., Apokryfy. Księgi sybillijskie, EK, t. 1, Lublin 1985, kol. 761.
• Strzelczyk J., Sylwester II. Gerbert z Aurillac, EK, t. 18, Lublin 2013, kol. 1285 – 1286.
• Trzcionkowski L., Sybilla, EK, t. 18, Lublin 2013, kol. 1259 – 1260.
• Zaleski W., Święci na każdy dzień, Warszawa 1997.
• Ziółkowski A., Wizja Konstantyna. Reinterpretacja, „Vox Patrum”, 3(1984), s. 200 – 215.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2146996