Jedność Kościoła w „Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna

• Authors: Marek Karczewski

Title variants

EN

Unity of the Church in Johannes Marienwerder’s ‟Expositio Symboli Apostolorum”

Abstracts

EN

The second half of the 14th century was a time of debates and postulates for the renewal of the Catholic Church. n this historical context, the main theological work of Johannes Marienwerder’s (1343 – 1417), "Expositio Symboli Apostolorum", was written. John of Kwidzyn is considered an outstanding representative of theologians associated with the University of Prague. The article deals with the unity of the Church according to Expositio. Johannes Marienwerder points out that the unity of the Church results from its relationship with Christ, from the sacrament of baptism and from Christian love. Moreover, the sacrament of theEucharist and the sacrament of Penance are closely related to the unity of the Church. Heretics and schismatics work against unity. There is no salvation outside the Church. Believers are called to stay in union with Christ, head of the Church, and to deepen this relationship.

PL

Druga połowa XIV w. to czas debat i postulatów odnowy Kościoła katolickiego. W tym kontekście historycznym powstało główne dzieło teologiczne Jana z Kwidzyna (1343 – 1417) "Expositio Symboli Apostolorum". Jan z Kwidzyna jest uważany za wybitnego przedstawiciela środowiska teologicznego związanego z uniwersytetem praskim. W artykule podjęto temat jedności Kościoła według "Expositio". Według Jana z Kwidzyna jedność Kościoła wynika z jego związku z Chrystusem, z sakramentu chrztu oraz miłości chrześcijańskiej. Ponadto z jednością Kościoła wiążą się ściśle Sakrament Eucharystii i Sakrament Pokuty. Przeciwko jedności działają heretycy i schizmatycy. Poza Kościołem nie ma zbawienia. Wierzący są wezwani do trwania w jedności z Chrystusem, Głową Kościoła i pogłębiania tej relacji.

Keywords

PL

Jan z Kwidzyna; Expositio Symboli Apostolorum; eklezjologia średniowieczna; devotio moderna

EN

Johannes Marienwerder; Expositio Symboli Apostolorum; medieval ecclesiology; devotio moderna

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2022
• Volume: 23
• Pages: 173-186

Dates

published

2022

Contributors

author

Marek Karczewski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000194353832

References

• Joannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum, rękopis z Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk (Nr 1977) oraz rękopis z Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (Nr 297, k. 163a–175b).
• Johannes Marienwerder, Erklärung der zwölf Artikel des christlichen Glaubens, wyd. K. Dinckmut, Ulm 1485, online: Digitale Bibliothek – Münchener Digitalisierungszentrum (MDZ), BSB-Ink: E-88 (15.09.2022).
• Borzyszkowski M., Jana z Kwidzyna († 1417) kazanie synodalne ‚Expergescimini hodie’ wygłoszone w Pradze po 1384 roku, SW 6 (1969), s. 509 – 522.
• Borzyszkowski M., Jana z Kwidzyna Prolog do Expositio Symboli Apostolorum, Textus et Studia Historiam Teologiae in Polonia excultae spectantia, vol. II, fasc. 2, Warszawa 1974, s. 5 – 38.
• Borzyszkowski M., Spis treści Wyjaśnienia Składu Apostolskiego (Po 1399 roku), SW, 5 (1968), s. 585 – 590.
• Borzyszkowski M., Tekst i problematyka listu Jana z Kwidzyna (†1417) do księcia Austrii Albrechta na temat apostolatu modlitwy i uczynków zasługujących, SW 16 (1977), s. 539 – 549.
• Mateusz z Krakowa, O praktykach kurii rzymskiej oraz dwa kazania synodalne o naprawie obyczajów kleru, opr. W. Seńko, Warszawa 1970.
• Kowalczyk M., Joannes Marienwerder, De octo beatitudinibus, Forum Teologiczne 18 (2017), s. 243 – 272.
• Piotr Lombard, Cztery Księgi Sentencji, przekł. J. Wojtkowski, t. II, Olsztyn 2015.
• Borzyszkowski M., Problematyka filozoficzna i teologiczna w twórczości Jana z Kwidzyna (1343 –1417) (cz. 1), SW, 5 (1968), s. 111 –199.
• Borzyszkowski M., Problematyka filozoficzna i teologiczna w twórczości Jana z Kwidzyna (1343 –1417) (cz. 2), SW, 5 (1969), s. 85–171.
• Bylina S., Czeska myśl reformatorska drugiej połowy XIV.wieku i jej echa na Śląsku, Zeszyty Naukowe KUL 21 (1976) 3 – 4, s. 65 – 66.
• Bylina S., Nowa dewocja, postawy wiernych i kult maryjny w Europie Środkowej późnego średniowiecza, Studia Claromontana 5 (1984), s. 113 – 114.
• Bylina S., Nurty odnowy wewnętrznej a problem częstej komunii w Europie Środkowej w Europie Środkowej w XIV – XV wieku, w: Scriptura custos memoriae. Księga pamiątkowa ofiarowana Prof. Brygidzie Kürbis, Poznań 2001, s. 91 – 102.
• Dekarli M., Henry Totting of Oyta and the Prague Nominalist Schola Communis between 1366 and 1409: A Preliminary Draft, Acta Universitatis Carolinae – Historia Universitatis Carolinae Pragensis, 55,1 (2015), s. 55–72.
• Gajewski W., Postulaty reformy Kościoła: Waldo–Wiklef–Jan Milic z Kromeriża –Matej z Janova, w: Jan Hus: życie i dzieło – w 600. rocznicę śmierci, red. A. Panner, M. Hintz, Gdańsk 2016, s. 33 – 70.
• Glauert M., Das Domkapitel von Pomesanien, Prussia Sacra 1, Toruń 2003.
• Glauert M., Pomezańska kapituła katedralna w czasach średniowiecza (1284 – 1527), tł. R. Biskup, Pelplin 2021, s. 515 – 523.
• Hipler F., Meister Johannes Marienwerder und die Klausnerin Dorothea von Montau, ZGAE 3 (1864 –1866), s. 166 –299.
• Jezierski J., i Parzych-Blakiewicz K., Sylwetka naukowa biskupa Juliana Wojtkowskiego w świetle bibliografii za lata 1950 – 2014, w: Cor dioecesis. 450 lat Warmińskiego Seminarium Duchownego „Hosianum” (1565 – 2015), red. A. Kopiczko, P. Rabczyński, Olsztyn 2015, s. 547 – 556.
• Kaliszuk J, Johannes Marienwerder, w: The Encyklopedia of the Medieval Chronicle, red. G. Dunphy, Brill, Leiden–Boston 2010, s. 1081.
• Kałuża Z., Eklezjologia Mateusza z Krakowa. (Uwagi o De praxi Romanae Curiae), Studia Mediewistyczne 18 (1977), z. 1, s. 51 – 174.
• Karczewski M., Biblical Sources of Ecclesiology in Expositio Symboli Apostolorum by Johannes Marienwerder, SW 59 (2022), w druku.
• Karczewski M, Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna jako źródło badań na średniowieczną teologią i egzegezą biblijną, SE XXII (2021), s. 329 – 346.
• Karczewski M., Pismo Święte i odwieczne Słowo Boga w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna, Biblica et Patristica Thoruniensia, 14,3 (2021), s. 287 – 304.
• Kopiczko A., Biskup Prof. dr hab. Julian Andrzej Wojtkowski, w: Veni Domine. Księga Pamiątkowa w 50. rocznicę święceń biskupich Księdza Biskupa Juliana Wojtkowskiego, red. A. Kopiczko, Pelplin 2019, s. 35 – 108.
• Kowalczyk M., Charakterystyka doświadczeń mistycznych bł. Doroty z Mątów na podstawie historycznych źródeł autorstwa Mistrza Jana z Kwidzyna, SW, 51 (2014), s. 95 – 107.
• Krzyżaniakowa J., Henryk Totting z Oyty i jego prascy uczniowie, Roczniki Historyczne, 61 (1995), s. 87 – 109.
• Krzyżaniakowa J., Mateusz z Krakowa. Działalność z Pradze w latach 1355 – 1394, Roczniki Historyczne 29 (1963), s. 9 – 57.
• Kwiatkowski S., Wpływ doktryny Jana Taulera na hagiograficzną sylwetkę Doroty z Mątów piśmiennictwie Jana z Kwidzyna, w: Balticum. Studia z dziejów polityki, gospodarki i kultury XII–XVII wieku ofiarowane M. Biskupowi w 70. rocznicę urodzin, red. Z.H.Nowak, Toruń 1992, s. 189 –196.
• Mentzel-Reuters A., Das pomesanische Domkapitel als literarisches Zentrum. Der Fall des Prager Magisters Johannes Marienwerder, w: Deutschsprachige Literatur des Mittelalters im östlichen Europa: Forschungsstand und Forschungsperspektiven, red. R.G. Päsler – D. Schmidtke, Heidelberg 2006, s. 157–175.
• Mossmann S., Dorothea von Montau and the Masters of Prague, Oxford German Studies 9/2 (2010) s. 106 – 123.
• Roszak P., Rola Pisma Świętego w średniowiecznej teologii, Teologia w Polsce, 12,2 (2018), s. 71 – 84.
• Szafrański A., Mateusz z Krakowa. Wstęp do badań nad życiem i twórczością naukową, Materiały i Studia Zakładu Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Uniwersytetu Warszawskiego j 8 (1967), s. 25 – 92.
• Szulc A., Homo religiosus późnego średniowiecza, Poznań 2004.
• Wenta J., Jan z Kwidzyna, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, red. S. Gierszewski, Z. Nowak, t. II, Gdańsk 1994, s. 288 –289
• Żukowska K., Intymna ścieżka. Późnośredniowieczna pobożność jako kontekst dla Reformacji, Zagadnienia Rodzajów Literackich, 60,4 (2017), s. 159–173.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2154376