Sztuka Albrechta Dürera i Cranachów na artystycznym dworze Albrechta Hohenzollerna w stołecznym Królewcu

• Authors: Piotr Birecki

Title variants

EN

Albrecht Dürer’s and Cranach’s art at the artistic court of Albrecht Hohenzollern in the capital Königsberg

Abstracts

EN

This article presents the influence of Albrecht Dürer’s art and the Cranach’s workshop on the art of Ducal Prussia and particularly on their participation in the creation of objects of art on the court of Albrecht Hohenzollern. Initially, the author discusses the impact of Martin Schongauer’s and Albrecht Dürer’s graphic art on the paintings in the Royal Prussia during before Reformation. The two examples comes from Frombork and Elbląg (Royal Prussia) and one of one from the church in Rychnowo (Ducal Prussia). Next the paper shows other examples of the presence of works of art by both artists at the court of Albrecht Hohenzollern, the influence of Wittenberg and Nuremberg on the early modern royal court created by Prince Albrecht. The paper presents the artistic education of local artists and objects of art made by many skilled craftsmen for Albrecht. All these activities, as shown, have created a modern manor house/court of renaissance ruler.

PL

Artykuł prezentuje wpływy sztuki Albrechta Dürera i warsztatu Cranachów na sztukę Prus Książęcych oraz szczególnie na ich udział w tworzeniu artystycznego oblicza dworu Albrechta Hohenzollerna. Początkowo autor omawia przykłady oddziaływania grafik Martina Schongauera oraz Albrechta Dürera na malarstwo w Prusach Królewskich w okresie przedreformacyjnym. Przywołano tu przykłady z Fromborka i Elbląga oraz jeden z Prus Książęcych, czyli z kościoła w Rychnowie. Następnie przedstawiono kolejne przykłady obecności dzieł sztuki obydwu artystów na dworze Albrechta Hohenzollerna, oddziaływania Wittenbergi i Norymbergi na tworzony przez księcia nowożytny dwór w Królewcu. Tu przedstawiono zarówno działania w zakresie kształcenia miejscowych artystów, jak i pracy wielu wykwalifikowanych rzemieślników na rzecz Albrechta. Wszystkie te działania, jak wykazano, pozwoliły stworzyć bogaty w dzieła sztuki nowożytny dwór renesansowego władcy.

Keywords

PL

Prusy Królewskie; Prusy Książęce; XVI wiek; sztuka nowożytna; Dürer; Cranach; Albrecht Hohenzollern; Królewiec

EN

Royal Prussia; Ducal Prussia; XVI Century; early modern art; Dürer; Cranach; Albrecht Hohenzollern; Königsberg

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2022
• Volume: 23
• Pages: 55-68

Dates

published

2022

Contributors

author

Piotr Birecki

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/000000020755137X

References

• Geheimes Staatarchiv Berlin-Dahlem, sygn. HB A4, k. nn., List Hansa Krella z 22 lutego 1546 roku do Albrechta Hohenzollerna w sprawie jego portretu.
• Abs H., Vier Elbinger Altare und ihr Abhanigkeit von Dürerschen Holzschnitten, „Elbinger Jahrbuch” 5/6(1927), s. 65 – 81.
• Birecki P., Architektura protestancka trzech miast Królewca (Stare Miasto, Knipawa i Lipnik) w okresie nowożytnym, SE XX(2019), s. 31 – 48.
• Birecki P., Rola portretów Marcina Lutra i Filipa Melanchtona w Prusach, w: Marcin Luter 1517–2017, red. K. Obremski, Toruń 2019, s. 75 – 94.
• Biskup M., Friedrich von Sachsen, w: Die Hochmeister des Deutschen Ordens 1190– 1994, hrsg. von U. Arnold, Marburg 1998, s. 159 – 163.
• Boetticher A., Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreussen, H. VII, Königsberg 1897.
• Brachvogel E., Die Neuaustattung des Domes zu Frauenburg am Ausgang des Mittelalters, ZGAE 24(1930), H. 1, s. 49 – 80.
• Doring G., Versuch einer Geschichte und Beschreibung der evangelischen Hauptkirche zu St. Marien in Elbing, Elbing 1846.
• Ehrenberg H., Die Kunst am Hofe der Herzöge von Preußen, Leipzig–Berlin 1899.
• Forstreuer K., Die Hofordnungen der letzten Hochmeister in Preussen, „Prussia. Zeitschrift für Heimatkunde und Heimatschutz” 29(1931), s. 29 – 41.
• Gebser A., F. Hagen, Der Dom zur Koenigsberg in Preussen, Koenigsberg 1833.
• Hubatsch W., Albrecht von Brandenburg-Ansbach, Heilderberg 1960.
• Lettau (kantor kościoła w Mühlhausen), Einige Nachrichten über die Kirche zu Mühlhausen; vorzüglich der Feststellung der geschichtlichen Merkwürdigkeit, daß Dr. Martin Luthers Tochter Margarethe, vermählte v. Kunheim, hier begraben liegt, „Preußische Provinzial-Blätter” 5(1831), s. 49 – 62.
• Łopatecki K., Twórczość wojskowa Albrechta Hohenzollerna. Uwagi nad trzema manuskryptami przypisanymi w latach 2009 – 2014 Albrechtowi Hohenzollernowi, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” LIX(2015), s. 163 – 188.
• Madej H., Późnogotycki ołtarz cechu piwowarów w kościele św. Mikołaja w Elblągu, SW 11(1974), s. 93 – 159.
• Merton T.R., A Cataloque of Pictures and Drawings from Collection of Sir Thomas Merton, London 1950.
• Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa, red. M.P. Kruk, A. Hola i M. Walczak, Kraków 2018.
• Patała A., Pod znakiem św. Sebalda. Rola Norymbergi w kształtowaniu się późnogotyckiego malarstwa tablicowego na Śląsku, Wrocław 2018.
• Pettegree A., Marka Luter, Warszawa 2017.
• Reformation und Freiheit. Luther und die Folgen für Preussen und Brandenburg, hrsg. R. Slenczka, Berlin 2017.
• Rzempołuch A., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
• Schmid B., Baukunst und bildende Kunst zur Ordenszeit, w: Deutsche Staatenbildung und deutschen Kultur im Preussenland, hrsg. P. Blunk, Koenigsberg 1931, s. 116 – 149.
• Skibiński Fr., Willem van den Blocke. Niderlandzki rzeźbiarz nad Bałtykiem w XVI i na początku XVII wieku, Toruń 2015.
• Ślizień O., Kopernik we Fromborku, „Komentarze Fromborskie” 1(1965), s. 14.
• Thielen H., Die Kultur am Hofe Herzog Albrechts von Preussen (1525–1568), Gottingen 1953.
• Tondel J., Srebrna biblioteka księcia Albrechta Pruskiego i jego żony Anny Marii, Warszawa 1994.
• Troschke A. von, Die Cranach-Madonna im Dom zu Königsberg, „Mitteilungen des Vereins für die Geschichte von Ost- und Westpreussen” 11(1936/37), s. 39–41.
• Ulbrich A., Kunstgeschichte Ostpreußens von der Ordenszeit bis zur Gegenwart, Frankfurt am Main 1976.
• Voigt J., Des Markgrafen Albrecht von Brandenburg Briefwechsel mit den beiden Malern Lucas Cranach und dem Buchdrucker Hans Lufft, „Beiträge zur Kunde Preussens” 3(1820), s. 246 – 293.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2154369